Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), Fenerbahçe’nin bu yıl Şampiyonlar Ligi’ne katılmasını Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) eliyle engelledi.

UEFA uluslararası bir kuruluş; bir anlamda küresel bir oluşum. TFF ise yerel bir yapılanma. Fenerbahçe ile ilgili kararın öyle olmasını UEFA istiyor; TFF yerine getiriyor! Özetle, Fenerbahçe, bu ikilinin Türk futbolunda “şike yapıldığı” konusunda yetkilerini kullanmalarında “örnek oyuncu” seçilmiş bulunuyor.

Şike konusu yaklaşık iki ay önce patlak verdi. Ancak olay soruşturma aşamasında. Değil kesinleşmiş bir karar, “açılmış bir dava” bile yok. Yalnızca kanıtsız bir suçlama var. Ceza hukukunun evrenselleşmiş “suçluluğu kesinleşinceye dek herkes suçsuzdur” ilkesi, yok sayılıyor. Şike olayının, nerede başlayıp nerede biteceği belli değil. Bu bilinmezlikler içinde küresel organ geliyor ve Fenerbahçe’yi, kendi oyun alanına sokmuyor. UEFA, benzer olaylarda “başka hiçbir ülkede uygulamadığı” bir yaptırımı Fenerbahçe’ye uyguluyor; uygulayabiliyor. Bu konudaki belge ve kanıtlar nasılsa UEFA müfettişinin çantasında bulunuyor; ancak bu ülkenin kamuoyundan saklanıyor. Böylelikle, henüz karar alınmadan, şike konusunda diğer kulüpler baştan aklanmış oluyor. Bir adamını gönderiyor; soruşturmayı yürüten savcı ile görüştürüyor; sonra da Fenerbahçe’nin ipinin çekilmesini, TFF eliyle yapıyor! Üstelik karar, kura çekimine saatler kala alınıyor!

UEFA’nın yaptığı ve yaptırdığı, küresel saldırı karşısında bu ülkenin yasal ve kurumsal yapısının ne kadar eksik ve yetersiz olduğunun yeni bir kanıtıdır.

Bu ülkenin hukuk sistemi, teknik anlamda etkin işlemiyor. Davalar, ayları geçtik, yıllarca uzuyor. İnsanlar yaşamlarını tutuklu sanık olarak tamamlıyor. Ek olarak, hukuk sistemi kişisel sorumlulukla kurumsal sorumluluğu birbirinden ayırmada geleneksel olarak sorunludur. Bu nedenle geçmişte çok sayıda dernek ve siyasi parti kapatıldı. Fenerbahçe de milyonlarca taraftarıyla bir kurumsal yapı. Bu kurumsal yapının cezalandırılması bu kadar kolay olmamalı, eğer Fenerbahçe’ye bir ceza verilecekse en azından kesinleşmiş yargı kararları sonrasında kesilmeliydi.

Kurumsal yapı daha da sakat. TFF örneğinde görüldüğü gibi kurumsal yapılar, katılımcı “demokratik süreçlerin” sağlam dayanaklarından yoksundur. Kurumların “oluşumu” çatıda, siyasetin de karıştığı dar bir çevrede kotarılıyor. Bu nedenle de kurumlar, küresel rüzgâra, sorgulamadan, incelemeden, yerliyi koruyacak biçimde direnmeden kolayca boyun eğiyor; teslim oluyor.

***

Bu ülkenin yasal ve kurumsal yapılarının “düzeltilmesi”; yani, işlerliğinin ve etkinliğinin sağlanması, hemen her zaman dış kaynaklıdır ya da dış baskılarla oluyor. Ekonomisini IMF eliyle düzeltmeyi alışkanlık haline getiren Türkiye, yarım asırlık onca acı deneyden sonra bu işi “IMF gibi yapmayı” iyice özümsediğinden ve küresel sermayenin istemlerine tamamıyla uyduğundan son yıllarda bu kuruma başvurma gereği duymuyor.

Ancak ülke aynı başarıyı (!) “ekonomi dışı” alanlardaki yasal ve kurumsal yapılanmalarda gösteremiyor. Çünkü buralarda işin temeli “hak ve özgürlüklere” ve bunların “kurumsal yapılarla güvence altına alınmasına” dayanıyor. Türkiye, bu konuda yerkürenin en ilkel ülkelerinden biridir. Onlarca insan sudan sebeplerle aylarca tutuklu kalıyor; geçtik toplantı ve yürüyüş haklarının kullanımını, sınırsız olması gereken düşünceyi açıklama hakkına da gerçekten sınırsız cezalar kesiliyor! Ya ekonomik ve sosyal haklar? Başta basın-yayın sektörü olmak üzere, pek çok önemli işkolunda tümüyle yok denecek düzeydeki sendikacılığın olduğu kadarıyla da varlığını sürdürmesi, yetki barajı nedeniyle, tümüyle hükümetin insafına kalmış bulunuyor.

Siz bu ülkede, son haftalarda İspanya ve İtalya’da olduğu gibi, futbolcular derneği ya da sendikası boykot uyguladığından liglerin başlayamadığı bir Türkiye’yi, gerçek değil, düş olarak bile düşünebiliyor musunuz? Bu ülkede futbolun tanrıları, kralları ve imparatorları buna izin verir mi? Bu tür girişimde bulunanlar, bir türküdeki gibi “gör başına neler gelir” demiyor mu?

Türkiye, yasal ve kurumsal yapısını hak ve özgürlükleri çağın hukuk kurallarına uygun olarak güvence altına alacak biçimde düzeltmezse, düzeltmeler küresel yapılıyor; sporun her dalında küresel ölçekte en başarılı spor kulübünü, küresel güç kapının önüne koyuyor! Üstelik, elini kana bulamıyor; bunu senin elinle yapıyor.

Yazık oluyor!

***

Bayramınızı kutlarım...