Gezegen için geri dönüşüm zamanı
“Küresel Geri Dönüşüm Günü”, gezegenimizin sağlığı için yaşamsal önemde olan geri dönüşümün küresel ölçekte bir farkındalık hareketine dönüşmesi için kutlanıyor. Bu özel gün öncesi dünyada en çok kullanılan ve geri dönüştürülen maddeleri inceleyelim.
Yarın 18 Mart. Öncelikle ülkemizin her bir vatandaşı gibi ve tabii Çanakkaleli olmanın da verdiği doğuştan gururla 18 Mart’ın kıymetini kalpten anlayıp Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü’nü her yıl olduğu gibi bu yıl da saygıyla anıyorum.
Bu
özel ve biricik günümüze ek olarak 18 Mart’ın sevdiğim başka bir özel anlamı da
var. Tek evimiz olan dünya için değişimi teşvik eden “Küresel Geri Dönüşüm
Günü” 2018 yılından beri her 18 Mart’ta çevresel farkındalık yaratmak amacıyla
kutlanıyor.
Küresel Geri Dönüşüm
Vakfı tarafından birincil kaynaklarımızı koruma ve gezegenimizin geleceğini
güvence altına almada geri dönüşümün öneminin tanınmasına ve kutlanmasına
yardımcı olmak için başlatılan gün, hem küresel liderleri uluslararası çözümler
üretmeye çağırıyor hem de bireylere israf yerine kaynakları düşünüp hareket
etmelerini hatırlatıyor. Döngüsel ekonominin ayrılmaz parçası olan geri dönüşüm
“7. kaynak” olarak da tanımlanıyor. Diğer altı kaynak ise su, hava, petrol, doğalgaz,
kömür ve mineraller.
Geri dönüşümün
gezegen ölçüsündeki etkileri *
- Geri
dönüştürülebilir gereçler her yıl 700 milyon tonun üzerinde CO2 emisyonu
tasarrufu sağlar.
- Havacılık
endüstrisi tarafından yıllık olarak üretilen tüm CO2 emisyonlarını dengeler.
- Dünya çapında
yaklaşık 1.6 milyon kişi geri dönüştürülebilir malzemelerin işlenmesinde
istihdam ediliyor.
- Her yıl ortalama
20 milyon dolar yatırım yapılan geri dönüşüm sektörünün küresel GSYİH'ye yıllık
katkısının önümüzdeki 10 yıl içinde 400 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor.
- Geri dönüştürülmüş
malzemeler dünyanın hammadde gereksiniminin yüzde 40'ını karşılıyor.
Hangi madde ne kadar
dönüşüyor?
Umut veren
haberlerin yanında geri dönüşüm sektörüne birçok olumsuz eleştiri de geliyor.
Plastik, cam, alüminyum, elektronik atıklar ve gıda derken birçok madde geri
dönüşüm için uygun. Peki evsel atıklardan endüstriyel atıklara hangi madde
hangi şartlarda geri dönüşüyor ve gezegenimizin için nasıl bir artı değer
oluşturuyor? Bu bağlamda hem kendi çevremden hem de Cumhuriyet gazetesinin
sevgili okurlarından birçok soru alıyorum. Dünya Ekonomik Forumu ve EcoWatch iş
birliği ile hazırlanan bir makaleden aldığım bilgiler şöyle:
PLASTİK GERİ DÖNÜŞÜMÜ
Cam ve metalden
farklı olarak plastik, kalitesi hızlı bir şekilde düşmeden tekrar tekrar geri
dönüştürülemez. Dünya çapında yılda yaklaşık 400 milyon ton plastik atık
üretiliyor. Üretilen tüm plastiğin yaklaşık yüzde 36'sı ambalaj üretiminde
kullanılıyor ve bunun yüzde 85'i çöplüklere atılıyor. Okyanuslarda 75 ile 199
milyon ton arasında plastik atık bulunuyor. Tam da bu nedenle plastik
farkındalığı hem insan hem de gezegen sağlığı için daha da yaygın olmalı ve
plastik kullanımı sınırlayan yasalar acilen yürürlüğe girmeli.
KÂĞIT GERİ DÖNÜŞÜMÜ
Kâğıt, en sık geri
dönüştürülen gereçlerden ve geri dönüşüm için toplanan malzemelerin ağırlıkça
yarısını oluşturuyor. 2021’de 50 milyon tondan fazla kâğıt geri dönüştürülmek
üzere geri kazanıldı ve yüzde 68'lik bir geri dönüşüm oranına ulaşıldı. Geri
dönüştürülen her bin ton kâğıt 13 ağacın yaşamına devam etmesini sağlıyor.
Tabii geri dönüşüm oranı yüksek diye kâğıt kullanıma büyük bir hızda devam
etmeye gerek yok. İşyerlerinden eğitim kurumlarına kadar birçok sektörde bu
konuda her yaştan bireyin farkındalık ve davranış değişikliği geliştirmesine
destek olmak için çalışmalar yürütmek gerekli.
ALÜMİNYUM GERİ DÖNÜŞÜMÜ
Alüminyumun sonsuz
sayıda geri dönüştürülebilmesine rağmen her yıl 7 milyon ton alüminyum hâlâ
geri dönüştürülmemektedir.
Cam, kum ve
kireçtaşı gibi yaygın malzemelerden yapılmıştır ve geri dönüşümü en ucuz ve en
verimli gereçlerdendir. Geri dönüştürülmüş gereçlerden cam ürünleri yapmak,
işlenmemiş hammaddelerden daha ucuzdur.
E-ATIK
Elektronik atık veya
e-atık, küresel olarak en hızlı büyüyen atık endüstrisi. 2019’da küresel
ölçekte 53.6 milyon metrik ton e-atık üretildi. Bu ağırlık yaklaşık olarak 4
bin 500 Eyfel Kulesine ve 350 yolcu gemisine eşit. Ne yazık ki e-atıkların
büyük bir kısmı uygun şekilde bertaraf edilemiyor.
GIDA ATIĞI
828 milyon insanın açlıktan doğrudan etkilendiği ve 2.3 milyar insanın ciddi ve orta derece gıda güvensizliği yaşadığı bir dünyada Gıda ve Tarım Örgütü’nün verilerine göre küresel ölçekte 1.3 milyon gıda çöpe atılıyor ve ne yazık ki atılan gıdaların en az yüzde 40’ı yenilebilecek durumda.
* Veriler Uluslararası Geri Dönüşüm Bürosu tarafından yürütülen bir araştırmadan alınmıştır.
En Çok Okunan Haberler
- İstanbul'da zincirleme kaza
- En yüksek faizi hangi banka veriyor?
- AKP'de toplu istifa!
- ‘Sinirden kanepe örtülerini dişlemeye başladım’
- Uçum'dan bu kez '50+1' ayarı
- Barcelona'dan Arda Güler'e büyük övgü!
- Yıllar sonra gelen itiraf: 'Onlar varsa oynamam dedim'
- Kuryeden ‘görev tamam’ pozu!
- 'İnci Taneleri’nde Azem'in kızı Nehir ilk kez göründü
- 'Milliyet farkı' adı altında fazladan ücret alındı