Kendi oyununa sansürü savundu

Tiyatro yönetmeni Engin Gürmen, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nca (İBBŞT) bu yıl sahneye taşınan Necip Fazıl Kısakürek’in “Para” adlı oyununun 5. perdesinin oyundan kaldırılmasına ilişkin yaptığı açıklamada “sansürü” savundu. Gürmen, “5. perdenin kaldırılması yönetmen olarak tamamen benim tasarrufumdur” dedi. Gürmen, “Devlet Tiyatrosu’nun yorumu ile ilgili hiçbir bilgim yoktur” demesine karşın, ne rastlantıdır ki DT’deki oyunda da 5. perde çıkarılmış bulunuyor.

Yönetmen Engin Gürmen, gazetemizde yer alan “Üstat’larına bile sansür” haberine ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, İBBŞT tarafından sahnelenen ve CHP Eskişehir Milletvekili Süheyl Batum’un TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’e yazılı olarak sorduğu, “Para” adlı oyununun 5. perdesinin oyundan kaldırılmasının “kendi tasarrufunda olduğunu” belirtti. Gürmen, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“İBBŞT’de ‘Para’ oyunumuzun ilk temsili 25 Mayıs 2013 tarihinde yapıldı. Oyunun yönetmeni olarak, bu oyunla ilgili ne belediye yetkililerinden ne de İBBŞT yöneticilerinden 5. perdenin kaldırılması ile ilgili herhangi bir sansür baskısı duymadım. Bu bana iftiradır. 5. perdenin kaldırılması, yönetmen olarak tamamen benim tasarrufumdur. Çünkü bu perde, günümüz koşullarında teknik olarak oyunu uzatmaktadır.

Kaldı ki ‘esrar’ konusu oyun boyunca söz konusu edilmektedir. (Oyundaki karakterlerden O’nun benzeri bir esrarkeştir.) Ayrıca bu gibi dramaturgi tasarrufları gerektiği zaman yerli, yabancı, çoğunlukla klasik oyunlarda da yapılmaktadır.

Ünlü Alman yazarı G. Hauptman’ın ‘Güneş Batarken’ adlı oyununun kahramanı da 5. perdenin sonunda zehirlenerek ölür. Günümüz yorumlarında 5. perde atılıp, oyunun kahramanının 4. perdenin sonunda kalp krizinden öldüğünü görürüz.

Yine modern yorumlarda Shakespeare’in oyunlarında kişiler azaltılmakta, tiratlar yer değiştirmekte veya kısaltılmaktadır. Bu gibi örnekleri çoğaltabiliriz. Bunların sansürle ne ilgisi var?

Ayrıca ‘Para’yı çalışırken oyun ve Necip Fazıl ile ilgili birçok araştırma yaptım. Bu oyunun Necip Fazıl’ın kendi yaşamı ile ilgili olduğuna dair hiçbir bilgiye rastlamadım. Devlet Tiyatrosu’nun yorumu ile ilgili hiçbir bilgim yoktur.”