2008 yılının kasım ayıydı. Alev Coşkun’un adıma imzaladığı ve kıymet vererek tarafıma yolladığı Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay isimli kitabı gelmişti. Kitap o kadar ilginçti ki perşembe ve cuma günleri okuyarak bitirdim. Alev Bey’in GSM numarasını bilmiyordum, cumartesi sabahı gazeteden aradım, yoktu. Kendisine mutlaka teşekkür etmek istiyordum. Aklıma e-postayla ulaşmak geldi, ama orada da adresini bilmediğim için Alev Coşkun adının arkasına Yahoo, Hotmail, Gmail uzantılarının hepsini ekleyerek bir teşekkür yazıp gönderdim. 10-15 dakika sonra yanıt niteliğinde bir e-posta gelmişti: “Murat Bey, ben aradığınız Alev Coşkun değilim, ama benim adım da Alev Coşkun, size Ödemiş’ten yazıyorum. Benim kayınpederim mantar üreticisi, bu mantarlardan nasıl katma değerli bir ürün yapabiliriz?” diyordu! Herhalde Aromsa’nın neler yaptığını internette araştırmıştı. Aklıma mantar atıklarını değerlendirmek geldi ve kendisinden, paketlenmeden önce kesilip atılan mantar saplarından 10 kilogramı kargoyla yollamasını söyledim. Saplardan doğal bir ekstrakt yapıp toz haline getirdik ve bizden mantar aroması alan toz çorba üreticisi müşterimize bir numune gönderdim. 

Sonuç olumluydu. Müşterimiz, kendisine ayda 200 kg ekstrakt verip veremeyeceğimizi soruyordu...*

*Murat Yasa, Kırmızı Tuğlalar/Cumhuriyet Kitapları, 2023.

VAHŞİ KAPİTALİZMİN TERBİYECİLERİ

19. yüzyıl İngiltere’sinde yaşamını ve servetini işçilerin, emekçilerin refahına adayan, ilk işçi kooperatifleri ve sendikalarının kurulmasını sağlayan kişinin bir politikacı ya da siyasal önder değil de İngiliz sosyalizminin babası diye anılan büyük sanayi patronu Robert Owen olduğunu bilir miydiniz?

Kapitalizmin yarım yüzyıl süren bir “Soğuk Savaş” sonucunda en azından şimdilik yenmiş göründüğü sosyalizmin, serbest piyasaya boyun eğen ülkelere en değerli armağanı Robert Owen gibi etik ve vicdan sahibi patronlardır. 

Şimdilerde “sosyal demokrat” diye tanımlanan bu patronlar, Türkiye’de bir elin beş parmağını geçmeyen sayıda; ama yirmi bir yıllık AKP iktidarında devleti kanser gibi saran danışıklı döğüş ihalelerle “patron” yapılanlara karşı ve liyakatsizliğe, rüşvetçiliğe rağmen ülkemiz sanayinin hâlâ omuzları üstünde durduğu en büyük kurumların başındadırlar.

ALTIN GENETİK, SIFIR MİRAS 

Murat Yasa, işte bu patronlardan biri ve serbest piyasa ekonomisinin ne yazık ki küresel çapta vahşileşen doğasını “sosyal demokrat” vicdanıyla gemleyen kişilerdendir. 

Bir yanıyla Arnavut Tepedelenli Ali Paşa; öte yanıyla Dağıstanlı paşalar, beyler, hatta beylerbeyi ataların genetik enerjisi dışında sıfır mirasla yola çıkan kimya mühendisi Murat Yasa; 1982 yılında kurduğu Aromsa şirketiyle Türkiye’ye o güne değin var olmayan bir sanayi dalı ve teknolojisini kazandırdı.

Aromsa, bugün aroma sanayisinin lideri ve 40 ülkeye aroma satarak hem ihracat, hem de Ar-Ge alanında pek çok ödülün sahibi; Avrupa Kalite Yönetim Vakfı EFQM’nin “Mükemmel Yetkinlik” sınıflandırmasında 4 yıldızlı bir şirket. Daha da önemlisi, emekçilerinin kişisel ve toplumsal gelişimiyle birlikte ilerleyen bir kurum.

KADINLARA VE KİTAPLARA ÖNCELİK

Çalışanlarının yüzde 50’si, yöneticilerinin yüzde 78’i kadın olan Aromsa, yılda bir kez kadın işçilerini mamografi, erkek işçilerini PSA testlerine tabi tutuyor. Fabrikanın mesleki bir kütüphanesi var. Tiyatro salonu, düzenli klasik müzik konserleri ve bilgilendirici konferanslara sahne oluyor. Çok okuyan patron Murat Yasa, emekçilerini de okumaya özendiriyor. Fabrika personeline ulusal bayramlar ve 10 Kasım’larda birer kitap armağan ediliyor. Her yılsonu çalışanların bağışladığı kitaplardan oluşan bir yılbaşı ağacı yapılıyor ve bu kitaplar, öğrencilere kışlık giyim ihtiyaçları da eklenerek doğu illerindeki okullara gönderiliyor. 

Başka bir deyişle şirketin gösterdiği başarının temelinde, emekçilerine ve insana verdiği değer yatıyor. Bu başarının mimarı, istihdam kriterlerinde gazetemizden esinlenecek kadar Cumhuriyet’çi okur Murat Yasa, okunası bir kitap yazdı. Kırmızı Tuğlalar, başarıya giden zor yollarda olağanüstü bir özveri ve tutkunun hayranlık uyandıran öyküsü. Kitabı bitirdiğinizde gerçek ve kalıcı değer yaratanlarla, pompalanmış servetleriyle uçup gidecek olan sahte patronların farkını anlıyorsunuz.