Tıpla ilgili mesleklerde, “meslek ahlakı” diye açımlayabileceğimiz “deontoloji” denen bir kavram ve uygulama vardır. Mesleki davranışın sınırlarını çizen deontoloji, meslek kuruluşları aracılığıyla, yasal bir uygulama olarak hayata geçer. Yani sınırın dışına çıkan meslektaş, durum daha adliyeye yansımadan, meslek kuruluşu tarafından uyarılır, kınanır, iş meslekten “men”e kadar gidebilir. Başka işkollarında, örneğin güvenlik bürokrasisinde, benzer uygulamalar var mı, bilmiyorum; yok ise her işkolu için acilen hayata geçirilmeli diye düşünüyorum.

Gelelim eleştiri hakkına. Demokrasileri demokrasi yapan birinci husus, iktidarın eleştiriye tahammüllü olmaktan öte, kulak vermesi, eleştiriyi dikkate almasıdır. Bunun güvenlik bürokrasisine yansıması, yurttaşların nezaket sınırını geçmeyen, hakarete varmayan sözlü ve yazılı beyanları hakkında güvenlikçilerin hiçbir şey yapmamalarıdır. Peki, fiili durum böyle midir?

“Türkiye Yüzyılı”, mevcut iktidarın içeriğini ve hedeflerini tam olarak tanımlamadığı bir proje, bir amaç, bir dilek olarak belirmekte. İktidar piramidinin doruklarına yakın konumlarda yaşayanlar ile, zeminde hayatını sürdürmeye çabalayan yurttaşların görüş alanları, yaşam pratikleri haliyle farklıdır. Yukarıdan seçilemeyen ya da işitilemeyen felaketli durumları bizzat yaşayan yurttaş -örnek mi istiyorsunuz, Şubat 2023’den beri asbest tozu soluyan Hatay halkı, sefalete düşmüş emekliler, iş bulamadıkları için kargo dağıtımında çalışan üniversite mezunu gençler ya da onu da bulamayıp evlerine kapanmış, depresyon içindeki umutsuz genç nüfus, ilaca ulaşamadıkları için tedavi göremeyen hastalar- elbette, bugünün sorunlarına yeterli çare üretemeyen ama gelecek tasarıları kuran bir yönetimi eleştirecektir.

O halde, güvenlik bürokrasisi hangi amaçla, demokrasinin bir numaralı şartı olan iktidarı eleştirme hakkını kullanan yurttaşları apar topar gözaltına almaktadır, “Emine öğretmen” olayında görüldüğü üzere “kamuya bir mesaj mı vermek” istemektedirler? Güzel de böyle mesajlar vermek görev tanımları içinde midir?

ERENDİZ ATASÜ