SSCB kuruluş ve dağılmasının kısa tarihi
1917 yılında Vladimir Lenin önderliğinde Ekim Devrimi ile iktidara gelen Bolşevikler, resmi olarak 1922 yılında SSCB devletini kurdu. Peki SSCB’nin açılı nedir? SSCB’nin kurulması, gelişmesi ve dağılması nasıl oldu?
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler
Birliği(SSCB) 12 bağımsız devlet ve 15 cumhuriyetten oluşan bir birliktir. Bu
birlik, tarihteki ilk bağımsız devletler topluluğunun kuruluşu olarak bilinir. Sovyet
Rublesi olan para birimleri ile dünya tarihindeki en büyük birliklerden
biriydi. Daha kurulduğu sıralarda 2 dünya savaşı gören bu birliğin dağılması
ile 15 yeni devlet ortaya çıkmıştır.
SSCB’nin kurulması
Birinci dünya savaşında iyice yönetilmesi
zor bir hale gelen Çarlık Rusya’sı 1917 yılında ekim devrimi ile Bolşeviklerin iktidara
gelmesine zemin hazırladı. Lenin liderliğinde iktidara ulaşan Bolşevikler çok
kısa zaman içerisinde geniş topraklara yayıldılar. Beyaz Rusya, Orta Asya,
Ukrayna, Transkafkasya topraklarında iktidara gelmeye başardılar. Savaş sebebi
ile sıkı ekonomik ve politik önlemler almak zorunda olan Bolşevikler, 1922
yılında bu önlemleri kaldırarak yeni ekonomi politikaları ortaya çıkarmıştır. Yeni
ekonomi politikaları, toprak sahibi olan aristokratların ekonomiyi sabote etme
faaliyetlerine, oluşturulan kolektif çiftlikleri yağmalayarak üretimi düşürmeye
çalışmalarına, bilerek kıtlık yaratma girişimlerine ve karaborsacılık
yapmalarına engel olmak amacıyla köylülerin serbest ticaret yapmasına izin
verildi. Uygulanan bu yeni ekonomi politikaları, hem dışarıdaki emperyalist savaşta,
hem de içerideki savaşta sarsılan ekonomiyi çok kısa bir süre içerisinde
toparladı.
1922 yılında devletin federal
yapısı konusunda bir takım tartışmalar başladı. Stalin, birlik içerisindeki
cumhuriyetlerin Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içerisinde, özerk
olarak teşkilatlanması gerektiğini savundu. Lenin ise bu duruma şiddetle karşı
çıkarak tüm cumhuriyetlerin eşit statüde olması gerektiğini, egemenlik
haklarının korunması gerektiğini ve istedikleri zaman birlikten çıkabilme
özgürlüklerinin olması gerektiğini savundu. Leninist ilkeler kabul edildi ve
ona göre bir federasyon yapısı oluşturuldu. 30 Aralık 1922 yılında, birlikteki
tüm cumhuriyetler birleşerek Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği(SSCB)
kurulmuş oldu.
SSCB’nin Dağılması
1980’li yılların sonunda SSCB’nin
batı bloğu ülkeleri ile girmiş olduğu silahlanma yarışı, ekonomik ve politik
olarak ülkeyi zora sokmuştu. SSCB’nin dağılmasındaki en büyük etken, bu
silahlanma yarışının ülke ekonomisine tamiri zor şekilde yara açmasıdır. 1985
yılında birliğin başkanı Mihail Gorbaçov, bu süreci durdurmak için bir takım
önlem paketleri ortaya çıkardı. Bu önlemlerin çoğu, ekonomik, sosyal ve siyasal
yeniden yapılandırmayı ve daha esnek birtakım uygulamaları gerektiriyordu. Fakat
bu politikalar süreci durdurmaktan ziyade, süreci hızlandıracak etkiler
yarattı. Bu durumdan rahatsız olan birçok general ve politbüro üyeleri Gorbaçov’a
karşı darbe girişimlerinde bulundu. Bir şekilde bastırılan bu darbe girişimleri
süreci daha da hızlandırdı.
Aralık 1991 tarihinde bir araya
gelen birlik başkanları SSCB’nin feshedildiğini, bunun yerine Bağımsız
Devletler Topluluğu’nu kurduklarını ilan ettiler. Bu tarihi an itibari ile Avrupa
ve Asya’nın siyasi haritaları da değişti. Bu an, insanlık tarihinin en önemli
anlarından biri olarak kayıtlara geçmiştir.
En Çok Okunan Haberler
- Kayyumdan ilk fotoğraf
- AKP'li Şamil Tayyar'dan yandaş medyaya tepki
- Polis engelledi, Özel yurttaşlara çağrı yaptı
- Ahmet Özer'in gözaltına alındığı görüntüler ortaya çıktı
- Esenyurt Belediyesi'ne kayyum!
- Özgür Özel Esenyurt'ta konuşacak
- Mansur Yavaş'tan ilk 'Ahmet Özer' tepkisi
- Akşener’den kayınbiraderi hakkında suç duyurusu
- Tepkili veliler şikâyet etti
- Yurttaşlar Özel'in Demirtaş ziyaretini nasıl karşıladı?