İnsan her gün yeni bir şey öğreniyor. Öğrenmeyi bilsem, her gün neler öğreneceğim; ama her gün bir şey öğrenmek de kötü sayılmaz.
Örneğin, “Şeytan Âyetleri”nin yazarı Salman Rüşdi, ailesinin soyadının eskiden Rüşdi olmadığını, Rüşdi soyadını 12. yüzyıl İslam düşünürü İbn Rüşd’ün felsefesine büyük hayranlık duyan babasının sonradan aldığını delikanlı yaşlarında öğrenmiş.
Babasının, yüzyıllar boyunca Batı düşüncesini derinden etkileyen İbn Rüşd’ün yapıtlarına duyduğu tutku, daha sonraları Rüşdi’yi de sarmış. O kadar ki, yeni romanı “İki Yıl Sekiz Ay ve Yirmi Sekiz Gece” adlı yeni romanının baş karakteri İbn Rüşd.
Roman, 12. yüzyıl Endülüs’ünde, İbn Rüşd’ün dünyaya geldiği Kurtuba kentinde başlıyor; doğaüstü varlıkların cirit attığı bin bir olayla gelişerek, yakın geleceğin New York kentine kadar uzanıyor.
Rüşdi’nin daha önceki bazı romanlarında olduğu gibi, dinsel inanç ile akıl arasındaki çatışma bu yeni romanın da gündeminde; ama İbn Rüşd’ün ortaçağdaki felsefesiyle İslam mitologyasının buluşmasından, nerdeyse bir bilimkurgu romanı çıkıyor ortaya.
New York Times’dan Alexandra Alter, Rüşdi’yle geçende yaptığı söyleşide, “İki Yıl Sekiz Ay ve Yirmi Sekiz Gece”nin uzaktan da olsa “Binbir Gece Masalları”nı çağrıştırdığını, kendini ve başka kızların Sultan Şehriyar’ın şerrinden kurtarmak için ona her gece bir masal anlatan Şehrazad’a da bir “selam” gönderdiğini söylüyor.

Salman Rüşdi’nin yanıtı ilginç:
“Şehrazad, belirli bir yazarı olmayan en büyük karakterlerden biridir. Bu karakteri kimin yarattığını kimse bilmiyor. Ama var işte, hem de edebiyatın ölümsüz karakterlerinden biri. Bir zalimi, ona masallar, öyküler anlatarak adam eden, uygarlaştıran bir insana âşık olmamak mümkün mü?”

Evet, edebiyatın gücü bu işte...
Düşünüyorum da, yok mu bir Şehrazad, günümüzün zalimlerine, cahillerine öyküler anlatacak... Ama Sultan Şehriyar’ı da yabana atmamalı; o da dinlemesini bilmiş... Her gün yeni bir şey, her gece yeni bir öykü öğrenmiş...