Günbatımında dost bulamazsın

CEHALET CEPHANEMİZDİR

Bir kelime öyle ki dünyadaki bazı kelimeler gibi. Doğru kapının anahtarı da yanlışı da olma ihtimali var. Yani olasılık. Fark ise Tenet, ilk okunduğunda ve tersten okunduğunda da aynı sesi vermesi. Bu anlamda film kompozisyon başlığı gibi buradan başlıyor. 3 ayrı kıta, 7 farklı ülkede (ABD, İngiltere, Norveç, Danimarka, İtalya, Hindistan, Estonya) ve her ülkede aynı aksiyon, macera ve sorgu. Filmin tüm sahneleri gerçekçi. Film kurgusu olarak değil sadece. Sahnesi olarak da kural dışına taşıyor seyirciyi.

Alışılmış bilgisayar başı, yeşil ekran işi değil. Maket hiç değil. Bildiğiniz Boing 747 kullanılmış. Estonya, Taillen bölgesinde çekilen ve SSCB dağılmadan önce ki topraklarda, 1980 Moskova olimpiyatları için düzenlenen bölgedeki tempo, keza öyle. Konuştukça anlaşılabilecek bir film. Tabii burada en önemli unsur da bilinçaltı, inanç, kadersellik örgüsünden sıyrılıp bilimin izinden gidebilmek.

DÜNYAYA BAŞKA PENCEREDEN BAKMALISIN!

Yönetmen, Memento (2000) filminde bize “hatırla” derken, Tenet ile “zaman” olgusunu, sanatın içine fizik yasalarını (entrapi) katarak insanın bilinçaltı ve öğrenme kalıpları, olmuş ve olacak arasında bir köprü gibi kurma vaadi sunuyor, Tenet ile. Protagonist (John DavidWashington) gelecekten gelen tehdide karşı dünyayı yok etmekten kurtaracak ama belki de film içinde film, aslında bir yandan test edilen bir ajan. Kendini Tanrı sanan (Kenneth Branagh) bir yasadışı kralın dünyasından düze çıkabilmek ne kadar mümkün?

Burada aynı zamanda tiyatrocu olan Emma Thompson’ın eski eşi ve Shakespeare dediğimizde aklımıza gelen Kenneth Branagh’ın performansı iyi. Danzel Washington’un büyük oğlu David Washington’un, 2019 En iyi Uyarlama Senaryo ile Oscar alan ve Adam Driver ile başrolü oynadığı Black Klasman filminde olduğu gibi gitgide, babasının sahnedeki samimiyet ve doğallık duruşunu taşımaya devam edecek görünüyor. Oyuncu kadrosu gerçekte de “Sir” unvanlı, SIR Maurici Joseph Mickle White yani Michael Caine. Yakın olarak 2018 performansı ile Dul Kadınlar filminden Elizabeth Debicki, Robert Pattinson ve 2019 Yesterday filminde “Dünyada Beatles olmasaydı ne olurdu” sorusunu sordurtan, Himesh Patel (Patel kardeşler: 2018 HotelMumbai –Dev Patel) kadrosu ile de filmin yine göz dolduran opera binasındaki açılış sahnesi ile başlayıp, sonuna kadar yayılan bir müzik gibi her türlü farklılığı ile etkisinde bırakacak.

Tenet, yere düşmüş ve kırılmış ayna parçalarından geçişler gibi dünden bugüne, bugünden güne geçişlerle aslında insan olanın eyleminde gizli olanı sorgulamasını da hatırlatıyor. Filmi izlerken okul hayatınızda karşınıza çıkan çok bilinmezli bir fonksiyon ya da en basit hali ile bir mantık önermesindeki açmazlıklardan gelip gitmeler yaşatıyor. Dikkatli izlerseniz filmin ortasında az çok tahmin etseniz de yönetmenin alışık olduğumuz tarzı ile sona sakladığı sürprizler, 150 dakika boyunca heyecanlandırıyor. Entrapi yasası ile “düzensizlik”, yani “olasılık” olanın, dışında olmayıp aslında bir yerde her şeyin düzensizliğe doğru gittiğini söylemekte.

Bir aksiyon filminde mermilerin biri yaşam gibi ileri, diğeri ise geri gidiyorsa ve kral bunu tüm dünyaya uygulamak isterse neler olur? Koşarken rüzgâr önden değil de arkadan esiyor ve kuşlar tersine uçuyorsa. Görünen algımız içinde düşünsel yaratım mıdır? Yoksa düşünerek de geleceğe, duygularla şekil verebilir miyiz? Asıl mesele ise “Sorun zaman değil, sağ çıkabilmek.” Pandemiden çıkabilmek, bir kötülükten çıkabilmek.

Düzeni olumsuz yönde etkileyen her şeyden çıkabilmek! Film gösteriyor ki bundan sonra çekilecek serisi ile bu bir başlangıç. Yani tüm izlediklerimiz de belki testti. Belki Tenet zamanda geçmişte değil, gelecekte olacak. Bunu ilerleyen süreçte izleyeceğiz. Puan 8.5 (5 üzerinden ise 4)