"Türkiye bölgesel lider olamaz"

Merkezi İngiltere'de olan tanınmış düşünce kuruluşu Chatham House'ın Türkiye uzmanı Fadi Hakura, Türkiye'nin Orta Doğu'da liderlik yapma isteğini ortaya koyduğunu, ancak Türkiye'nin bunu başaramayacağını savundu. "Türkiye, bölgesel liderlik rolünü üstlenemez" diyen Hakura "Osmanlı İmparatorluğu dönemi geride kaldı" sözlerini de kullandı.

Fadi Hakura, "Gazze filosu"na kanlı saldırı ve buna ilişkin son gelişmeleri BBC Türkçe Servisi'ne değerlendirirken "Türkiye'nin Orta Doğu'da liderlik yapma isteğini ortaya koyduğunu, ancak Türkiye'nin bunu başaramayacağını" öne sürdü.

"Türkiye Osmanlı döneminin geride kaldığını görmeli"

Yaşananları, Soğuk Savaş sonrasında dünyada dengelerin değişmesine, süper güçlerin çekişmesinin yerini, çeşitli bölgesel koalisyonların almasına bağlayan Hakura, "Türkiye'nin Osmanlı döneminin artık geride kaldığını görmesi gerektiğini" de savundu. Faik Hakura şu yorumları yaptı:

"Türkiye'de iktidarda olan Adalet ve Kalkınma Partisi, Orta Doğu'da liderlik rolünü üstlenme yönünde güçlü bir istek gösteriyor. Ancak yakından bakarsak, Türkiye'nin bu liderlik rolünü üstlenemeyeceğini görürüz. Orta Doğu'da Amerika'dan Çin'e, İsrail'den Suudi Arabistan'a, İran'dan Suriye, Katar, Mısır'a çok sayıda oyuncu var. Osmanlı İmparatorluğu dönemi geride kaldı. Bölgede her şey değişti. Eğer Türkiye bir liderlik rolü üstlenmek istiyorsa, çıkarlarını korumak için farklı alanlarda koalisyonlara gitmesi gereklidir."

"Türkiye Orta Doğu'daki değişiklikleri daha iyi okudu"

Chatham House'ın Türkiye uzmanı Hakura. Orta Doğu'daki koşulların tamamen değiştiğini de vurgularken "1990'larda örneğin masada bir Orta Doğu barış süreci vardı. Bölgede olumlu bir hava hissediliyordu. Bu yüzden İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkiler son derece gelişmişti. Şimdi ise Orta Doğu'da tehlikeli bir hava var. Türkiye'nin bu değişiklikleri çok daha iyi okuduğu söylenebilir belki. Bu yeni düzen, Berlin Duvarı'nın yıkılması ve Türkiye'nin bölgeyle yeniden bütünleşmesi açısından bakıldığında gayet normal." yorumunu yaptı.

BBC'nin "Peki Orta Doğu'da oluşan bu yeni dengelerde ideolojik, hatta dini unsurlar da var mı" sorusunu da yanıtlayan Fadi Hakura "Mevcut hükümetin dış politikalarının ardında güçlü bir ideolojik unsur olduğuna şüphe yok" dedi. Hakura sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türk halkı  başlıca ortağı olarak Avrupa'yı görüyor"

"Ayrıca Türkiye'de hükümetin izlediği dış politika ile kamuoyunun görüşleri arasında önemli bir fark olduğunu da düşünüyorum. Kamuoyu anketlerine baktığımızda, evet, halkın İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı tepkili olduklarını görüyoruz. Ancak aynı zamanda, Türkler uluslararası ilişkilerde başlıca ortakları olarak Avrupa'ya güveniyorlar, Irak'a, İran'a, Rusya'ya ya da Suudi Arabistan'a değil. Türkler, Suudi Arabistan, Irak, İran ile ticaret yapmak, işbirliği yapmak istiyorlar; ancak bunun sonucunda Türkiye'nin Orta Doğu'da saplanıp kalmasını da istemiyorlar. Hükümetin son birkaç yıldır yaptığı ise belki de tam da bu."
 

"2007 seçimlerinden sonra hükümet daha saldırgan bir tutum izliyor"

Fadi Hakura, birkaç yıl önce Ortadoğu arabuluculuğunu yapmak isteyen Türkiye'nin şimdi İsrail'e muhalif bir ülke konumuna gelmesine ilişkin soruyu yanıtlarken de Türkiye'nin son 10 yılda izlediği dış politikayı iki safhaya ayırmak gerektiğini belirterek, "Mevcut hükümet 2002'de ilk kez iktidara geldiğinde Washington ile ilişkileri iyiydi, İsrail ile ilişkileri iyiydi, sorunları daha incelikle çözmeye çalışıyorlardı. Bu, 2007'de neredeyse yüzde 50 oy alarak iktidara geldiklerinde değişmeye başladı. 2007'deki seçimlerin ardından hükümet gerek iç, gerekse dış politikada daha saldırgan bir tutum izlemeye başladı" yorumunu da yaptı.