İncirlik esnafı zorda

Bir zamanlar iş yeri kiralarının, satışların tavan yaptığı ve ''Küçük Amerika'' olarak anılan Adana'nın İncirlik Beldesi'nde, ABD'nin asker sayısını azaltmasıyla siftahsız günler geçiren esnaf, rotasını Irak'a çevirdi.

Edinilen bilgiye göre, faaliyete geçtiği 1954 yılından itibaren beldenin kaderini değiştiren İncirlik Hava Üssü, belde halkının dışında Adana kent merkezindeki vatandaşların bile yatırım alanı oldu.

Üs kurulmadan önce tarım, hayvancılık ve basit usul işçilikle geçimini sağlayan halk, daha sonra ABD'lilerin alışveriş ihtiyacını karşılayabilmek için belde merkezinde birbiri ardına yüzlerce dükkan açtı. Tüm gelirlerini üste çalışan ABD'li asker ve yakınlarına yönelik yatırımlardan sağlayan halk, kiraya vermek için Amerikalıların zevkine uygun evler yaptırdı, kiralamak için lüks otomobiller satın aldı.

Aradan geçen yarım asrı aşkın sürede ABD'lilere endeksli kazançlarıyla parlak günler geçiren halk, 11 Eylül saldırısının ardından kötü günler yaşamaya başladı.

Ardından Irak'a müdahale nedeniyle askerlerin, beraberinde getirdikleri eş, çocuk ve diğer aile fertlerini ülkelerine göndermesi, halkı önemli derecede etkilerken, savaşın ardından asker sayısının azaltılması belde esnafına son darbeyi vurdu.

İncirlik Esnafı Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Abdulkerim Estetik, yaptığı açıklamada, İncirlik Beldesi'nde esnaf ve halkın geçen yılları arar hale geldiğini belirtti.

Belde halkı için 2003 yılının milat sayıldığını ifade eden Estetik, ''Bu tarihten sonra sokaklarında Türk vatandaşından çok ABD'lilerin dolaşması nedeniyle ''Küçük Amerika'' olarak tanımlanan İncirlik için sıkıntılı günler başladı. 22 bin olan ABD'li asker sayısı bin 300'e düşürüldü. Bu da esnaf için sonun başlangıcı oldu'' dedi.

Kendisinin de hediyelik eşya dükkanı bulunan Estetik, 14 gündür siftah yapamadıklarını söyledi.

Beldedeki iş yerlerinin teker teker kapanmaya başladığını dile getiren Estetik, şunları kaydetti:

''Tezkerenin kabul edilmemesi sonrası üsteki askerlerin büyük bölümü Irak'a götürüldü. Üste kalan askerlere ise kısıtlamalar getirildi. Müşteri portföyünün yüzde 99'u ABD'li olan esnaf da iş yapamaz hale geldi. Tezkere öncesi toplam 300 bin dolar olan günlük ciro, bin dolara kadar düştü. Eski günlerinin özlemini çeken İncirlik esnafı, umutları tükendiği için birer birer kepenk kapatıyor. Mart 2003'de 300 olan esnaf sayısı 52'ye düştü. Esnafın yüzde 80'i ABD'nin yeni üsler kurduğu Irak'a gitmeyi tercih etti. Bu üslerde satış yaparak geçimlerini sağlıyorlar. Buradan ayrılmayanlar ise son çırpınışlarını sergiliyor.''

Kiralık, satılık dükkanlar

Estetik, bir dönemler araç ve yaya trafiğinin yoğun sokakların şimdilerde ''hayalet kent'' görünümü verdiğini, geçmişte bir mağazaya günde 100 müşterinin uğradığını bugün ise 3 müşterinin bile gelmediğini söyledi.

Artık İncirlik sokaklarında ABD'li görmenin neredeyse mümkün olmadığını ifade eden Estetik, sokaklarda insandan çok ''kiralık'', ''satılık'' yazılı boş dükkanların görüldüğünü vurguladı.

Irak operasyonu öncesi kira fiyatlarının 5 bin dolardan başladığını, kulübe büyüklüğünde bir dükkan için 30 bin dolar ''hava parası'' istendiğini anımsatan Estetik, ''bugün esnaf, İncirlik'te satış yapamadığı için boşalan dükkanları 250 dolara kiralamaya çalışıyor. Buna karşın, dükkanlara talipli bulamıyoruz. Sadece esnaf değil, kent halkı da aynı sıkıntıda. Çok sayıda kişi tüm parasını, ABD'lilere kiralayabileceği evlere yatırdı. Özel dizaynlı evler, apartmanlar kuruldu. Ancak, hepsi boşa gitti. Bir çoğu kredisini ödeyemediği için icralık oldu'' dedi.

Siftahsız günler

Beldede ''Jim Bobs'' isimli mağazanın işletmeciliğini yapan Mehmet Kayalık da askerlerin gitmesinin ardından sıkıntılı günler yaşamaya başladıklarını, 7 gündür siftah bile yapmadıklarını vurguladı.

Yaklaşık 18 yıldır beldede esnaflık yaptığını ifade eden Kayalık, ''Kendi ürettiğimiz deri ceketleri satışa sunuyoruz. Geçmişte, gelen taleplere cevap vermekte, ürünleri yetiştirmekte güçlük çekiyorduk. Bugün ise artık çalışanlara ücretlerini bile veremiyoruz. Günlerimiz siftahsız geçiyor. Çünkü, İncirlik'te ABD'li kalmadı. Kalanlar da ürün almaya yanaşmıyor. 120 dolarlık deri ceketi 60 dolara almak için pazarlık yapıyorlar'' dedi.

Kayalık, geçmişte ABD'li askerlere aylık 500 dolar ek ödeme yapıldığını, ancak, 2006 yılında kaldırıldığını, bunun da askerlerin alışveriş yapmalarını engellemede etken olduğunu söyledi.

İncirlik'te 1996 yılında işçi olarak çalışmaya başlayan, sonra kazandıklarıyla ''Freedom Furniture'' adlı kendi mağazasını açan Arzu Öğün de belde esnafı olarak çok kötü günler geçirdiklerini, satışlarının durma noktasında olduğunu vurguladı.

Öğün, artık İncirlik'in ''Küçük Amerika'' günlerini yitirdiğini belirterek, ''Burada iş bitti, biz de başka arayışlara girdik. Buradaki çoğu esnafın yaptığı gibi Irak'a gitmeyi düşünüyoruz'' dedi.

İncirlik Üssü

İnşaatına 1951 yılında başlanan hava üssü, 1954'te Türk Silahlı Kuvvetleri ve Amerikan Hava Kuvvetleri'nin ortak savunma tesisi adı altında faaliyete geçti.

ABD, 1958'de Lübnan krizi patlak verdiğinde, Tactical Air Command Composite Strike Force Bravo operasyonu adı altında İncirlik'e asker sevkıyatı yaptı. Bölgeye savaş uçaklarının getirilmesinin bir parçası olarak, 7216. Üs, 1 Nisan 1966 yılında, 39. Taktik Grup Komutanlığı olarak değiştirildi.

39. Taktik Grup Komutanlığı, 1 Ekim 1993 tarihinde 39. Wing olarak değiştirilip standart bir ABD destek filosu haline getirildi. 11 Eylül saldırısının ardından, Ekim 2002 Sonsuz Özgürlük Operasyonu başladı. İncirlik, Afganistan'a yapılan insani yardım, MC-130 özel harekat görevlerinde ve KC-135'ler ile yakıt ikmali gibi birçok görevde destek noktası olarak kullanıldı.

19 Mart 2003 tarihinde Irak'a operasyonun başlamasıyla Kuzeyden Keşif Harekatı (ONW) ve 39. ASEW sona erdi. Keşif Harekatı'nın sona ermesiyle İncirlik'in işlevi azaldı.