Anayasada değişiklik taslağı hazırlandı

TBMM Komisyonu'nun hazırladığı, Anayasa değişikliği teklifi, Anayasanın 7 maddesinde değişiklik yapılması öngörülüyor.

Buna göre, Anayasanın 88. maddesine, Bakanlar Kurulu ve milletvekillerinin yanı sıra TBMM daimi ihtisas komisyonlarının da kanun teklif etme yetkisi ekleniyor.

Kanun tasarı ve tekliflerinin komisyonlarda görüşülmesi, Genel Kurulda geneli üzerinde görüşme ve tümünün açık oylaması ile başkaca özel yöntemle görüşme yöntemleri ise İçtüzükte düzenlenecek. Tasarı ve tekliflerin sadece geneli üzerindeki görüşmeler yapılacak. Tümü üzerinde soru-cevap işlemlerinin tamamlanmasının ardından, önergeler ele alınacak. Kanun tasarı ve teklifleri maddeleri görüşülmeksizin oylanacak.
 

TBMM başkanlık divanı seçimi

Anayasanın, TBMM Başkanlık Divanının oluşturulmasına yönelik düzenlemelerin bulunduğu 94. maddesinde öngörülen değişikliğe göre, TBMM Başkanlık Divanı için bir yasama döneminde 2 seçim yapılacak. İlk seçilenin görev süresi 2 yıl, ikinci devre seçilenin görev süresi ise yasama dönemi sonuna kadar olacak.

TBMM Başkanı adayları, Meclis üyeleri içinden, milletvekili genel seçiminden sonra Meclisin toplandığı günden itibaren veya ikinci devre için yapılacak seçimlerde birinci devre için seçilen Başkanın görev süresinin dolmasından 10 gün önce başlamak üzere, 3 gün içinde Başkanlık Divanına bildirilecek. Aday bildirme süresinin tamamlanmasını izleyen gün TBMM, Başkan seçimi için kendiliğinden toplanacak.

Başkan seçimi gizli oyla yapılacak. Başkan seçilebilmek için 1. turda üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyunu almak yeterli olacak. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamadığı takdirde, en çok oy almış 3 adayın katılacağı 2. tur oylamaya geçilecek. 2. tur oylamada bu 3 adaydan en çok oy alan üye Başkan seçilecek. Böylece, en fazla 4 turda yapılan TBMM Başkanı seçimi, 2 tura indirilmiş olacak.

Toplantı ve karar yeter sayısı

Taslakta, Anayasanın TBMM'de toplantı ve karar yeter sayısını düzenleyen 96. maddesinde de değişiklik öngörülüyor. Toplantı yeter sayısı, üye tam sayısının üçte biri (184) şekilde 2007'deki Anayasa referandumda kabul edildiği için taslakta yer almadı.

Karar yeter sayısı ise taslağa göre, üye tam sayısının beşte biri (110) olarak düzenleniyor. Mevcut uygulamaya göre, karar yeter sayısı üye tam sayısının dörte biri (138).
Toplumu ve devleti ilgilendiren belli konuda yapılacak Genel Görüşme, komisyonlarda da yapılacağı için Anayasanın 98. maddesindeki düzenlemenin kaldırılması öngörülüyor.

Anayasanın 99. maddesindeki değişiklik de siyasi parti grubu adına veya en az 20 milletvekilinin imzasıyla verilecek gensoru önergelerinin, 3 gün içinde Meclis Resmi Bülteninde yayımlanmasını düzenliyor. Gensoru, 14 gün içinde görüşülecek. Görüşmede önerge sahibi, hükümet, siyasi parti grupları ve grubu bulunmayan bir milletvekili adına konuşma yapılabilecek.

Görüşmeler sonunda gensoru önergesi açık oya sunulacak. Önergenin kabul edilmesi halinde güven oylaması yapılacak. Güven oylaması, gensorunun kabul edildiği tarihten başlayarak 2 gün geçmedikçe ve 7 günden sonraya bırakılmayacak şekilde yapılacak.
Bakanlar Kurulunun veya bir bakanın düşürülebilmesi, mevcut uygulamada olduğu gibi üye tamsayının salt çoğunluğuyla mümkün olacak.

Meclis soruşturması açılması

İçtüzük Uzlaşma Komisyonunun hazırladığı taslak, Anayasanın 100. maddesini de yeniden düzenliyor. Buna göre, eski başbakan ve bakanlar hakkında da Meclis Soruşturması açılabilecek. Görevde bulunan veya görevinden ayrılmış olan başbakan ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili işlerden dolayı Meclis Soruşturması açılması, TBMM üye tam sayısının en az onda birinin (55) vereceği bir önerge ile istenebilecek.

Bu önergede; hakkında soruşturma açılması istenen başbakan veya bakanın cezai sorumluluğu gerektiren fiillerinin görevleri sırasında işlendiğinden bahsedilmesi, bu fiillerinin hangi kanun hükümlerine aykırı olduğunun gerekçe gösterilmek ve maddesi de yazılmak suretiyle belirtilmesi zorunlu olacak.

Genel Kurulda, kamu idare bütçeleri üzerindeki görüşmeler sırasında milletvekilleri bütçe hakkındaki düşüncelerini açıklayabilecekler. Değişiklik önergeleri üzerinde ayrıca görüşme yapılmayacak, önergeler okunduktan sonra oylanacak.

Anayasa değişiklik teklifinin kabul edilmesi halinde yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği, halkoyuna sunulması halinde ise tümüyle oylanması öngörülüyor.
 

Bazı kanunlarda değişiklik

Komisyon, hazırladığı İçtüzük teklifi taslağının kabul edilmesi halinde, bazı kanunlarda değişiklik yapılması için de kanun teklifi hazırladı.

Bazı kanunların İçtüzüğe uyarlanması için İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Kanunu, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, Kalkınma Planlarının Yürürlüğe Konması ve Bütünlüğün Korunması Hakkında Kanun ile Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Kanununda değişiklik yapılması için kanun teklifi hazırladı.