Tavuklara kümes izni çıktı

İddia ediyorum, Kanada’dan haber toparlamak epey zor iştir. Her günü tekdüze, biteviye şeyler işte... Buradan haber çıkarması, hele hele yorum yazması zordur.

Latinlerin dediği gibi Nil’in kaynağını bulmak daha kolaydır, “Facilius sit nili caput inverine” diyorlardı. Fakat yine de aranınca tuhaf haberler çıkmıyor değil: Kanada’da yerleşim alanlarında, evlerin arka bahçesinde kümes kurup tavuk yetiştirmek, hele hele horozu sabahleyin öttürmek yasaktır. Gelgelelim tavuk, horoz meraklısı da pek çok. İzinsiz kümes hayvanı bulundurmanın sıkı cezası var fakat belediyelerin izniyle tavuk ve kümes meraklısına bazı şehirlerde zaman zaman izinler çıkıyor.

GEREKÇE SAĞLIK

Kanada’daki 10 eyaletin değişik düzenleyici yasal uygulamaları kafa karıştırıyor tavuk gıdaklamasını sevenler için. Sabahleyin taze yumurta toplarız diyenler için şehirlerde bahçeye kümes kurması da zorlaşıyor. Bildiğimiz kadarıyla bütün Kanada’da, eyaletler ölçeğinde 40 kadar şehir belediyesi buna şartlı izin veriyor, denetlemeler çok sıkı.

Tavuk yasağının arkasında yatan şey hijyen, hastalık ve salgın endişesi, koku ve türlü parazitlerin hem insana hem evcil hayvanlara bulaşma tehlikesidir. Bahçelerde eşelenip duran dinazorlar çağından kalma, kanadı olup da uçamayan kuş cinsinden bu türün ne bulursa yediği de malumdur. Bir de tavukla beraber dolaşıp efelenen horozun kıyamet koparan ötüşüne kent sakinleri, komşular dayanamaz diye horoz beslenmesi yasaktır.

Serbestiyet kararları da buna rağmen arada bir çıkıyor. Son karar Saskatchewan eyaletinin başkenti Regina’dan geldi. Regina Şehir Meclisi, kent sınırları içinde yılbaşından itibaren mecliste görüşmeye açılıp ardından kümese izin verileceğini açıklayınca tavuk meraklıları derhal ölçü alıp plan hazırlayıp yapı malzemeleri satan büyük nalburiyecilere koşturdu. Şimdiden kümesler hazırlanıyor, tavuklar da kümesin rahatlığına kavuşmak için büyük çiftliklerde satılıp el değiştirmeyi bekliyor.

Kent meclisinin önemli gündemi arasında tavuk meselesi yasallaşınca şehrin müstakil evlerindeki arka bahçeleri, hatta veranda ve bahçeye bakan balkonları şenlenecek ancak evlerin caddeye bakan ön bahçelerinde kümes yasak. Görüntü kirliliğine de dikkat ediliyor elbette...

‘ENFLASYONLA MÜCADELE’

Başkent deyince Regina’yı dünyanın öteki başkentleriyle karıştırıp kıyaslamamalı. Hepi topu 200 bin nüfuslu bir Anadolu kasabası kadar; 1882’de kurulmuş... Regina’da tavuk serbestliğinin de bir sınırı olacak elbette. Meclis şimdiden bu önemli konu için kararlarında kesin olduğunu da açıkladı:

Her bahçede bir kümes, her kümeste en çok 6 tavuk olacak ve bu tavuklar ömrü hayatlarında horoz tanımadan yaşayacak. Tavuklar horoz olmadan da civcivsiz yumurtlayabiliyormuş, böylece bilmeyenler de bunu öğrenmiş oldu. Lezzet uzmanlarına bakılırsa horozsuz yumurtanın pek tadı bulunmuyor ama olsun, nihayetinde bol protein kaynağı. Zaten Regina meclisi bu kararı alırken Kanada’da yükselen enflasyonla mutfakta mücadele etmeyi de amaçladığını üstü örtülü değinerek belirtmiş oluyor. Horoz yasağı, sabahın köründe komşuları uykusundan eden ötüşü nedeniyle sükûnetin korunması içindir. Kanada’nın baştan sona sessiz ve sakin olduğu hatırlanırsa bu yasak da anlaşılır bir şey.

Saskatchewan’ın batısındaki komşu eyalet Alberta’daki tavuk sınırlamasına bakılırsa Reginalı kümesçiler daha şanslı görünüyor. Örneğin Alberta’nın başkenti Edmonton’da, o da kent merkezinde değil banliyö mahallelerinde olmak koşuluyla kümes başına sadece 3 tavuk izni veriliyor. Üç tavuğun yumurtasıyla idare etmek zorundalar. Kanada’nın bu ciddi sorunu için şehir meclislerinin gündem maddesi açıp ince eleyerek sık dokuması biz Akdeniz ülkelerinin meşrebine pek uygun değil, anlaması zor. Ama burada işler böyle...

Kanada’nın tavuk meselesine ait yazımız haber kıtlığında yine de bir şeylerin haber olabileceğini gösteriyor, gazeteci haberini taştan çıkarır.

16. yüzyılın divan şairi Fevrî de böyledir, şiirinde ekmeğini taştan çıkardığını söyler:

“Yâr gönlüme girip bana kavuştu /Aferin Fevrî’ye ki rızkını taştan çıkarır”

[email protected]