Katalonya’da bayram Madrid’de öfke var

“Korkuyu üzerinden attığında neler yapabileceğini biliyor
musun?”

Barselona’nın orta sınıf mahallelerinden “Eixample Esquerre”de gördüğüm bir duvar yazısı böyle diyor.

Katalonya’nın dünkü “gayri resmi bağımsızlık referandumu”na damga basan duygu tam buydu. Katalanlar Madrid’den gelebilecek olası bir engelleme tepkisinin korkusunu nitekim dün yendi ve bölgenin gelecekteki statüsünü belirlemek amacıyla, sivil toplum öncülüğünde yapılan referandumda yüz binlerle ifade edilen rakamlarla oy kullandılar.

Bu satırların dizgiye girdiği saatlerde henüz “oy verme süreci”(!) tamamlanmamıştı… “Kafeinsiz referandum” “çakma referandum” olarak da adlandırılan bu gayri resmi oy sürecini, söz ettiğim mahallede bir ilkokulda oy verenlerle birlikte kuyruğa girerek izledim.Sandığa ulaşmak her şeyden önce yarım saatimi aldı.

Gönüllüler önde

Okuldan içeri adım attığımda, toplam 40 bin kişilik bir gönüllü ordusuyla hayata geçirilen sandık disiplini karşısında hayret yaşadım.

Madrid, anayasa mahkemesi yoluyla, hukuki sonuçları olan gerçek bir referandumun önünü tıkayınca; gönüllüler, Katalan yerel hükümetinin yol göstericiliği altında internette örgütlenmişler… Görüştüğüm sandık sorumlusu bir kişi, elindeki ayrıntılı şemayla, bana inanılmaz organizasyonu anlattı.

Normal, resmi seçimlerde olduğu gibi bayağı her sandığın arkasında sandık sorumluları ve bu sorumluların koordinasyonunu sağlayan üst yöneticileri var.

Çifte oy kullanımını engellemek için her önlem alınmış; merdiven çıkamayan engelliler, yaşlılar için ise her çeşit kolaylık sağlanıyor. İcabında sandık ayaklarına gidiyor

Bu müthiş organizasyon için para, gene internet üzerinden gönüllü finansmanla temin edilmiş… Üzerlerinde 1) Katalonya’nın bir devlet olmasını istiyor musunuz? 2) Cevap olumluysa bu devletin bağımsız olmasını istiyor musunuz, sorularının bulunduğu oy pusulalarını ise Katalan yerel hükümeti; anayasa mahkemesinden “süreci durdurma kararı” çıkmadan az önce, zamanla yarışarak hazırlayıp seçmenlere yollamış...

9 Kasım’ın ‘duvar’ göndermesi

Katalonya’nın statüsünde federatif bir çözüm için, Madrid’le  müzakereye oturmak maksadıyla girişilen bu çok tartışmalı “oylama süreci”nin, olaya bizim gibi dışarıdan bakanlar için ilginç yanı; sivil toplum örgütlenmesinin ulaştığı sofistikasyonu/ kerteyi sergilemesi. “Saint Josep Oriel” ilkokulunda oy kuyruğunda beraber beklediğim seçmenlerden Alexandre Checchi bu bağlamda, “Çok ama çok mutluyum!” diye konuşuyor: “Bu süreç içinde insanlara daha çok güvenebileceğimi öğrendim!” Oylama için seçilen “9 Kasım” tarihi de, bu arada bir rastlantı değil.

Katalanlar, “9 Kasım”ı, Doğu Almanların yaptığı gibi, “Madrid Duvarı”nı yıkmak amacıyla Berlin Duvarı’nın çöküşünün 25. yılına isabet ettirmişler...

Basklar da izliyor...

Katalanlar; “9 Kasım”ı böyle bir yeni demokrasi bayramı olarak kutlarken; İspanya’nın başkenti Madrid’de tedirginlik ve öfke var. Madrid’de muhafazakâr hükümet lideri Rajoy, hem kendi partisi içinde “önüne geçemediği bu çakma referandumun” hesabını vermek zorunda kalırken; bir taraftan da, başta Bask bölgesi olmak üzere İspanya’nın diğer bölgeleri üzerinde olası “özendirici etkilerin” önünü almak durumunda. Tarihi “ayrılıkçı geçmişleriyle” bilinen Basklar; Madrid ve Katalonya arasındaki bu kıyasıya bilek güreşini ilgiyle izliyor. “Çakma referandum” sonunda, Katalonya’ya Madrid tarafından yapılan herhangi bir ek açılım, Baskları da özendirecek ve cesaretlendirecek.