Tebrikler, yaşadınız

Zonguldak’ta, 3 Mart 1992’de yaşamını Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessesesi’nde meydana gelen grizu faciasında hayatlarını kaybeden 263 madenci dün sabah kuyubaşında düzenlenen törenle anıldı. Faciadan sağ kurtulan 51 yaşındaki Burhan Öztürk ve o gün şans eseri işe gitmeyerek kurtulan 53 yaşındaki İsmail Kilerci, facia günü yaşananları anlattı. Kazadan sağ kurtulan işçilere madenci heykelciği verilmesi ise ilginç bir durum oluşturdu.

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessese Müdürlüğü’ne ait maden ocağında meydana gelen grizu faciasında 263 işçi yaşamını yitirdi, 550 işçi de yaralandı. Dünya madencilik tarihinin en büyük kazaları arasında yer alan faciada ölen işçilerden 147’sinin cesedi, devam eden yangınlar nedeniyle yer altından günler sonra gruplar halinde çıkarılabildi. En son 2 madencinin cesedi, Mayıs 1997’de ocaktan çıkarıldı.

‘Beni kurtarın diye bağırıyordu’

Faciada, o gün şans eseri işe gitmeyerek kurtulanlar veya ocağa girdiği halde sağ çıkanlar, yıllar geçmesine karşın hâlâ kazanın izlerini taşıyor. İhsaniye 1. Kartiye’de çalışan 34 işçi arasında bulunan İsmail Kilerci, o gün ağabeyinin evini taşımak için izin aldığı için faciadan kurtulurken Burhan Öztürk de yanındaki 5 arkadaşı ile birlikte ocaktan sağ çıktı. Ancak kartiyedeki diğer 27 işçi yaşamını yitirdi. Emekli madenciler İsmail Kilerci ve Burhan Öztürk, facianın 23. yılında ölen arkadaşlarından Recep Kulaç’ın mezarını ziyaret ederek dua etti.

Kaza meydana geldiğinde 3 yıllık madenci olduğunu belirten Burhan Öztürk, o günü hâlâ unutamadığını söyledi. Birlikte ekmek mücadelesi verdiği arkadaşlarının acısını her zaman hissettiğini anlatan Öztürk, şunları söyledi: “Yukarıdan aşağıya bir toz bulutu geldi. Kafamdaki bareti fırlattı. Grizu olduğunu söylediler. Birkaç arkadaş yukarı doğru kaçmaya başladık. Her yer dumandı. 1 saatte 3 kilometre yürüyerek kuyu dibine geldik. Oradan da asansörle bizi yukarı çıkardılar. Yürürken bir madenci ‘Beni kurtarın’ diye bağırıyordu. Onun yanına gittik. Yüzü kan içindeydi. Kurtarmaya çalıştık ama olmadı. Mecbur bırakmak zorunda kaldık. Çok zor nefes alıyorduk. Oksijen yetersizdi. Yukarıya çıkmamız gerekiyordu. Sonra bir madencinin cesedini gördük. Her tarafı su basmıştı. Yerlerde baretleri görüyorduk. Yukarıya çıkınca anladık olayın büyüklüğünü. Çoğu arkadaşımızı orada yitirdik. Allah rahmet eylesin. Recep’in cesedi de 1 yıl sonra çıktı. Baret numarasıyla kendisini teşhis etmişler o zaman. Her gün beraber işe gidip gelirdik.”

‘Aklıma geldikçe içime acı doluyor’

O gün işe gitmediği için faciadan kurtulan İsmail Kilerci ise kazayı duyunca ocak önüne gittiğini söyledi. Kilerci, “O gün anlatılmaz. Allah kimseye öyle günler yaşatmasın. Beraber çalıştığımız 27 arkadaşımızı kaybettik. O gün aklıma geldiğinde büyük acı doluyor içimiz. Kazadan sonra ocak yeniden üretime açılmıştı. 12 yıl daha orada çalıştık. En küçük olayda hep o gün aklımıza geliyordu. Ölen arkadaşlarımız aklımıza geliyordu. Allah kimseye böyle acılar yaşatmasın” dedi. O günü anlatan emekli madenci 60 yaşındaki Mustafa Bozacıoğlu, facia sırasında yerin 560 metre altında üretim yaptığını belirterek, “Mavi ve yeşil bir kömür tozu geldi. Sonra patlamayla alev topu geldi. Yandığımı hissettim. Dua ettik. Arkadaşlarımın seslerini duydum. Ben, ‘Korkmayın grizu patladı’ dedim. Benim baret erimişti. Sonra alçaktan sürünerek anayola çıktık. Ölen arkadaşların üstlerinden yanlarından geçtik. Kimseye müdahale edemiyorsun o anda. Allah bir daha böyle acılar yaşatmasın” dedi.

Kuyu başında anma

Facianın 23. yıldönümünde ölen 263 işçi, sabah 07.30’da ocak girişinde dualarla anıldı. Anma törenine Vali Yardımcısı Ahmet Malikoğlu, Zonguldak Belediye Başkanı CHP’li Muharrem Akdemir, TTK Genel Müdürü Burhan İnan, Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Genel Başkanı Eyüp Alabaş ile gece vardiyasından çıkan işçiler ile gündüz vardiyasına girecek madenciler katıldı. Anma töreninde ölen madenciler için saygı duruşunda bulunuldu.