Irak, Iraklılara emanet

Irak'ta kent ve kasabalardaki kontrolün Amerikan ordusundan Irak güvenlik güçlerine geçti. Bazı Iraklılar, Amerikan askerlerinin ülkeden tamamen çekilmelerinin ilk aşaması olan adımın kendilerini saldırılara açık hale getirmesinden endişe ederken, Bağdat hükümeti 30 Haziranı "Ulusal Egemenlik Günü" olarak ilan etti ve hala eylemlerini sürdüren direnişçilere gücünü göstermek için bir askeri geçiş töreni düzenledi.

Irak Başbakanı Nuri El Maliki, televizyonda yaptığı konuşmada, bugünü, tüm Irak halkının başarısıyla elde edilmiş ulusal kutlama günü olarak gördüklerini söyledi. Iraklılar da caddeleri bayrak ve plastik çiçeklerle süsledikleri araçlarıyla doldurarak sevinç gösterilerinde bulundu.

Maliki, egemenliklerinin henüz tam anlamıyla elde edilmemesinin ve ülkede yabancı askerlerin varlığının Saddam Hüseyin'den kalan ciddi bir miras olduğunu belirterek, Iraklıların kendi ülkelerini savunmaktan aciz olduğunu düşünenlerin vahim bir hata işlediklerini ifade etti.

Irak ile ABD'nin imzaladığı güvenlik anlaşması gereği, Irak'ın kent ve kasabalarında görev yapan muharip Amerikan askerleri dün gece yarısı kırsal bölgelerdeki üslere çekildi.
Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon'un sözcüsü Bryan Whitman, ABD'nin 120 üs ve tesisi kapattığını ve Iraklılara devrettiğini belirterek, gün sonunda 30 üs ve tesisin daha kapatılacağını ya da Iraklılara devredileceğini söyledi.

Bağdat'taki yeşil bölgede yapılan askeri geçit töreninde de binlerce Iraklı asker ve polis yürüyerek ya da ABD tarafından bağışlanan Humvees zırhlı araçları ve tankları üzerinde günü kutladı.

Devlet televizyonu Irakiye, günle ilgili görüntüler yayımlarken, Bağdat'ın her yerinde beton duvarlara "Irak: Ülkem, Şerefim, Onurum" yazıları yazıldı.

Irak İçişleri Bakanı Cevad El Bolani, daha atmaları gereken önemli adımlar olduğunu ifade ederek, işlerinin kolay olmadığını bildiklerini kaydetti. Bolani, "İstihbarat toplama ve teknik kabiliyetlerimizi geliştirmemiz gerekiyor, çünkü gelecekteki savaş istihbarat savaşı" diye konuştu.
 

ABD güçleri, Irak'ta savaşın başlamasından 6 yıl sonra kent ve kasabalardan, yani yerleşim yerlerinden bugün çekilerek kentlerin dışına yeniden konuşlanırken, Irak yetkilileri bugünü egemenliğin yeniden inşası olarak niteleyerek Ulusal Egemenlik Günü ilan etti.

ABD ve İngiliz güçlerinin, Saddam Hüseyin'i devirmek üzere Irak'ı işgal ettiği 20 Mart 2003'ten, bugün kentlerde güvenliğin resmen Irak güçlerine devredilmesine kadar geçen süreç ana hatlarıyla şöyle:

9 Nisan 2003: ABD güçleri Bağdat'ı ele geçirdi. Saddam Hüseyin ortadan kayboldu.

13 Temmuz: ABD denetimi altında seçilen 25 Iraklının oluşturduğu Irak Yönetim Konseyi Bağdat'ta göreve başladı.

19 Ağustos: Bağdat'ta bomba yüklü kamyonla BM merkezine düzenlenen saldırıda, aralarında BM temsilcisi Sergie Vieira de Mello'nun da bulunduğu 22 kişi öldü.

29 Ağustos: Necef kentinde Hz Ali camisine düzenlenen bombalı saldırıda Şii lider Ayetullah Muhammed Bekir el Hekim'in de aralarında bulunduğu 83 kişi öldü.

13 Aralık: Amerikan güçleri, Saddam Hüseyin'in Tikrit yakınlarında tutukladığını açıkladı. ABD'nin Irak'taki sivil yöneticisi Paul Bremer, "Onu yakaladık" diye açıklama yaptı.

2 Mart 2004: Bağdat'ta ve Şiilerin kutsal kenti Kerbela'da düzenlenen saldırılarda 171 kişi öldü.

8 Mart: Irak Yönetim Konseyi geçici anayasayı imzaladı.

1 Haziran: İyad Allavi liderliğinde geçici bir hükümetin yönetimi üstlenmesi için Yönetim Konseyi feshedildi. Gazi El Yaver Devlet Başkanı olarak atandı.

28 Haziran: Geçici Koalisyon Yönetimi feshedildi ve ABD egemenliği resmen devrettiğini bildirdi. Bremer Irak'tan ayrıldı.

30 Ocak 2005: Geçici parlamento ve yerel meclis seçimlerinde Şiilerin liderliğindeki Birleşik İttifak oyların çoğunluğunu aldı.

16 Mart: Ulusal Meclis ilk toplantısını yaptı.

15 Ekim: Anayasa, referandumda yüzde 78 oyla, Sünni Arapların muhalefetine ve Sünnilerin çoğunluğunun vetosuna karşın onaylandı.

19 Ekim: Saddam Hüseyin mahkemeye çıkarılarak, 1982'deki suikast girişiminden sonra Duceyl'de 148 Şii'nin öldürülmesinden, insanlığa karşı suç işlemekle itham edildi.

15 Aralık: Genel seçimler yapıldı.

10 Şubat 2006: Seçim sonuçlarına göre, Şii İttifakı 128 sandalye ile meclisin çoğunluğunu elde etti, Sünni Araplar 58, Kürtler 53 milletvekili çıkardı.

22 Şubat: Sammar kentinde bir Şii türbesine düzenlenen bombalı saldırı mezhep ayrılığına dayalı şiddeti tırmandırdı ve Irak'ta iç savaş endişelerini arttı.

7 Haziran: ABD hava saldırısında El Kaide'nin Irak'taki lideri Ebu Musab El Zerkavi'nin öldürüldüğü açıklandı.

5 Kasım: Saddam Hüseyin, Bağdat'taki mahkeme tarafından insanlığa karşı suç işlemekten suçlu bulundu ve Duceyl katliamı nedeniyle asılarak idamına karar verildi.

30 Aralık: Saddam Hüseyin idam edildi.

28 Mayıs: Irak'ta güvenliğin artırılması konusunda Bağdat'ta, yaklaşık 30 yıldır diplomatik ilişkileri kesik olan İran ile ABD'nin büyükelçileri görüşme yaptı.

15 Haziran: Irak'ta asker sayısını artıran ABD, şiddeti dizginlemek için asker sayısını 160 bine tamamladığını bildirdi.

1 Ağustos: Meclisteki önde gelen Sünni Arap bloku, Nuri El Maliki liderliğindeki kabineden çekilirken, hükümet krizi baş gösterdi.

14 Ağustos: Irak'ın kuzeyinde Yezidi azınlığı hedef alan, bomba yüklü kamyonla düzenlenen saldırıda 411 kişi öldü. Bu, işgalden bu yana düzenlenen en kanlı saldırı oldu.

29 Ağustos: ABD karşıtı Şii lider Mukteda Sadr, polisle çatışmaların ardından 6 aylık ateşkes ilan etti.

12 Ocak 2008: Saddam Hüseyin'in Baas Partisi üyelerinin kamu görevi üstlenebilmeleri önündeki engeli kaldıran tasarı kabul edildi.

25 Mart: Maliki hükümetinin Basra'da milislere yönelik sıkı tedbirleri Irak güvenlik güçleriyle Sadr'a bağlı Mehdi Ordusu arasında çatışmaları başlattı. Bağdat'ta haftalar, ülkenin güneyinde bir hafta süren çatışmalar yüzlerce kişinin ölümüne yol açtı. Yenilgiye uğrayan Mehdi Ordusu, Sadr tarafından dağıtıldı.

19 Temmuz: Irak'taki ana Sünni Arap bloku, mecliste bakan adaylarının onaylanmasıyla hükümete girdi.

1 Eylül: ABD ordusunun Anbar eyaletini Irak güvenlik güçlerine devriyle 2003'ten bu yana ilk Sünni Arap eyaleti Irak'ın kontrolüne geçti.

17 Kasım: ABD'nin Irak'taki askeri varlığını, BM Güvenlik Konseyi'nin tanıdığı süre olan 31 Aralık 2008'den sonra da sürdürebilmesi için Washington ile Bağdat arasında, Amerikan askerlerinin 2011 sonuna kadar çekilmesini öngören yeni güvenlik anlaşması imzalandı.
Anlaşmayla ilk kez Irak hükümeti, ABD'nin kalışı konusunda söz sahibi oldu.
Meclis, 10 gün süren görüşmelerin ardından anlaşmayı onayladı.

1 Ocak 2009: ABD-Irak güvenlik anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle ülkedeki 140 bin Amerikan askeriyle ilgili Irak yönetimi ilk kez yetki sahibi oldu.

31 Ocak: Yerel seçimler yapıldı.

5 Şubat: Maliki liderliğindeki koalisyon seçimlerde zafer elde etti.

27 Şubat: ABD Başkanı Barack Obama, Irak'taki muharebe operasyonlarını 31 Ağustos 2010'a kadar bitirme planını açıkladı, ancak Irak güçlerini eğitmek için ülkede 50 bin asker bırakacağını söyledi.

7 Nisan: Halk desteği olmayan Irak savaşını bitirme stratejini açıklayan Obama Bağdat'ı ziyaret etti.

12 Haziran: Meclisteki en büyük Sünni bloku Uyum Cephesi'nin başkanı Harit el Ubeydi bir camide öldürüldü.

24 Haziran: Bağdat'taki Sadr mahallesinde düzenlenen bombalı saldırıda 72 kişi öldü. Dört gün sonra bomba yüklü kamyonla düzenlenen saldırıda da 73 kişi hayatını kaybetti.

30 Haziran: ABD güçleri, ikili anlaşma uyarınca, Irak'ta yerleşim yerlerinden çekilerek, şehir dışlarındaki üslere yeniden konuşlandı; güvenlik kontrolünü Iraklılara resmen devretti. Ancak ABD güçleri kentlerde, Irak güvenlik güçlerini eğitmesi ve danışman olarak asker bulundurmaya devam edecek. Amerikan güçlerinin, 2011 sonunda da Irak'tan tamamen çekilmesi öngörülüyor.