Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Yahya Kemal Muhafazakâr mıydı?
Edebiyat alanında muhafazakâr (tutucu) anlayışın ilk akla gelen isimlerinden biridir Yahya Kemal. Üstünkörü bir bakışla bu izlenim doğru da sayılabilir. Divan edebiyatının bir sürdürücüsü gibi aruz ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde, geleneksel temaları konu edinen geçmiş kültürün bir temsilcisi gibidir. “Süleymaniye’de Bayram Sabahı”, “İstanbul’un Fethini Gören Üsküdar” gibi şiirlerinin adları bile bu izlenimi pekiştirmeye yeter. Hatta İspanya İç Savaşı sırasında diplomat olarak bulunduğu Madrid’de yalnızca “zil, şal ve gül” şiirini yazmış olması bile bu tutucu görüntünün tipik simgelerindendir.
\nYahya Kemal’in kültürel altyapısıyla şiir dünyasına derinliğine bir bakış ise bizi farklı düşüncelere götürebilir.
\nÜsküp’te doğan Yahya Kemal, 1903’te, 19 yaşındayken gittiği Paris’ten 1912’de, 28 yaşında döndü. On yılını geçirdiği bu ülkede çağdaş bir tarih ve şiir kültürü edindi. Hocası Albert Sorel’in etkisiyle Türk tarihiyle ilgilenmeye başladı. Onun tarihe ilgi duyması, Türklük olgusundan çok Fransa’ya ve Fransız ulusuna duyulan hayranlıktandır. Çünkü Fransa’da bin yıllık tarihinin bilincinde olan bir ulusla karşılaşmıştır. Bu bilinç büyük ölçüde kendi tarihini resim ve yazı yoluyla kayda geçirmekle oluşmuştur. Türk kültürü ise, Yahya Kemal’e göre resimsiz ve nesirsiz olmak gibi eski kültürümüzü bilmemizi engelleyen “iki feci noksan”a sahiptir.
\nBu eksiklik duygusuyla Yahya Kemal, ulus bilincini yaratacak şiirler yazmaya girişir. Ne ki bunu yaparken de, yetişme yıllarını içli dışlı geçirdiği Batı kültürünün derin etkisi altındadır. “Koyu Baudelaire-perest”tir, “sinmişti şi’ri rûhuma” itirafında bulunur, sosyalist lider “Jaures’in gür sedâsı”nın duyulduğu bir devirdir yaşadığı.
\nYahya Kemal, Fransa’da yalnızca yabancı bir öğrenci gibi yaşamamış, bu toplumun ve kültürün türlü katmanlarına sokulup, tanımıştır. Paris’in ünlü kahvelerinden “La Closserie de Lilas”nın sürekli müşterilerindendir... Yüz yıl sonra bugün de oradaki masaların birinde onun kazınmış ismini görmek mümkün... Bu olgu da Yahya Kemal’e esin veren Fransızların her şeyi kayda geçiren tarih bilinçlerinin küçük bir göstergesi.
\nGüney Fransa’da Biarritz Plajı’nda çekilmiş bir fotoğrafını anımsıyorum. 1900’lerin başında Batılılar gibi denize giren bir adam. Bu fotoğraf da onun on yıl içinde yaşadığı Fransız toplumuyla ne denli bütünleştiğini gösteren bir başka simge.
\nYahya Kemal’in şiirlerinde dile getirmeye çabaladığı tarih ve coğrafya bilinci, yaşadığı toplumu ulus kılmak isteyen bir düşüncenin ürünüdür. Bu düşünceyle yazılan şiir de, tarihsel ve bireysel olarak yaşanan hayatın yazılması demektir. Bu şiirin dilinin de günlük hayatın dili olması gerekir.
\nAslında dil devriminin en seçkin temsilcilerindendir Yahya Kemal. Onun, “Türkçe ağzımda annemin sütüdür” deyişiyle, Mustafa Kemal’in “Ulus demek, dil demektir” sözü bütünüyle örtüşmektedir.
\nBu özellikleriyle Yahya Kemal, edebiyatımızın yerli ve tutucu şairlerinden değil, belki de en yabancı ve devrimci şairlerinden biridir. Rönesanstır şiirimizde gerçekleştirdiği. Türkçenin güzelliğiyle Modernizm öncesi Batı edebiyatının buluşmasıdır.
\nOnun şiirimizde yaptığı devrimden, düz söyleyişin etkili güzelliğinden, bugünün ozanlarının çoğunun uzak durduğu söylenebilir. Bugün, divan şiirinin mazmunlarının günümüzdeki karşılığı sayılabilecek imge ağırlıklı bir şiir egemendir. Bu da Yahya Kemal’in tıpkı muhafazakâr sayılması gibi, şiir mirasının da yeterince anlaşılmadığının bir göstergesidir.
\n\nYazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri eylem yaptı
- Cumhuriyet 100 yaşında! İyi ki Cumhuriyet var
- Şişli'de Hıdırellez coşkuyla kutlandı
- Pes dedirten çağrı!
- Trafikte kahkahaya boğan kaza
- Ali Erbaş'ın makam aracı Meclis gündeminde!
- İmamoğlu Paris Belediye Başkanı Hidalgo'yu ziyaret etti
- Özel ile Kılıçdaroğlu ile Ahlatlıbel'de görüştü
- Türkiye tarihi davaya müdahil oldu!
- Aşı karşıtlarına kötü haber!
En Çok Okunan Haberler
- BİM şubesinde skandal görüntü!
- Özel 'aday'lık tartışmalarına yanıt verdi
- Emekliye seyyanen zam kulisi!
- Özel'den Bahçeli'ye ziyaret
- Mardin'de hasat başladı: İlk ürün 10 bin liraya satıldı
- Öğrenci okul müdürünü öldürdü
- ‘1 milyon maaş alıyor’ iddiası: Açıklama geldi
- Bahçeli'den kürsüde 'Osman Kavala' çıkışı
- 'Ciyak ciyak bağıracaklar'
- AKP ‘aktör’ arıyor