İnsanlığın ateşle imtihanı

Türkiye 1 milyon Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapıyor. Savaş nedeniyle evlerini, işlerini yitiren Suriyelilerin önemli bir bölümü, yaşamlarına Türkiye’de devam etmeyi planlıyor. Çalışma izinleri olmayan Suriyeliler, kaçak işçi olarak, Türk vatandaşlarına verilen ücretin yarısına inşaat işçiliği, boyacılık, terzilik, ayakkabı yapımı gibi işlerde çalışıyor.

Yaşar Üniversitesi AB Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Ayselin Yıldız ve Dokuz Eylül Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Elif Uzgören, İzmir’de yaşayan Suriyeli sığınmacılar üzerine iki ay süren bir çalışma yaptı.

Suriyeli sığınmacıların sosyal uyum süreç ve sorunlarını, hem Suriye hem de Türk vatandaşlarının bakış açılarından değerlendiren çalışma hakkında bilgi veren Yrd. Doç. Ayselin Yıldız, “Özellikle kamplar dışındakilerin eğitim, sağlık, barınma, yiyecek, iletişim konularında ciddi sıkıntıları var. En temel sorun ise savaştan kaçıp Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin yaşadığı insani dramın, maalesef krizin siyasileştirilmesinin gölgesinde kalması. Meseleye, siyasi açıdan değil insani açıdan bakmak gerekli” dedi.

Kayıtsızlarla beraber İzmir’de yaklaşık 5 bin Suriyeli sığınmacı olduğunun tahmin edildiğini belirten Yıldız, Türkiye’nin, bugün tahmini 1 milyon Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yaptığını, Avrupa Birliği ülkelerindeki sayının yaklaşık 64 bin olduğunu söyledi.

Yrd. Doç. Dr. Elif Uzgören ise aralarında doktor, mühendis gibi eğitimlilerin de bulunduğu ancak çalışma izinleri olmayan Suriyeli sığınmacıların, ailelerine bakabilmek için kaçak olarak çalıştıklarına ve bu durumun İzmir’de ucuza işçi çalıştırma, emek sömürücülüğü ve yasadışı ekonomi sorunu yarattığını belirtti. Türk vatandaşlarına verilen ücretin yarısına kaçak olarak çalışan Suriyelilerin, genellikle inşaat işçiliği, boyacılık, terzilik, ayakkabı yapımı gibi gündelik işlerde çalıştığını belirten Uzgören, “Ücretlerini bazen alıyor kimi zamansa hiç alamıyorlar. Devletten beklentileri, geçici oturma izninden öte çalışma izinlerinin olabilmesi. Çalışma izninin olmaması, Suriyeli sığınmacıların kimi işverenlerce sömürülmesine ortam sağladığı gibi kimilerinin ise suça ve yasadışı yollara yönelmesini artırabilir. Türk vatandaşları ise kendileri iş bulamazken Suriyelerin ucuza çalışarak var olan sınırlı işleri de ellerinden aldığından şikayetçi” dedi.

10 bin doğum

Türkiye’de bugün 10 ilde kurulan çadır ve konteyner kentlerden oluşan 22 barınma merkezinde, yaklaşık 220 bin Suriyeli sığınmacı bulunduğunu kaydeden Ayselin Yıldız şunları söyledi: “Ancak planlı bir kayıt sistemimiz olmadığından, kamp dışında özellikle büyük şehirlere yayılmış en iyimser tahminle 600- 800 bin civarı Suriyeli sığınmacı olduğu tahmin ediliyor. Kamplarda yaşayan sığınmacılar, Türkçe öğrenmek, topluma daha çok entegre olabilmek ve daha da önemlisi Türk vatandaşlığı almak istiyor.’’

Ayselin Yıldız, görüştükleri İzmirlilerin, sığınmacılara yardım edilmesi gerektiğini söylediklerini, ancak sayıları arttıkça toplumsal bir güvenlik tehdidi olabileceklerine ilişkin kaygıları olduğunu vurguladı. Yıldız, “Gelirleri olmadığı için hırsızlığa, suça eğilimli olduklarını, mutlaka geri dönmeleri gerektiğini ve siyasi amaçlara alet edildiklerini dile getiriyor. En çok da etrafta sıklıkla görmeye başladıkları Suriyeli çocuk dilencilerden rahatsızlık ve endişe duyduklarını vurguluyorlar. Suriyelilere vatandaşlık verilmesine kesinlikle karşılar, vatandaşlık verilmesi durumunda Suriyelilerin geri dönmeyeceğini belirtiyorlar” dedi.