Özelleştirme tuz firmalarını sıkıntıya soktu

Konya'nın Cihanbeyli ilçesinde kurulu bulunan ve Türkiye'de rafine tuz üretiminde önemli bir paya sahip olan Salina Tuz Genel Müdürü Himmet Kara, sektörde sorunların Tuz Gölü'ndeki tuzlaların özelleştirilmesinin ardından başladığını söyledi.

Kara, tuzun özelleştirilmesiyle birlikte, çok ucuza mal edilen ham tuzun yüksek fiyattan satılmaya başlandığını belirterek, ''2006 yılında yapılan özelleştirmeden önce tonu 22 TL olan tuzun fiyatı bugün 45 TL'ye yükseldi. Bu fiyatlar dünya fiyatlarının çok üzerindedir. Göl tuzlalarının özelleştirilmesiyle birlikte tuzda tekelci bir yapı oluşmaya başladı ve fiyatlar anormal bir şekilde artış gösterdi'' diye konuştu.

Ham tuzda yaşanan fiyat artışının yanı sıra yaşanan maliyet artışlarının da firmaları sıkıntıya soktuğunu ifade eden Kara, şunları kaydetti:
''Tekstil sanayinde pamuklu kumaşların boyanmasında yardımcı ham madde olarak kullanılan ham tuz satışları, kapanan tekstil firmalarının artmasıyla birlikte azaldı. Enerji fiyatlarındaki artış ek maliyet getirmesine karşın bunlar tüketiciye yansıtılmadı. Yine perakende sektörde ulusal mağazaların payı arttıkça, tekelleşme oluşmaya başladı. Ulusal mağazalar üreticilerden hem ucuza alıp, hem de sürekli hiçbir gerekçeye dayanmadan hizmet bedeli altında kestikleri faturalarla (raf, insert, gondol, katılım ve giriş bedeli) üreticileri zor durumda bıraktı. Bakkallar ve küçük yerel marketlerin birer birer iflas etmesi de tuz sektöründe faaliyet gösteren firmaları olumsuz etkiledi.''


Firmalar kapanıyor

Kara, ekonomik durgunluğun etkisinin artmasıyla birlikte bankalardan borçlanarak işini devam ettirmeye çalışan küçük esnafın da çıkmaza girerek borçlarını ödeyemez duruma geldiğini ve bu nedenle de satışlarının azaldığının ve tahsilatta sıkıntılar yaşandığını bildirdi.

Tuzun talep eğrisinin çok fazla değişmediğini ancak piyasada yaşanan sıkıntıların kendilerini zor durumda bıraktığını anlatan Kara, şöyle devam etti:
''Sektörde irili ufaklı birçok tesis kapanmaya başladı. Cihanbeyli ve Şereflikoçhisar'daki küçük üretim atölyeleri birer birer kapandı. Stoklarda 2 bin ton tuz var. Bugüne kadar hiç tuz stokumuz olmamıştı. Enerji maliyetlerindeki artış ve ulusal marketler sektörü sıkıntıya sürüklüyor. Birçok firma kapanıyor. 2007 yılında Ocak-Şubat döneminde 8 bin ton, 2008 yılı Ocak-Şubat döneminde 9 bin 200 ton satış gerçekleştirirken bu yılın aynı döneminde geçen yıla göre, yüzde 30 civarında bir düşüşle 6 bin ton satış gerçekleştirdik.''


Saray tuz 25 kişiyi işten çıkardı

Aksaray'da kurulu bulunan Saray Tuz Genel Müdürü Hüsnü Selim Perek de artan maliyetler, düşük kar marjı ve tahsilatta yaşanan sıkıntılar nedeniyle firmaların zor durumda olduğunu bildirdi.

Doğalgazın metre küpünün 2004 yılında 25 kuruş civarında olduğunu şimdi ise 1 TL civarına geldiğini ifade eden Perek, şunları kaydetti:
''Doğalgaza yaklaşık yüzde 300 civarında zam geldi. Tuz üretiminde en önemli girdi maliyetini enerji oluşturmaktadır. Yine özelleştirmeyle birlikte ham tuza önemli oranda zamlar geldi. Ancak biz bu zamları tüketiciye yansıtamadığımız için sektörde sorunlar yaşandı. Kasım-Aralık döneminde 25 işçimizin işine son vermek zorunda kaldık. 750 gramlık poşet tuza 9 yılda sadece 1,5 TL zam geldi. Yine piyasada yaşanan sıkıntılar nedeniyle tahsilat yapmakta güçlük çekiyoruz.''