Güneş Motel’i bırak Uzun Otel’e bak

Türk siyasi tarihine “mebus pazarı” deyimini kazandıran kişi gazetemizin mütevefa yazarı İlhan Selçuk’tur. Sonradan bu deyimi rahmetli Uğur Mumcu da yazılarında sıklıkla kullanmıştı. Peki “Mebus Pazarı kuruldu” lafını Güneş Motel pazarlıkları sırasında mı kullanmıştı. Tabii ki hayır. Çünkü ilk mebus pazarı Güneş Motel olayından 8 yıl önce 1970’de Ankara’da Uzun Otel ve Anadolu Kulübü’nde kurulmuştu.

Pazarı kuran o günlerde hükümeti kurmakla görevli olan AP’ydi. Güvenoyu için 5 milletvekiline ihtiyacı vardı. AP içindeki Sadettin Bilgiç grubu Demirel’e kazan kaldırmış ve bir öğrencinin ölümü nedeniyle hükümet aleyhine gensoru önergesi vererek hükümeti düşürmüştü. Oylamaya katılmayan Bilgiç ve arkadaşları ihraç istemiyle disipline verilmiş ancak disipline verilenler bu durumu protesto için AP’den istifa etmişti. Senatoda salt çoğunluğu elinde bulundurduğu için AP dışında iki partinin koalisyonu da yasamanın tıkanmasına neden olacaktı. O nedenle hükümet kurma görevi yeniden AP’ye verildi. Ancak AP’nin 5 oya ihtiyacı vardı. Meclisteki bir diğer parti de sonradan adını değiştirerek TBP olacak olan Birlik Partisi’ydi. Önce koalisyon teklifi götürüldü ancak BP Genel Sekreteri Haydar Özdemir, iki bakanlık verilmesinin yanında Siyasi Partiler Yasası’nın değiştirilmesi şartını öne sürünce AP bunun olmayacağını görüp milletvekili avına çıktı.

Dışkapı’daki Uzun Otel’deki özel odalarda ve Anadolu Kulubü’nde BP’den Hüseyin Balan, Kazım Ulusoy, Ali Naki Ulusoy, Yusuf Ulusoy ve Hüseyin Çınar’la pazarlıklara başlandı. Bu söylentileri duyan BP, AP’ye güvenoyu vermeme konusunda grup kararı aldı. Ancak 15 Mart günü yapılan güven oylamasında AP’liler tarafından ablukaya alınan bu 5 BP’li vekil AP’ye güvenoyu verdiler. BP MYK’sı acilen toplanarak AP’ye güvenoyu veren 5 milletvekilini partiden ihraç etti. İlhan Selçuk, Cumhuriyet’teki “ Pencere” adlı köşesinde “Hz. Ali’yi de sattılar” başlıklı bir yazı yazdı ve “Mebus Pazarı” deyimini ilk kez kullandı. ANT Dergisi “Fiyatlarını bulanlar” başlığıyla olayı ele aldı. 2 Temmuz 1993’te Madımak Oteli’nde katledilen Aşık Nesimi Çimen de bu beş milletvekilinden özellikle Ulusoy ailesine munsup olanları yazdığı bir şiirle yerden yere vurdu. Aslında sağın milletvekili transferleri 60’lı yıllarda da yoğundu. Özellikle Osman Bölükbaşı’nın partisinden seçilen milletvekillerine çengel atılırdı. Bu duruma bozulan Osman Bölükbaşı, bunu önlemek için seçim öncesinde milletvekili adaylarını notere götürerek “Parti değiştirmeyeceğim” diye senet imzalatırdı.