Ekonomide yılın olayları/ Temmuz

İstanbul Sanayi Odasının (İSO) Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu listesinde TÜPRAŞ geçmiş yıllarda olduğu gibi yine ilk sırayı aldı.

Ekonomide 2009 yılı Temmuz ayındaki gelişmeler özetle şöyle:

1 Temmuz:
- IMF kaynak yaratmak için 150 milyar dolarlık tahvil ihraç ederek, 64 yıllık tarihinde bir ilki gerçekleştirecek.

2 Temmuz:
- TOKİ, Seyrantepe Spor Kompleksi yapımı için açılan ihaleyi iptal etti.
- Avro Bölgesinde işsizlik oranı mayıs ayında yüzde 9,5 ile tarihinin en yüksek düzeyine çıktı.
- ABD'de Haziran ayında işsizlik oranı 26 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 9,5'a çıktı.
- Avrupa Merkez Bankası yüzde 1 olan faiz oranını korudu.

3 Temmuz:
- Dış Ticaret Müsteşarı Tuncer Kayalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Ahmet Erdem, Başbakanlık Müşavirliğine atandılar.
- ABD'de 7 banka daha kapısına kilit vurdu. Böylece ABD'de 2009 yılında kapanan banka sayısı 52'ye ulaştı.
- Bakanlar Kurulu, Dünya Bankasından 548 milyon 400 bin avro kredi alınmasını içeren anlaşmayı onayladı.
- İngiliz Rolce Royce firması, Türk Hava Yollarından 7 adet uçak motoru için 470 milyon dolarlık sipariş aldı.
- TÜİK, Haziran ayında tüketici fiyatları endeksinin yüzde 0,11, üretici fiyatları endeksinin yüzde 0,94 arttığını açıkladı. TÜİK'e göre, Haziran ayı itibariyle yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 5,73 artarken, ÜFE'de yüzde 1,86 geriledi.

4 Temmuz:
- Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş'ye ait yüzde 80 hissenin, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, ''satış'' yöntemiyle özelleştirileceği bildirildi.
- Türkiye ve Makedonya, karapara aklama, terörizmin finansmanıyla ilgili suçlarla mücadelede işbirliği yapmaya karar verdiler.
- Çinli otomobil üreticisi Bejing Automotive, 660 milyon avroya General Motors'un Avrupa bölümünü almak istediğini açıkladı.

6 Temmuz:
- BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, küresel ticaretin 2009 yılında yüzde 10 oranında daralmasının beklendiğini söyledi.
- 3 aylık ÖTV indirimi otomobil satışlarını artırdı. Yılın ilk 6 ayında satışlar 2008'in aynı dönemine göre yüzde 15,36 artarak, 190 bine dayandı.

7 Temmuz:
- Kredi kartı borçları yapılandırılıyor. 31 Mayıs 2009 tarihi itibariyle ödeme ihtarı çekilen, icra takibi başlatılan veya banka tarafından takip olunan kredi kartı borçları için 60 gün içinde başvuru yapılacak.
- Ilısu Barajı projesi için finansman sağlayan Alman Euler Hermes Kreditversicherung, Avusturya'nın Kontrollbank ve İsviçre'nin Exportrisikoversicherung adlı bankalar projeden kredi desteğini çekti.
- DTÖ Başkanı Pascal Lamy, dünyayı daha ağır ekonomik, politik ve sosyal bir krizin beklediğini bildirdi.
- Merkez Bankası tarafından bankalara duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı, 2009 yılının ilk yarısında, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 50,7 artarak 1 milyon 57 bin 673'e çıktı.

8 Temmuz:
- Türkiye'nin sanayi üretimi mayıs ayında, 2008 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 17,4 oranında azaldı.
- Aşkale Çimento, Fransız çimento devi Lafarge grubundan Van Çimento'yu satın aldı.
- AB Komisyonu, pazarı bölüşerek rekabeti ihlal etmekle suçladığı enerji devleri Alman E.ON ve Fransız GDF Suez'e 553 milyonar avro (toplam 1 milyar 106 milyon avro) para cezası kesti.
- IMF, Nisan ayındaki Dünya Ekonomik Görünümü raporunda yüzde 1,9 olarak ilan ettiği 2010 yılına ilişkin küresel büyüme tahminini, 0,6 puan yukarı yönlü revize ederek, yüzde 2,5'a yükseltti.
 

30 tarım havzası belirlendi

9 Temmuz:
- DPT Müsteşar yardımcılıklarına Ahmet Yaman ve Erhan Usta atandı.
- Ocak-Haziran döneminde toplam taşıt üretimi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44,8 oranında azalarak 393 bin 674 adede geriledi.
- Türkiye'de 30 tarım havzası belirlendi. Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceği, çiftçinin hangi üründen daha fazla verim ve gelir sağlayacağı belli oldu.
- İngiltere Merkez Bankası, yüzde 0,5 olan gösterge faizini sabit tuttu.
- IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, dünyanın çifte derin durgunluğa girmeyeceğini söyledi.
- ABD'li Fortune Dergisi'nin her yıl açıkladığı Global 500 listesinde Koç Holding 14 basamak birden yükselerek 172. sıraya yerleşti.

10 Temmuz:
- İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı haziran ayında, geçen yılın aynı ayına göre 9,6 puan azaldı ve yüzde 72,7 seviyesinde gerçekleşti.
- ABD Başkanı Barack Obama, dünyanın, ekonomik toparlanmadan henüz uzak olduğunu söyledi.
- Moody's, Türkiye ekonomisinin bu yıl küçüleceğini, ancak gelecek yıl büyümeye geçeceğini bildirdi.
- Türkiye'nin cari açığı, Mayıs'ta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 69,5 azalarak 4 milyar 805 milyon dolardan 1 milyar 465 milyon dolara indi.
- Varlık barışı uygulaması ikinci defa uygulamaya kondu. Buna göre, 1 Haziran 2009 tarihi itibarıyla sahip olunan varlıklar için 30 Eylül 2009 tarihine kadar varlık barışı başvurusu yapılabilecek.
 

Nabucco'da hükümetlerarası anlaşma

13 Temmuz:
- Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesinde ''dönüm noktası'' kabul edilen Hükümetlerarası Anlaşma, taraf ülkelerin başbakanlarınca Ankara'da imzalandı.

14 Temmuz:
- Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, TMO'nun bu yıldan itibaren fındık alımı yapmayacağını açıkladı.
- Maliye Bakanlığı değerli kağıt bedellerini yüzde 50 artırdı.
- ABD'nin 9 aylık bütçe açığı yaklaşık 1,1 trilyon dolarla rekor kırdı.

15 Temmuz:
- Türkiye'de, 2009 yılı Nisan ayında, işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 5 puan artarak yüzde 14,9'a yükseldi.
- Merkezi yönetim bütçesinden yılın ilk 6 ayında 124 milyar 831 milyon lira harcama yapılırken, bütçe gelirleri 101 milyar 626 milyon lira, bütçe açığı ise 23 milyar 205 milyon lira oldu. Haziran ayında bütçeden 17 milyar 932 milyon lira harcama yapıldı. Gelirler 15 milyar 411 milyon lira, açık ise 2 milyar 521 milyon lira oldu.
- Çin'in döviz rezervleri Haziran sonunda 2 trilyon 130 milyar dolara çıktı.
- ÖTV tutarı benzinde 20 kuruş, motorinde 15 kuruş, LPG grubunda da 10 kuruş artırıldı.
- Turizmde birinci sınıf lokantalarla 3 yıldız ve üzeri oteller, tatil köyleri ve benzeri tesislerin bünyesindeki lokantalarda uygulanan KDV oranı, yüzde 8'den yüzde 18'e çıkarıldı.

16 Temmuz:
- Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarını yarım puan düşürdü. Buna göre gecelik borçlanma faiz oranı yüzde 8,75'den yüzde 8,25'e, borç verme faiz oranı ise yüzde 11,25'den yüzde 10,75'e çekildi.
- Çin ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,9 büyüdü.

17 Temmuz:
- Economist dergisi, Türkiye'nin ''kırılgan'' ekonomisinin kısa süre içinde toparlanabileceğini ancak Türkiye'nin yine de bir IMF anlaşmasına ihtiyacı bulunduğunu yazdı.
- Dış Ticaret Müsteşarlığına, İthalat Genel Müdürü Ahmet Yakıcı atandı. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı İsmail İlhan Hatipoğlu getirildi.
- Rekabet Kurulu, Yimpaş grubuna ait muhtelif il ve ilçelerdeki mağazaların, Kiler Alışveriş Hizmetleri A.Ş. tarafından kiralanması suretiyle devralınması işlemini kurul izni olmaksızın gerçekleştirmesi nedeniyle, Kiler'e 419,2 bin lira para cezası verdi.

18 Temmuz:
- Garipoğlu Grubunun daha önce TMSF ile imzaladığı protokol hükümlerine aykırı girişimlerde bulunması nedeniyle, Gruba bağlı 70 şirketin temettü hariç yönetim ve denetimleri TMSF'ye devredildi.
 

IMF'den küresel ekonomiye 250 milyar dolarlık destek

20 Temmuz:
- IMF İcra Direktörleri Kurulu, üye 186 ülkenin döviz rezervlerini artırarak, küresel ekonomiye likidite sağlamak amacıyla 250 milyar dolar eş değerli Özel Çekme Hakkı (SDR) tahsis edilmesini kararlaştırdı.
- PO'nun kamu ihaleleri yasağına ilişkin kararın yürütmesi durduruldu.
- İzlanda'da bankacılık sistemi yeniden kuruluyor. Bankalara 2,1 milyar dolar sermaye desteği verilecek.

21 Temmuz:
- ABD'de krizin maliyeti federal hükümete şimdiye kadar 4,7 trilyon doları buldu. Ancak bu maliyetinin 23,7 trilyon doları bulabileceği tahmin edildi.

22 Temmuz:
- İSO'nun ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2008 Yılı Raporu''nda ilk sırayı, 27 milyar 732 milyon 867 bin 295 liralık net üretimden satışla geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) aldı.

23 Temmuz:
- Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O, iştiraki Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş'de sahip olunan yüzde 31 oranındaki hisselerin blok satışına karar verdi.
- Alman Volkswagen (VW) otomobil şirketiyle spor otomobil üreticisi Porsche birleşiyor.
- Doğan TV Holding A.Ş. hisse senetleri üzerinde ek ihtiyati haciz işlemi tesis edildi.

24 Temmuz:
- İngiltere ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,8 daraldı.
- TOKİ, Ataköy'deki devlet arazisi için 19 Ağustos'ta, 517 milyon lira muhammen bedelle ihaleye çıkaracak.
- Turizm tesislerine elektrik, su ve gazda en düşük tarife uygulamasına son verildi.

25 Temmuz:
- 55 ili kapsayacak şekilde 15 ayrı merkezde yeni kalkınma ajansları kurulacak.
- Hazine, 2009 yılı dış borçlanma programı çerçevesinde, 14 Temmuz 2017 vadeli global dolar tahvilinin artırımı işleminin tamamlandığını belirterek, artırım miktarının 1,25 milyar dolar olarak gerçekleştirildiğini bildirdi.
- TMSF, Toprak Grubunun tüm şirketlerinde haciz işlemleri başlatıldığını, iki şirketin yönetim ve denetimlerinin Fon'a geçtiğini duyurdu.

26 Temmuz:
- Kalkınma ajanslarının resmi kuruluşları tamamlandı. Bütün ajansların ülke genelinde kullandırabileceği kaynağın 1 milyar liraya ulaşacağı hesaplanıyor.

27 Temmuz:
- Alman Commerzbank Swiss Dresdner Bank birimini Liechtensteinli grup LGT'ye sattı.

28 Temmuz:
- ABD'li uçak üreticisi Boeing ile Türk Hava Yolları (THY) ek 7 adet 777-300ER siparişini tamamladı.
- İMKB, yılın ilk yarısında yüzde 37,54'lük getiri ile yatırımcısına en fazla kazandıran 11. borsa oldu.
- TÜSİAD'ın konjonktür değerlendirme raporunda, 2009 yılında ekonominin yüzde 5,2 küçüleceği tahmininde bulunuldu.

29 Temmuz:
- Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, 2009 yıl sonu enflasyonunun yüzde 70 olasılıkla, orta noktası yüzde 5,9 olmak üzere yüzde 4,9,-6,9 aralığında olacağını söyledi.
- Microsoft ve Yahoo, internette arama ortaklığı oluşturulması konusunda anlaştı.
- Türkiye-Gürcistan, iki ülke arasında 1000 megavat kapasiteli ''Borçka-Ahıska'' elektrik iletim hattı kurmak üzere anlaştı.

30 Temmuz:
- Türkiye'nin turizm geliri bu yılın nisan-haziran döneminde yüzde 9,6 gerileyerek 4,2 milyar dolar oldu.
– Konya Şeker A.Ş, holdingleşme sürecini tamamlayarak, Anadolu Birlik Holding ismini aldı.
- Doğan Gazetecilik A.Ş, bağlı ortaklığı Bağımsız Gazeteciler Yayıncılık A.Ş'yi devralmak suretiyle birleşilmesi konusunda gerekli hazırlıklara başlanılmasına karar verildiğini duyurdu.
- Petrol Ofisi A.Ş, Danıştay 13. Dairesinin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) uyguladığı idari para cezalarına ilişkin işlemlerin iptaline karar verdiğini duyurdu.

IMF: Küresel krizin maliyeti 10 trilyon doları aştı

31 Temmuz:
- IMF, krizin maliyetinin 10 trilyon doları aştığını, yoksul ülkelere, 2009-2014 yılları arasında 17 milyar dolara kadar kredi vereceğini bildirdi.
- Türkiye'nin yılın ilk altı ayındaki (Ocak-Haziran dönemi) ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30,6 gerileyerek 47 milyar 746 milyon dolar, ithalatı da yüzde 41,1 azalarak 62 milyar 325 milyon dolar oldu. İhracat, haziran ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 29,2 azalarak, 8 milyar 332 milyon dolar oldu. İthalat da haziranda yüzde 35,9 oranında azaldı ve 12 milyar 483 milyon dolar olarak gerçekleşti.
- ABD ekonomisi 2. çeyrekte yüzde 1 daraldı.
- NATO Eurofighter ve Tornado Yönetim Ajansı (NETMA) ile Eurofighter Jagdflugzeug ve EUROJET Turbo şirketleri arasında, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere için toplam 112 adet savaş uçağının daha üretimi için kontrat imzalandı.
 

Ekonomide yılın önemli gelişmeleri giriş sayfası