İşyeri Kirası ve ‘Olmayan Ceza!’
Türkiye’de kira geliri elde
eden gerçek kişilerin sayısı
on yıl önce 500 bine yakınken
2013’ün Eylül ayı itibarıyla
bu rakam 1 milyon 560 bine
gelmiş durumda. Bunların bir
kısmı işyeri kirası elde edenler.
Ayrıca bu istatistiğin dışında
işyeri sahibi ya da kira ödeyen
“kurum” pozisyonunda yine milyonlar var.
Diğer vergi mükellefleri sayılarına
göre bu alanda önemli bir
artış var. Görüyoruz ki, bu artışta
kira gelirlerinin bankalara yatırılması
zorunluluğunun etkisi büyük. Son
yıllarda Gelir İdaresi’nin mükelleflere
mektuplar gönderip “vergi-ceza
uyarısı”nda bulunmasının da mükellef
sayısını artırdığı ayrı bir gerçek.
Yani, birçok şey “kayıt” altında.
Üstelik bugün beyana tabi gelirleri
sadece gayrimenkul sermaye iradından
ibaret olan mükellefler yıllık gelir
vergisi beyannamelerini istemeleri
halinde elektronik ortamda doğrudan
kendileri dahi gönderebiliyor.
Hal böyleyken bazı yaygın medyada
çıkan, “kiracılar tarafından
bankaya ödenen işyeri kira bedellerinin
gider kaydedilebilmesi için
banka dekontu yanında ayrıca gider
pusulası düzenlenmesi gerektiği”
yanı sıra “bunu yapmayanların ceza
ödeyebileceği” ifadeleri biraz kafaları karıştırmış gibi.
Bu iddiaya kaynak olarak, Kocaeli
1 Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği
16 Mayıs 2013 tarihli bir özelgesi
gösteriliyor. Bilindiği üzere özelge,
kişilerin talebi üzerine vergi idaresi
tarafından verilen görüştür ve talep
eden kişiyi bağlar. Ancak özelge;
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından
“sirkü”ye dönüştürülürse tüm mükellefler
için uyulması zorunlu bir hukuki belge olur.
Konumuza dönelim… Bilindiği
üzere, işyeri kiralamalarında yazılı
kira sözleşmesi yapılması bir zorunluluk.
Sözleşmede kiranın brüt tutarının
belirtilmesi ve bu tutar üzerinden
damga vergisinin hesaplanması
gerekir. Vergi uygulamalarında kira
sözleşmeleri hukuki bir belgedir.
Bu belge, kira ödemelerinin “banka
dekontu” veya Posta ve Telgraf Teşkilatı
Genel Müdürlüğü aracılığıyla
yapılması suretiyle düzenlendiğinde
bir bütünlük oluşturur.
Yani, kira ödemelerinde ayrıca
“gider pusulası” düzenlenmesi
zorunluluğu olduğunun
iddia edilmesi “dar bir
yorumdur.” Üstelik, gider pusulasının hangi
hallerde düzenleneceği
213 sayılı Vergi Usul
Kanunu’nun 234. maddesinde,
açık bir şekilde belirtilir. “Birinci
ve ikinci sınıf tüccarlar,
kazancı basit usulde
tespit edilenlerle defter
tutmak mecburiyetinde olan serbest
meslek erbabının ve
çiftçilerin” ifadesi sonrası “3. vergiden
muaf esnafa” tanımıyla şu hükme yer verilir:
“Yaptırdıkları işler veya onlardan
satın aldıkları emtia için tanzim edip
işi yapana veya emtiayı satana imza
ettirecekleri gider pusulası vergiden
muaf esnaf tarafından verilmiş fatura
hükmündedir. Bu belge, birinci ve
ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını
satan kimselerden satın aldıkları
altın, mücevher gibi kıymetli eşya
için de tanzim edilir.
Gider pusulası, işin mahiyeti,
emtianın cins ve nevi ile miktar ve
bedelini ve iş ücretini, işi yaptıran
ile yapanın veya emtiayı satın alan
ile satanın adlarıyla soyadlarını (tüzel
kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve
tarihi ihtiva eder ve iki nüsha olarak
tanzim ve bir nüshası işi yapana veya
malı satana tevdi olunur...”
Hatırlatmak gerekir ki, madde
hükmünde yer alan “vergiden muaf
esnaf” tanımlaması 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu’nun 9.
maddesinde de yer alır. Bu
maddede, işyerini kiraya
verenler sayılmadığı gibi
işyeri kira ödemelerinde
“gider pusulası” düzenleneceğine
ilişkin bir hüküm
de bulunmaz.
Bugüne dek işyeri kira
ödemelerinde “gider pusulası”
düzenlememekten
bir kere dahi cezai yaptırım
uygulanmadığını vurgularsak,
iddianın pratikte de bir karşılığı olmadığı anlaşılabilir.
Eğer hâlâ tereddüt duyanlar varsa,
213 sayılı VUK’un “İspat Edici
Kâğıtlar” başlıklı hükmünün dikkatle
okunmasını öneririm. Kanunun
242. maddesinde “diğer vesikalar”
bölümünün tanımı ise şöyledir: “...
Tüccarlar evvelki maddelerin dışında
kalan ve bir hüküm ifade eden veya
icabında bir hakkın ispatına delil
olarak kullanılabilen mukavelename,
taahhütname, kefaletname, mahkeme
ilamları gibi hukuki vesikalarla
ihbarname, karar örnekleri, vergi
makbuzları gibi vergi evrakını dosyada
muhafaza etmeye mecburdurlar.”
Sonuç olarak; işyeri kira ödemelerinde
gider pusulası düzenlenmesinin
bir zorunluluk olmadığı ve
cezai yaptırım uygulanamayacağı,
spekülatif bir amaç yoksa, “tartışılamayacak” kadar net.
Ekinci’nin yeri özeldi
Geçen hafta yitirdiğimiz çok
değerli arkadaşım, meslek mücadelesinde
her zaman yanımızda
yer alan Oktay Ekinci’ye
bir kez daha bu satırlar aracılığıyla
Tanrı’dan rahmet, yakınlarına
ve sevenlerine başsağlığı
diliyorum. Yüksek mimar, çevreci
ve aydınlanmacı dostumun
toprağı bol olsun…
 Doğum
raporu
onayı kalktı
Çalışan annelerin en
önemli sıkıntılarından birisi,
SGK ile anlaşması
olmayan hastanelerde
doğum yapmaları halinde
SGK’den geçici iş göremezlik
ödeneği, yani
istirahat parası almakta
yaşanan sorunlardı. Para
alabilmek için raporlarını
devlet hastaneleri sağlık
kurullarına onaylatmaları
gerekiyordu.
Bu konuda olumlu
bir düzenleme yapıldı.
1 Ekim 2013 tarihli Resmi
Gazete’de yayımlanan
ilgili yönetmelikteki değişikliğe
“ancak analık
sigortasından düzenlenen
istirahat raporları
için onay şartı aranmaz”
cümlesi eklendi.
Böylece SGK ile sözleşmesiz
sağlık hizmet
sunucuları tarafından
verilen analık istirahat raporlarının
SGK ile sözleşmeli
sağlık kuruluşlarınca
onaylanması durumunda
geçerli olması kuralına
son verildi. Ancak SGK
ile sözleşmesiz sağlık
kuruluşlarından analık
istirahat raporu alan
sigortalılar aldıkları raporları
manuel ortamda
SGK’ye teslim etmeleri
gerekiyor. İşverenler
ise sigortalıların ibraz
edecekleri söz konusu
raporları yine manuel
çalışamazlık kaydı giriş
ekranı aracılığıyla SGK’ye
bildirmek durumunda.
ASKERLİK BORÇLANMASI EMEKLİ EDER
15 Aralık 1960 doğumluyum. İlk SSK
sigortalı oluşum 1 Ocak 1985. Toplam
4900 gün prim ödemem var. Ne zaman
emekli olabilirim? Ahmet Doğan
25 yıl sigortalılık süresi, 48 yaş ve 5225
prim gün sayısı ile emekli olabileceksiniz.
Askerlik borçlanması hakkınız varsa,
emekliliğiniz hemen gerçekleşir.
SORU - CEVAP
Sorularınız için malicozum6ismmmo.org.tr adresine
mail atabilirsiniz. Tüm sorular
e-posta ile tek tek
cevaplanacaktır.