Geç anneliğin sorunlarını çözdü: Türk bilim kadınına Sabri Ülker Bilim Ödülü

İSPANYA Barselona’da Genomik Düzenleme Merkezi’nin grup lideri olan Dr. Elvan Böke, bugüne kadar üzerinde fazla araştırma yapılmayan yumurta hücreleri üzerinde çalışma yürüttü, hücrenin yaşlanmasını tersine çevirerek geç anneliğin önündeki engelleri kaldırmayı hedefledi. Dr. Böke ve ekibi yumurta hücrelerinin sahip oldukları farklı organeller sayesinde toksik proteinlerden zarar görmediklerini keşfetti. Türk bilim kadını Böke’ye çalışmasından ötürü Sabri Ülker Vakfı Bilim Ödülü verildi.

Dr. Böke, “Yumurta hücreleri vücuttaki en ilginç hücreler. Vücutta onlarca yıldır yaşlanmaya karşı bağışık olan yegâne hücreler... Ama bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Bir kadın olarak, kendi üreme sistemimizi ne kadar az araştırıldığını anladım ve bu konuya eğilmeye karar verdim. Artık kadınların çocuk doğurma yaşı giderek artıyor. Bu yüzden konu hayli önemli. Ben de bir bilim kadını olarak bu konunun üzerine odaklandım” dedi.

Karabük’te dünyaya gelen Böke, fizik profesörü ve metalurji mühendisi bir babanın kızı. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünde lisans eğitimini birincilikle tamamladı. Doktorasını ise İngiltere’nin önde gelen kanser araştırmaları enstitülerinden Manchester Araştırma Enstitüsü’nde yaptı. Böke neden araştırma için Barselona’yı seçtiği sorumuza “Düzenli olarak hem İspanya hem de Avrupa Birliği tarafından verilen bir fona sahibim. Bu beni araştırma yaparken özgür ve rahat kılıyor” yanıtını verdi.

Bu yıl 8’incisi verilen Sabri Ülker Vakfı bilim ödülleri ile amaç tüm dünyadan geleceğin yıldızları olacak genç Türk bilim insanlarını teşvik etmek. Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi Başkanı Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, “Bir yandan da hem birbirleri hem de Türkiye ile bağlantıları güçlü etkin bir bilim ağı oluşturmayı” hedeflediklerini söyledi. Hotamışlıgil, bilim insanlarının erken dönemlerinde özgürce hareket edebilecekleri ve daha Elvan Böke’nin yaptığı gibi daha zor alanlara kafa yorabilecekleri ortam bulabilmelerinin önemine dikkat çekerken Türkiye’de bunun çok önemli bir eksiklik olduğunu vurguladı.

37 yaşındaki Dr. Elvan Böke bilim insanı olmak isteyen gençlere tavsiyelerde de bulundu. Böke, “Staj yapmalarını ve tecrübe kazanmak için fırsat kollamalarını tavsiye ederim. Staj yapmak için hocalara mail atarken de dikkat etmek gerekiyor. Her hocaya aynı mesajı yollayıp sadece hitap kısmını değistiren öğrenciler açıkça belli oluyor ve negatif bir izlenim bırakıyor. Ben üniversite hayatım boyunca iki staj yaptım; biri ortalama bir stajdı diğeri de Harvard’daydı. İngiltere’deki doktora tez danışmanı hocama beni neden araştırma grubuna kabul ettiğini sorduğumda ‘Harvard’da staj yapmıştın’ dedi. Orada staj yapmış olmak güven verici bir şey karşı taraf için” ifadesini kullandı.