Dul ve yetim aylığını kimler alabilir?

Bir işte çalışıyorsanız tabii ki bir ücret alacaksınız, bu doğaldan da doğal hakkınız. Bizim burada anlatacağımız bekar ya da dul iseniz babanızdan ya da eşinizin vefatı nedeniyle kalan maaş...

O tatsız gün geldiğinde, evet canınız yanacak, çok üzüleceksiniz. Yaşam anlamsızlaşacak uzunca bir süre, ama ölenle ölünmez. Devam eden sorumluluklarınız, yardımınıza ya da rehberliğinize gereksinim duyacak çocuklarınız olabilir. Bu nedenle acınızı yaşadıktan, yasınızı tuttuktan sonra günlük hayatın işleyişi içinde halledilmesi ve bilinmesi gerekenler durumlardan birisi bu dul ve yetim aylığı hakkı.

Sigortalının ölümü halinde geride kalan hak sahiplerinin hayatlarını sürdürebilmeleri için sosyal güvenlik sistemi kendilerine dul aylığı bir başka ifadeyle ölüm aylığı ve yetim aylığı bağlanıyor.

Ancak, ölen kişinin hizmetinin 10 yıldan fazla olması halinde hizmet akdi ile 4/a’ya tabi çalışan evlenmemiş kız çocuklarına, Emekli Sandığı Kanunu'na göre aylık bağlanıyor. Bu sürenin 10 yıldan az olması durumunda herhangi bir aylık bağlanması söz konusu değil.

* Emekli sandığı yasasına göre, eş ve çocuklar ile ana ve babaya aylık bağlanıyor. Ölüm halinde eşin ölümü halinde hayatta kalan eşe son alınan maaşın yüzde 75’i bağlanıyor. Çalışıyorsanız, alacağınız miktar yüzde 50 oluyor. 

* Eşin dışında bir de yetim varsa ki kız çocukları bekarsa hayatlarının sonuna kadar bu aylığı alabiliyor. O zaman eş yüzde 60, yetim yüzde 30 oranında maaş alıyor. Eğer iki yetim varsa eş yüzde 50, yetimler yüzde 25’er maaş alıyor.

* Baba ya da annenin ölümü halinde yalnız bir yetim kalırsa alacağı miktar yüzde 50. İki yetim kalırsa yüzde 40’ar maaş alıyor.

* Babanız  ya da annenizi kaybettiğinizde evliyseniz, ancak sonra işler kötü gitti ve ayrıldıysanız,  boşandıktan sonra yetim aylığına hak kazanıyorsunuz.

* Erkek yetimler 18 yaşına kadar, öğrenci iseler 20, yüksek öğrenim görüyorlarsa 25 yaşına kadar aylık alabiliyor.

ÜÇ MAAŞ DA MÜMKÜN

Bazı hallerde hem babanızdan hem de kocanızdan maaş alabilirsiniz. Bir dönem iki maaş alınması önlenmiş ise de 2008 yılında çıkan yasa sonrası belli durumlarda iki hatta üç maaş almak mümkün kılınmış oldu.

SSK'den emekli olup kendi maaşını alırken SSK'li kocanızın ölümünden sonra dul aylığı bağlanır. Eğer babanız Emekli Sandığı’ndan emekli ise babanızın vefatı üzerine de yetim aylığı alabilirsiniz

Dul ve yetim kadınlara birden fazla aylık veya gelirin nasıl bağlanacağı konusu, değişik zamanlarda çıkan farklı yasalar nedeniyle kafa karışıklığı yaratabiliyor. 

* Aynı anda hem eşinden hem de anne-babadan aylık bağlanması, ölen kişilerin sigorta statüsü, ölüm tarihleri, cinsiyet ve aylık bağlanacak kişinin hangi statüde çalıştığına/emekli olduğuna göre değişiyor. Ancak birden fazla maaş almada temel unsur, eş, ebeveyn ya da çocuklarınızın SSK, Emekli Sandığı ya da Bağ-Kur gibi farklı kurumlara bağlı çalışıyor olması.. 

1 Ekim 2008’den sonra bağlanan aylık ve gelirleri şöyle özetlemek mümkün

* Hem malullük hem de yaşlılık aylığına hak kazanana, aylıklardan yüksek olanı; eşitse yalnız yaşlılık aylığı bağlanır. Yaşlılık aylığı ile dul aylığı bağlanırsa her ikisi de tam ödenir.

* Ana ve babadan ayrı ayrı hak kazanana, yüksek aylık tam, düşük yarım ödenir.

* Birden çok çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en çok ödemeye imkan veren 2 aylıktan yüksek tam, düşük yarım ödenir.

* Hem eşinden hem ana ve babasından ölüm aylığına hak kazanan tercih yapabilir.

* Dul kaldıktan sonra ikinci eşini de kaybedenler iki eşinden kalan aylıklardan birini tercih edebilir. Eşlerden biri iş kazasından ya da meslek hastalığından dolayı ölmüşse, yüksek aylığın tamamı, düşük olanın yarısı ödenir.

* 2008’den önce Emekli Sandığı’na tabi eşinden ölüm aylığı bağlanana SSK'li babadan yetim aylığı bağlanırsa ikisi de tam ödenir.

* 2008’den önce ölen SSK'li eşinden dul aylığı alırken SGK’li babasından dolayı yetim aylığına hak kazanan kişi tercih yapabilir.