Dünya alarmda

Rus İnterfaks ajansına göre Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkili, Kuzey Kore'nin gerçekten nükleer denemede bulunduğunu söyledi. ABD ve AB ise bu durumun endişe verici olduğunu bildirdi.

Rus Savunma Bakanlığı açıklamasında, nükleer denemenin 10 ila 20 kilotonluk bir güçte olduğu ifade edilirken, Fransa Kuzey Kore'nin nükleer denemede bulunmasını kınadı.

Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Abu Dabi'de denizcilik konulu bir konferansın açılışında yaptığı konuşmada, "Kuzey Kore'den gelen haberin iyi haber olmadığını, teknik ve stratejik açıdan daha fazla bilgi beklerken bu denemeyi kınadıklarını" ifade etti.

Tespit edilen sarsıntıya göre nükleer deneme, Kuzey Kore'nin kuzeydoğusunda yapıldı. Amerikan Jeolojik Çalışmalar Enstitüsü, merkez üssü, Kimchaek kentinin yaklaşık 70 kilometre kuzeybatısında, yerin 10 kilometre altı olarak tespit edilen sarsıntı 4,7 büyüklüğünde oldu.

Clinton, 'sağlam ve birleşmiş' bir cephe istedi

ABD Dışişişleri Bakanı Hillary Clinton, Kuzey Kore'nin nükleer ve füze denemelerinin ardından "sağlam ve birleşmiş bir cephe" istedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ian Kelly'ın yaptığı yazılı açıklamaya göre, Clinton, Japonya Dışişleri Bakanı Hirofumi Nakasone ve Güney Kore Dışişleri Bakanı Yu Myung-Hwan ile yaptığı görüşmede, Kuzey Kore'nin bu denemelerinin uluslararası barış ve güvenliği tehdit ettiğini vurguladı.

Açıklamada Clinton'ın, Japon ve Güney Koreli meslektaşlarıyla görüşmesinde "bu tehdide karşı sağlam ve birleşmiş bir cephenin önemine" dikkati çektiği kaydedildi.

Sözcü ayrıca Clinton'ın bugün Çin Dışişleri Bakanı Yang Jiecni ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşmeyi planladığını da ifade etti.

NATO Konseyi'nden kınama

NATO Konseyi, Kuzey Kore'nin nükleer ve füze denemelerini şiddetle kınadığını açıkladı.
İttifak üyesi ülkelerin daimi temsilcilerinden oluşan NATO Konseyi, basına ilettiği yazılı açıklamada, Kuzey Kore'nin uluslararası topluluk tarafından kınanan bu denemelerinin "Asya-Pasifik bölgesinde barış ve istikrara yönelik ciddi bir tehdit oluşturduğu" üzerinde durarak, "kışkırtıcı eylem"den söz etti.

Denemelerin, küresel alanda kitle imha silahlarının kontrolünün ve yayılmasının engellenmesinin, silahsızlanmanın tartışıldığı ve bu alanda yeni adımlar atıldığı bir dönemde yapılmasını da eleştiren NATO Konseyi, Kuzey Kore'ye, uluslararası yükümlülüklerine saygı göstermesi, nükleer silah ve programlarından vazgeçmesi çağrısını "bir kere daha" yenilediğini belirtti.

Gelişmeleri izlediğini belirten NATO, denemelerin tekerrür etmemesi ve diyaloğa öncelik vermesi çağrısında da bulundu.

Japonya BM Konseyi'ne başvurdu

Japonya BM Güvenlik Konseyinden, Kuzey Kore'nin nükleer denemesinin kınanması yönünde bir karar almasını isteyecek. Başbakan Taro Aso, denemenin, bir önceki BM kararının "açık bir ihlali olduğunu" ifade ederek, bunun kabul edilemez olduğunu kaydetti.

Taro Aso, bugün toplanacak konseyin bu yönde bir karar almasını isteyeceklerini ifade etti.

BM olağanüstü toplanıyor

Bu arada, BM Güvenlik Konseyi’nin Kuzey Kore’nin nükleer denemesiyle ilgili olarak acil toplanacağı bildirildi.

Ban kaygılı

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Kuzey Kore'nin bugün yaptığı nükleer denemeden "derin endişe duyduğunu" söyledi. Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da temaslarda bulunan Ban, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Kuzey Kore'nin nükleer deneme yapması nedeniyle derin endişe duyuyorum" dedi.

Ban, "Bölgedeki durumu ve BM Güvenlik Konseyi'ndeki görüşmeleri yakından takip ediyorum" diye konuştu.

ABD ve AB sıkıntıda

ABD Başkanı Barack Obama, Kuzey Kore'nin nükleer ve füze denemelerinin, "tüm ülkeler için çok endişe verici bir sorun" olduğunu söyledi.

Obama, yaptığı açıklamada, "Kuzey Kore, doğrudan ve tehlikeli bir biçimde uluslararası topluma meydan okuyor. Kuzey Kore'nin tutumu, gerilimi artırıyor ve kuzey doğu Asya'da istikrarı baltalıyor" dedi. 

Bu arada Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kuzey Kore'nin nükleer deneme yaptığı haberlerinden endişe duyduklarını söyledi.

İnterfaks ajansının haberine göre Lavrov, Beyrut'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Kuzey Kore'nin bir nükleer patlama gerçekleştirdiği haberlerinden endişe duyduk" dedi.

Kuzey Kore'nin nükleer deneme yaptığı, daha sonra da bir de kısa menzilli füze denediği bildirilmişti.

Obama, Kuzey Kore'nin ''dünyaya düşüncesizce meydan okuduğunu'' belirtti. Obama, açıklamasında, Kuzey Kore'nin ''tehditkar faaliyetlerinin yarattığı tehlikeye'' uluslararası toplumun karşılık vermesi gerektiğini belirterek, ''Bu denemeler, ülkenin bugüne kadarki faaliyetleri ve açıklamalarına bakıldığında sürpriz olmamakla birlikte, bütün ülkeler için ciddi bir tehdittir. Kuzey Kore'nin nükleer silah geliştirme girişimleri ve balistik füze programı, uluslararası barış ve güvenlik için tehdit oluşturmaktadır'' ifadelerine yer verdi.

BM Güvenlik Konseyine bu kadar bariz bir şekilde karşı çıkmanın dünyaya doğrudan ve düşüncesizce meydan okumak olduğunu kaydeden Obama, ''Bu tahrikler sadece Kuzey Kore'nin daha da dışlanmasına yarayacaktır. Kuzey Kore, kitle imha silahlarından vazgeçmedikçe uluslararası camiada kabul görmeyecektir'' görüşünü dile getirdi.

Açıklamada, çok taraflı görüşmelerde ABD'nin müttefikleri ve ortaklarıyla çalışmaya devam edeceği ve BM Güvenlik Konseyinin diğer üyeleriyle de müzakerelerde bulunulacağı kaydedildi.

Öte yandan, ABD Genelkurmay Başkanı Oramiral Michael Mullen, Kuzey Kore'nin denemelerinin ''saldırganlık ve cüretkarlık örneği ve uluslararası hukuka muhalefet'' olduğunu söyledi. Mullen, ''Bunların hepsi, bölgeyi istikrarsızlaştıran bir ülkeyi işaret ediyor. Uzun dönemde nükleer silah programlarını geliştirmeye devam etmeleri ABD için büyük bir tehdit oluşturacaktır'' dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise, konu hakkında "Çok endişeliyiz, verileri inceliyoruz" derken, ABD'nin müttefikleri ve BM Güvenlik Konseyi ile hem durumu, hem de bundan sonraki adımları ele aldıklarını kaydetti.

Adının açıklanmasını istemeyen sözcü, "Kuzey Kore'nin iddiası bizi derin endişeye düşürdü. Verileri inceliyoruz. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu, denemeye denk düşen bir sismik olay tespit etti" dedi.

Sözcü, "Bundan sonra atılacak adımlar konusunda Altılı Grup ve BM Güvenlik Konseyi ile danışmalarda bulunuyoruz" diye konuştu.

İki Kore, Çin, Japonya, Rusya ve ABD'den oluşan Altılı Grup görüşmelerinde, Kuzey Kore 2005 yılında bütün nükleer programlarını sona erdirme sözü vermişti. Avrupa Birliği de, Kuzey Kore'nin nükleer denemede bulunduğu haberinden büyük sıkıntı duyulduğunu açıkladı.

AB dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Jan Kohout, AB'nin bu haberi büyük bir sıkıntıyla karşıladığını belirttiği açıklamasında, bilginin doğrulanması halinde Kuzey Kore'nin kınanacağını kaydetti.

Bir Amerikalı yetkili de Kuzey Kore'nin nükleer ve füze denemeleri yapacağını 1 saatten az bir zaman kala haber verdiğini bildirdi. Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, Kuzey Kore'nin denemelerle ilgili haberi verirken hiçbir talepte bulunmadığını belirtti.

Kuzey Kore'nin resmi haber ajansı KCNA'dan yapılan duyuruda, başarılı bir nükleer test yapıldığı ve bunun, ülkenin nükleer caydırıcılığını artırma yolunda bir adım olduğu duyurmuştu.

Fransa, yaptırımların sıkılaştırılmasını istedi

Fransa, nükleer denemelerine devam eden Kuzey Kore'ye yönelik yaptırımların sıkılaştırılmasını talep etti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Eric Chevallier, ülkesinin, Kuzey Kore'ye karşı yaptırımların artırılması konusunu BM Güvenlik Konseyi'ndeki muhataplarıyla gözden geçireceğini söyledi.

Fransa'nın Kuzey Kore'yi sert biçimde kınayan bu sabahki açılmasına atıfta bulunan sözcü, ''ülkesinin, Kuzey Kore'den yeni tahrik edici eylemlerden kaçınmasını istediğini'' bildirdi.

İngiltere ne dedi?

İngiltere, Kuzey Kore'nin yeni bir nükleer denemede bulunduğu haberlerine, ''BM kararının ihlali'' açıklamasında bulundu. İngiltere Dışişleri Bakanlığı üst düzey yetkilisi Bill Rammell, Kuzey Kore'nin ''başarılı bir nükleer denemede bulunduğu açıklamasının'' ardından, bunun BM'nin Kuzey Kore ile ilgili 2006 tarihli kararının ihlali olduğu ifadesini kullandı.

Bu arada İngiltere Başbakanı Gordon Brown, Kuzey Kore'nin nükleer denemesini kınadı.
Brown, yayımladığı bildiride, Kuzey Kore'nin denemesini, "yanlış, üzücü ve dünya için tehlikeli" olarak nitelendirdi ve bu denemenin bölgedeki barış çabalarını baltalayacağını ifade etti.

Seul borsası etkilendi

Kuzey Kore'nin nükleer denemede bulunduğunu açıklamasının ardından Seul borsası düştü. KOSPI endeksi'nin Kuzey Kore'nin ''başarılı'' bir nükleer denemede bulunduğunu açıklaması üzerine yüzde 3,97 düşerek, 55,78 puan kaybettiği belirtildi.

Kuzey Kore ajansı KCNA'dan yapılan açıklamada, ''Kuzey Kore nükleer caydırıcılık kapasitesini güçlendirme çerçevesinde başarılı bir nükleer deneme bulundu'' denilmişti.

Kuzey Kore'nin nükleer ve füze teknolojisi

Kuzey Kore'nin nükleer ve füze teknolojisi çalışmalarıyla ilgili bazı önemli tarihler şöyle:
 

-1994: ABD ile yapılan anlaşma sonucu Kuzey Kore, iki güvenli nükleer reaktör inşa edilmesi karşılığında, nükleer silah programını dondurma ve zaman içinde yürürlükten kaldırma sözü verdi.

-31 Ağustos 1998: Kuzey Kore, Japonya ve Pasifik Okyanusu üzerinden geçen bir füze denemesinde bulundu, füzenin uydu olduğunu savundu.

-13 Eylül 1999: Kuzey Kore uzun menzilli füze denemelerini dondurmayı taahhüt etti.

-21 Temmuz 2001: ABD Dışişleri Bakanlığı, Kuzey Kore'nin uzun menzilli füze geliştirdiğini açıkladı.

-21 Aralık 2001: Dönemin ABD Başkanı George W. Bush, Irak ve Kuzey Kore'yi, kitle imha silahları geliştirmeleri halinde "sorumlu tutulacakları" yolunda uyardı.

-16 Ekim 2002: ABD, Kuzey Kore'nin uranyum zenginleştirdiğini kabul ettiğini ve bunun da 1994 tarihli ikili anlaşmanın ihlali olduğunu açıkladı.

-21-25 Aralık 2002: Kuzey Kore, BM'nin Yongbyon nükleer tesisindeki gözlem düzeneğini kapattı.

-27 Aralık 2002: Kuzey Kore, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) müfettişlerini sınır dışı etti.

-10 Ocak 2003: Kuzey Kore, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasından (NPT) çekildi.

-Ağustos 2003: Kuzey Kore, Çin başkenti Pekin'de, Güney Kore, Çin, ABD, Rusya ve Japonya'nın dahil olduğu Kuzey'in nükleer programıyla ilgili altılı görüşmelerin ilkine katıldı.

-Eylül 2004: Çok taraflı görüşmelerin ardından Kuzey Kore, atom bombası üretimi için 8 bin nükleer yakıt çubuğunun üretiminin tamamlandığını açıkladı.

-10 Şubat 2005: Kuzey Kore, savunmasına yönelik atom bombası yaptığını açıkladı.

-19 Eylül 2005: Kuzey Kore, kendisine güvenlik garantisi verilmesi, enerji yardımı sağlanması ve sivil amaçlı nükleer enerji üretimi için bir reaktöre sahip olmasına izin verilmesi karşılığında nükleer silahlarından vazgeçmeyi taahhüt etti.

-5 Temmuz 2006: Kuzey Kore 7 füze denemesinde bulundu, deneme başarısız oldu. Atılan füzelerden biri uzun menzilli Taepodong-2 idi ve bu füzenin Alaska'ya ulaşabileceği belirtiliyordu.

-15 Temmuz 2006: BM Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore'nin füze programının durdurulması istenen 1695 sayılı kararı kabul etti.

-9 Ekim 2006: Kuzey Kore ilk yeraltı nükleer denemesini yaptı. Uzmanlar, Kuzey Kore'nin elinde 5 ila 12 atom bombası yapmaya yetecek plütonyum bulunduğunu belirtti.

-14 Ekim 2006: BM Güvenlik Konseyi Kuzey Kore'ye ekonomik ve ticari ambargo kararı aldı.

-18 Aralık 2006: Çok taraflı müzakereler yeniden başladı.

-13 Şubat 2007: Pekin'deki görüşmelerde anlaşma sağlandı. Kuzey Kore kuzeydeki ana nükleer tesisi Yongbyon'u kapatmayı, UAEK müfettişlerinin geri dönüşünü, buna karşılık enerji yardımı almayı, Amerikan yaptırımlarının kaldırılmasını ve ABD ile arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik müzakerelerin başlamasını kabul etti.

-15 Temmuz 2007: Pyongyang Yongbyon'daki nükleer tesisini kapattığını duyurdu. UAEK da bundan üç gün sonra nükleer silahlardan arınma sürecinin ilk aşamasının başladığını teyit etti.

-3 Ekim 2007: Pyongyang yıl sonuna kadar Yongbyon'daki tesisin sökülmesini ve nükleer tesislerinin tam listesini sunmayı taahhüt etti.

-26 Haziran 2008: Pyongyang, nükleer programlarının ayrıntılarının yer aldığı bir deklarasyonu Çin'e teslim etti.

-27 Haziran 2008: Yeni Çin ajansı, Yongbyon'daki reaktörün bir soğutma kulesinin söküm işlemini teyit etti.

-19 Eylül 2008: Kuzey Kore, ABD'nin taahhütlerini yerine getirmediği gerekçesiyle Yongbyon'daki tesisini yeniden faaliyete geçireceğini açıkladı.

-11 Ekim 2008: ABD, Kuzey Kore'yi terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkardı.

-5 Nisan 2009: Kuzey Kore, yörüngeye oturtmak için uzun menzilli bir füze fırlattı, ancak ABD ve Japonya bunun gizli bir nükleer deneme olduğundan şüphelendi.

-13 Nisan 2009: BM Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore'yi yine kınadı.

-14 Nisan 2009: Kuzey Kore, silahsızlanma görüşmelerinden çekildiğini ve nükleer tesislerini yeniden faaliyete geçireceğini açıkladı.

-25 Nisan 2009: Pyongyang, BM'nin 5 Nisandaki olayla ilgili kendisini kınamasının ve yaptırımlarının ardından yeniden nükleer çubuk üretimine başladığını bildirdi.

-29 Nisan 2009: Kuzey Kore, BM özür dilemezse yeni bir nükleer denemede bulunacağı tehdidinde bulundu.

-25 Mayıs 2009: Kuzey Kore, yerin altında başarıyla bir nükleer denemede bulunduğunu duyurdu.