Cumhuriyet Eğitim Devriminin Mülkiyeli Mimarı Nafi Atuf Kansu Yaşamı ve Yazıları’nda (Hz. Metin Atuf ve Işık Kansu, Mülkiyeliler Birliği), yaşamını öğrendiğimiz yakın tarihin bir devrim ustası, Türkiye Eğitim Tarihi’nin yazarı, Tonguç’un yakın dostu Nafi Atuf Kansu’nun Bir Eğitimcinin Kaleminden Öğretmen Tolstoy (Hz. Metin A. Kansu, Telgrafhane Yayınları) yapıtı, Demolins, Froobel, Tolstoy’un eğitimciliği ve Atatürk’le ilgili kitapçıklarını içeriyor.

Frida/Meksika’nın Vicdanı
Manhattan Masalları’nın yazarı Buket Şahin, Frida/ Meksika’nın Vicdanı’nda (Librum Kitap) Maya, Aztek, Zapotek kültürüyle, yüzlerce yıldır süren Meksika aydınlanmasına ülkemize göndermelerle aynasını tutuyor. “Ben devrimle doğdum” diyen bir kahraman kadını, Frida Kahlo’yu doğup öldüğü “Mavi Ev”le, acılarının resmi “öz portreleri”yle ölümsüzleştiriyor.
Frida’nın yaşamını Meksika’nın onurlarından duvar resminin öncüsü Diego Rivera, köylü devriminin önderleri Zapata ve Pancho Villa, gizemli devrimci yazar B. Traven, Octavio Paz, Carlos Fuentes’le ilişkileriyle izlerken Meksika ile birlikte dünyayı değiştirme savaşımının coşkusunu da yaşıyoruz. Frida’da, Sovyet Devrimi öncesi ve sonrası Meksika’da yaşayıp orada katledilen Troçki ile Marquez ve Galeano da dünyamızı zenginleştiriyor.
Frida, “Ben aşkın, acının, ihanetin ve devrimin kadınıyım” diyen bir savaşımcı kişiliğin günümüz sanat anlayışının tuzaklarının dışında algılanmasını sağlayarak onun yurtsever, devrimci, çağın aydını bir kahraman kadın olduğunu gösteriyor. (Merak edenlere Hayden Herrera’nın Frida’sını da (Bilgi Yayınevi) okumalarını öneririm.

Benazir
Hüznün Coşkusu Altındağ, Kadın ve Sendika, Fırat’a Mektuplar, Sina Akşin Kitabı, Göçmen Kalem, Yangın Yeriydi Yurdum gibi kitapların yazarı Yaşar Seyman, Benazir’de (Bilgi Yayınevi), ilk gençliğinden beri çok sevdiği, örnek aldığı bir kadını yazmanın sorumluluğu bilincinden yola çıkıyor.
Kitapta, Atatürk’ü örnek alan Muhammed Ali Cinnah’tan başlayarak Pakistan tarihinin onlarca olayını şiirler, türküler eşliğinde, coşkulu ve hüzünlü bir anlatımdan okuyoruz. Seyman, bir İslam ülkesinde aydınlık arayışına çıkan Benazir Bhutto’yu insanlığın belleğine nakışlarken ülkemizde yaşananlarla da hesaplaşıyor.

Mümtaz İdil’in yaşamöykü kitapları
1977’den beri birçok dergide yazan, 1984’te ANKA Ajansı’nda gazeteciliğe başlayan, Siyah Beyaz, Günaydın, Akşam gazetelerinde çalışan, çeşitli yayınevlerinde yöneticilikler yapan, OdaTV’de Ankara temsilcisi iken aramızdan ayrılan Ahmet Mümtaz İdil (1952-15 Mayıs 2017), Gerçeklik ve Roman’ı, Sovyet Romanı’nı, Bir Sevgi’nin Öyküsü’nde Sevgi Soysal’ı yazdı.
İdil, Atak Oyunun İki Dehası: Alyehin ve Tal’da satrancın iki ustasını, Saygın Kel Adamın Ölümü’nde Balzac’tan Mozart’a, Flaubert’den Rousseau’ya birçok aydının bilinmeyenleri anlattı. Kâbuslar’da “asıl kâbusun bu yüzyılda, böyle bir ülkede eli kolu bağlı yaşamak zorunda kalmak” olduğunu vurgularken Pinokyolar Ülkesinde Filler Kral Olur ve Şeytanla Çorba İçenin Kaşığı Uzun Olur’da günümüz aydınların durumunu betimleyen denemelerini sundu.
İdil, Etkin Yayınevi’nce sunulan Spartacus’te tarihin ilk isyancısının, Caligula’da zalimliğiyle ünlü Roma diktatörünün, Rasputin’de çılgın Rus keşişinin, Balzac’ta gerçekçi romanın büyük ustasının, “Hepimiz Yeraltından Notlar’ının bir kahramanı değil miyiz” sorusunu sorduğu Öteki Dostoyevski’de Dostoyevski’nin yaşamlarını romanlaştırdı.

***

Tüm bu yapıtlar, dünyanın aydınlığını yurdumuza taşıyan ve değerbilirliğimizi kanıtlayan yapıtlardır.