Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem hayatımızı önemli ölçüde etkiledi. Eğer unutmazsak artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı, yeni bir sürecin toplumsal yaşamı şekillendireceği açıktır.

Ülkemiz deprem sonrasında iki zıt eğilimin mücadele alanı haline geldi. Yaşanan her şeyi kadere bağlayan bir zihniyetle, kendi kaderini eline almak isteyen kesim arasındaki mücadele geleceğimizi şekillendireceğe benziyor...

AKP iktidarı, 5. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın dillendirdiği imam hatip okulları mezunlarını “dine saygılı vatansever gençler” olarak nitelemesi ve siyasal görevler yüklenmelerine olumlu bakması (Emre Kongar, 21. Yüzyılda Türkiye, s. 249) ile nefes bulan anlayış, 12 Eylül yönetiminin açtığı yolda gürbüzleşti ve Erdoğan iktidarında bütünüyle hayata geçirildi. Din, toplum ve devlet yaşamının merkezine yerleştirildi. Varsayıma göre, devlet daha etkin işletilebilecekti ve uzun süreli bir denemeden sonra çöktü; son depremin yarattığı enkazın arasında yerini aldı. Kendilerince bunun kabul edilmesi mümkün olmadığı için yoğun propaganda yürütülüyor. Öyle ki depremi dış güçlerin yarattığı masalı bile alan kazanabildi.

Toplumun duyarlı ve görece eğitimli kesiminde ise devletin daha etkin işletilmesine ilişkin arayış hız kazandı. 

Bu arayış, siyasi zihniyeti olumlu yönde etkileme potansiyeli taşıyor ve şimdilik deprem merkezli olarak şekilleniyor. İstanbul’da beklenen deprem, geniş bir kesimi daha duyarlı kıldı.

Çeşitli gruplar bir araya gelerek tartışmakta, çözüm aramakta...

Geçtiğimiz günlerde bu toplantılardan birine katıldım. Beyaz Nokta® Gelişim Vakfı tarafından organize edilmişti. 1994’te kurulan vakıf (www.beyaznokta.org.tr) ülke sorunlarının köklerine inerek toplumsal yaşamın tüm kesitlerinde akılcılık ve erdemi egemen kılarak toplumun sorun çözme kabiliyetini artırmayı ve yaşam düzeyini yükseltmeyi amaçlıyor. Gönüllülerin oluşturduğu Birleşik Akıl Ağı® vasıtasıyla sorunların kök nedenleri belirleniyor; Kavram Mutfağı® (www.KavramMutfagi.com) ile kavramlaştırma çalışmalarına katkı sağlanıyor; Sosyal Tohumlama uygulamaları ile yararlı fikirlerin yayılmasına katkı yapılıyor; yıkıcı bencillikle mücadelenin bir parçası olarak adil yaşam arayışı sürdürülüyor. Bu çalışmaların son ürünü olarak Tınaz Titiz tarafından kaleme alınan “Öldüren Nedir?” başlıklı zihin haritasına, adilyasam.net sitesinden ulaşılabilir. 

Hiçbir kişisel çıkar beklentisi olmayan saygın ve donanımlı kişilerin katıldığı toplantı, afet zararlarını azaltma amacına yönelikti. Çok değerli fikirler ortaya çıktı ancak bu fikirlerin sonuç alıcı olabilmesi geniş toplum kesimleriyle, kamu kurum ve kuruluşlarıyla, sivil toplum örgütleriyle daha yaygın olarak paylaşılması gerekiyor. 

Gerçekten de ülkemizi yüceltmek ve devletimizi daha etkin çalıştırabilmek için iki kavram öne çıkıyor: Akılcılık ve erdem... Birinin temelinde bilimin rehberliği, diğerinin özünde ahlakın belirleyiciliği var. Çözüm de bu ikilinin bileşkesinde aranmalıdır. 

Esasen bu iki kavram, Atatürk Cumhuriyetinin de temel değerleridir. Halkın dokusunda mevcut taassubun sağladığı ortamdan istifadeyle yürütülen yıkıcı propaganda önemli ölçüde etkili olmuş, cehalet örgütlü hale getirilerek Cumhuriyetin Aydınlanmacı felsefesine inancı zayıflatmış ama onu öldürememiştir. 

Karşıdevrimci güçlerin, Cumhuriyet Devrimi’ni yıkma gayreti, kendi yıkımlarını doğurma aşamasına gelmiştir. Şimdi sıra yeniden Atatürk’ün gösterdiği yoldadır. Bu da geçmişte yapılan hatalardan dersler çıkararak yetkin aklı etkin kılmakla mümkündür. Bunun bilincinde olunmazsa yıkım kaçınılmaz olur...