Alım gücünün günden güne eridiği Türkiye'de sıfır bir otomobil sahibi olmak halkın neredeyse tamamı için hayal oldu. Öyle ki 800 bin liranın altına alınabilecek sadece 5 otomobil modeli kaldı. 

Çareyi ikinci elde bulanlar ise endişeli. Çünkü eskiye oranla daha zor ekonomik koşullar altında yaşayan pek çok kişi mevcut işlerini yapmaya devam ederken bir yandan da ikinci el otomobil alım satımına başladı. Maalesef bu kişiler arasında aldığı aracı satarken olduğundan daha iyi göstermeye çalışıp hak ettiği fiyatın üzerine satmaya çalışanlar da bulunuyor. Ayrıca ikinci el alım satımda pek çok dolandırıcılık olayı ile de karşılaşılıyor. 

Bu durum karşısında artık her yerde görmeye alıştığımız ekspertiz bayileri bulunuyor. Ancak bu bayilere almayı düşündüğünüz aracı kontrol ettirmek için en az 1.500 Türk Lirası ödemelisiniz. 

Ekspertize götürmeden bir arabanın masrafsız ya da kazasız olduğu anlaşılabilir mi?

En başta söyleyeyim; araç kontrolü uzman kişilerce yapılmalı, mutlaka aracı alırken ekspertiz bayine, özel servise veya tamirciye götürüp baktırmanız yararınıza olacaktır.

Ama dikkatli olursanız sizin de fark edeceğiniz birtakım kusurları bulabilirsiniz. Bu sayede aracı almaktan vazgeçebilirsiniz ve kontrol ücreti de cebinize kalır.

HANGİ MODEL DAHA İYİ

İkinci el araç alırken ilk yapılması gereken sizin için hangi model veya modellerin uygun olacağını bulmak. Burada alacağınız araçtan beklentiniz önemli. Bazıları için daha az kullanılan modeller bazıları için eski olsa da daha konforlu belki daha hızlı modeller öncelik olabiliyor. Sizin için ideal modeli bulduktan sonra mutlaka benzer özelliklerde olan birkaç model daha listenize eklemeye çalışın. Volkswagen Polo almak isterken belki çok daha iyi durumda benzer özelliklere sahip bir Seat İbiza ya da Peugeot 208 yerine yine sizi daha çok memnun edecek bir Renault Clio alabilirsiniz. Bir modele takılı kalmamak karşınıza iyi fırsatlar çıkarabilir.

ORTALAMA FİYAT

Model belirledikten sonra bu modelin ortalama fiyatını daha iyi analiz etmeniz gerekir ki aracınızı pahalıya almayın. Bunu anlamak için internetteki ilanlara bakarken özellikle galerileri baz alabilirsiniz. Bazı araba sahipleri şanslarını deneyip olması gerekenden çok daha yüksek fiyata araçlarını satmaya çalışırken galeriler ellerindeki parayla mümkün olduğunca çok araba alıp satmak isteyecekleri için daha gerçekçi fiyatlar belirler. Bu nedenle galerilerdeki fiyatlar gerçeğe en yakın sonuca ulaşmanızı sağlar.

Maddeler halinde ikinci el araçta nelere dikkat edilmeli!

İnternette, otomobil pazarında ya da başka bir şekilde bir araç beğendiniz aracı ekspertize ya da bir başka kontrol noktasına götürmeden önce ilk yapmanız gereken hasar sorgulama.

HASAR SORGULAMA

Hasar sorgulama ile aracın kazası olmadığını anlayamazsınız. Çünkü trafik kayıtlarına yansımamış bir kaza ile araç tamir edilmiş olabilir. Ama trafiğe karışmış bir kazası varsa bunu anlayabilirsiniz. Pert kaydı, ağır hasar kaydı varsa öğrenebilirsiniz. Kilometresini sorgulayabilirsiniz. Kilometre sorgulaması da kesinlikle kilometre düşürülmediğini anlamanızı sağlamaz ancak araç muayeneye girmeden önce değil de sonra ya da bir önceki muayeneki kilometresinin altında bir kilometreye indirildiyse öğrenirsiniz.

Hasar sorgulamada karşınıza çıkan çarpma, çarpılma, park halkinde çarpılma gibi ifadelerin karşısında aracın tamiratı için harcanan tutarı görürsünüz. Burada mutlaka tarihe dikkat edin. Örneğin 1 Nisan 2016'da 20 bin liralık hasar kaydı dolar kuru 2.83 lira olduğu için yaklaşık 7 bin dolara karşılık geliyordu. Bugünse 7 bin doların TL karşılığı yaklaşık 190 bin lira. Ayrıca hasar sorgulamada çarpma ifadesinin ardından fiyat yazmadığı da görülüyor. Bu, kazanın önemsiz bir kaza olduğu anlamına gelmez. Bu büyük bir kaza da olabilir. 

Sorgulamanın ardından öncelikle araca bakma sırasında ilk yapmanız gereken acele etmemek. Usta olmak zorunda değilsiniz. Aracın içinde havalandırma sistemini, müzik sistemini, koltuk ve direksiyon yükseklik derinlik ayarı gibi ayarları varsa sunroof'u kontrol edin. Aracın direksiyon, vites topuzu ve koltuklarının durumuna bakın. İçi çok yıpranmış birçok donanımı çalışmayan bir araç belki de kısa sürede sizi yanından uzaklaştırabilir.

İçinin durumu fiyatına göre makulse artık kaportaya ve motora bakabilirsiniz.

DEĞİŞEN PARÇALAR NASIL ANLAŞILIR?

Öncelikle araca bakmadan önce düz bir yere çekin. Direksiyonu da düz yapın ve aracın düz durup durmadığına bakın. Kupada yamukluk olacak türden bir kaza var ve iyi bir şekilde tamir edilmesi ise araçtaki yamukluğu fark edebilirsiniz. Ardından lastik hizalarına bakın. Diğer tarafa göre ileride, geride veya dışarıda kalan lastik varsa şase düz değildir. Lastikler yere temas ettiği kısma göre yukarıya doğru dışa ya da iç kısma doğru yükseliyorsa ön tarafta özellikle kule kısmında hasar olduğu, arkadaysa yine büyük bir hasar aldığı anlaşılır.

Aracın önden kazası olup olmadığını anlamak içinse motor kaputunu açıp iç kısımda şasede düzeltme işlemi olup olmadığına, kulelerde bir işlem olup olmadığına bakabilirsiniz ancak düzgün yapılan işlemleri anlamanız oldukça zor. Kaput ve çamurlukların vidalarına bakıp daha önce sökülüp sökülmediğini de vidaların aşınmasından ve değişmiş ya da düzeltilip tekrar takıldı ise vidaların eski konumundan birkaç milimde olsa kaymış olmasından anlayabilirsiniz. Aynı şekilde vidalara bakarak kapıların ve bagaj kapağının da değişip değişmediğini anlayabilirsiniz. Arkadan büyük bir kaza olup olmadığını anlamak içinse yedek lastiğin bulunduğu arka bagaj havuzunu kontrol etmelisiniz. 

MOTOR DURUMU

Motor kısmında ise çalıştırmadan önce dizellerde enjektörlerde kaçırma var mı diye kontrol edebilirsiniz. Çalıştırdıktan sonra yağ çubuğunu çekip, motor yağ doldurma kapağını açıp gelen hava miktarına göre motorda basınç kaybı var mı anlayabilirsiniz. Bir miktar hava gelmesi normaldir. Çok fazla hava gelmesi motorun rektifiyeye ihtiyaç duyduğu anlamına gelebilir. Özellikle yağ çubuğundan buhar geliyorsa bu ihtimal çok güçlüdür. 

DUMAN TESTİ

Çalışır durumdaki araçta gaza basılarak devir yükseltilir ve egzozdan çıkan dumana bakılır. Eğer yüksek miktarda siyah duman varsa yakıt sisteminde, enjektörde, yakıt pompasında sorun olabilir. Ayrıca yine rektifiyeye ihtiyaç duyulduğu için de siyah duman çıkabilir. Mavi duman varsa sibob lastikleri veya piston sekmanlarında sorun olabilir. Beyaz dumansa silindir kapak contası yanmış olabilir ya da yakıt ve ateşleme sisteminde sorun olabilir.

OTOMATİK VİTES

Araç otomatik vitesse test edip kullandığınız sırada özellikle yüksek devirlerdeki vites geçişlerine dikkat edilmesi gerekir. Normalin üzerinde bir sarsıntı, uğultu ya da titreşim olması arıza olduğu anlamına gelir.