1 Ocak 2008 tarihinden itibaren uygulanacak asgari geçim indiriminden, ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler yararlanacak. Ücretleri diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbabı, ücret geliri elde etmeyen diğer gerçek kişiler ile Serbest Bölgeler ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu gibi düzenlemeler uyarınca ücretlerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayanlar ve dar mükellefiyet kapsamında ücret geliri elde edenler, kapsam dışı kalacak. Ücretliler, medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumu hakkında “Aile Durumu Bildirimi” ile işverenlerine bildirimde bulunacak.

Asgari geçim indirimi uygulaması, kısaca, ücretlilerin vergi matrahları üzerinden vergi tarifesi kullanılarak hesaplanan gelir vergisinden, çalışanın medeni durumuna göre yıllık brüt asgari ücret esas alınarak hesaplanacak bir indirim tutarının indirilmesi esasına dayanıyor.

Asgari geçim indirimi uygulaması sadece gerçek usulde vergilendirilen (net ücret sözleşmesi ile çalışanlar dahil) gerçek kişilerin ücret gelirleri için yapılabilecek. Ücretler dışındaki vergiye tabi gelirler, (ticari kazançlar, zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, menkul sermaye iratları, gayrimenkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar) söz konusu uygulamaya tabi değil.

Öte yandan, ücretleri diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbabı, ücret dışında gelir vergisine tabi diğer gelir unsurlarını elde edenler ve dar mükellefiyet kapsamında ücret geliri elde edenler de asgari geçim indirimi uygulamasından yararlanamayacaklar.

Aylık olarak hesaplanacak ve uygulanacak

265 Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne göre, bir ücretlinin asgari geçim indirimi uygulaması kapsamında hak kazanacağı indirim tutarı aylık bazda hesaplanacak ve uygulanacak.

Yani, ücretlinin medeni durumu, asgari ücretin, takvim yılı başındaki yıllık tutarı dikkate alınarak hesaplanan yıllık indirim tutarının 1/12’si, her ay ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisinden indirim konusu yapılacak.

Tutar nasıl hesaplanıyor?

Uygulamanın esasını, ücretin elde edildiği yılın başında geçerli olan (01/01/2009 için 666 TL) ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının ücretlinin medeni durumuna göre belirlenecek bir oranı üzerinden hesaplanacak matraha yüzde 15 oranı kullanılarak hesaplanacak verginin, ücretlinin vergi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden indirilmesi oluşturuyor. Yasaya göre, ücretlinin medeni durumuna göre kullanılacak oranlar, mükellefin kendisi için yüzde 50, ça­lışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için yüzde 10, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için yüzde 7.5, diğer çocuklar için yüzde 5 olarak belirlendi. Örneğin, evli, eşi çalışmayan ve eşinin herhangi bir geliri bulunmayan, iki çocuklu bir ücretlinin ücreti üzerinden hesaplanan gelir vergisinden indirilecek vergi tutarı hesaplanırken, matrah olarak, yıllık brüt asgari ücretin yüzde 75’i dikkate alınıyor. Bu şekilde hesaplanan tutara da yüzde 15 vergi oranı uygulanarak, ücretlinin gelir vergisinden bir yıllık sürede indirilebilecek vergi tutarına ulaşılacak.

Buna göre bir ücretlinin aylık dönemde hak kazanacağı indirim tutarı; Asgari ücretin yıllık tutarı x asgari geçim indirimi oranı x % 15 / 12 formülü ile hesaplanacak. Bulunan tutar, medeni durumunda

bir değişiklik olmadığı takdirde, ücretlinin asgari geçim indiriminden bir yıl boyunca sağlayacağı aylık net menfaat olacak.