İki dünyaca ünlü ekonomist arasında şu son günlerde ilginç bir tartışma yaşanıyor. Kâhin ekonomist diye bilinen Nouriel Roubini, “Küreselleşmeye karşı giderek artan tepkiler göz ardı edilemeyecek kadar önemli. Ancak bu tepkileri azaltmanın yolu çeşitli politikalarla gelir kaybı yaşayan ya da farklı zararlar görenlerin bu zararlarını telafi etme yoluna gitmektir” derken Dani Rodrik “Artık bunu yapmak için çok geç. Trump’ın seçilmesi küreselleşmenin kendi kurallarının değişmesi gerektiğini gösteriyor zaten” diyerek çok daha radikal bir değişikliğin şart olduğunu söylüyor.
Gerçekten de dünya ekonomisi ve siyaseti önemli bir dönemecin eşiğinde. Brexit ile başlayan süreç Trump’ın ABD başkanı seçilmesi ile, popülist politikaların giderek ivme yapması ile artıyor. Buna bir de göçmen krizini, piyasa odaklı politikaları, teknolojik gelişmeleri ekleyin. Peki, çözüm yolu ne? Ve iki ünlü ekonomist neden farklı görüşte?
Roubini, Brexit oylamasının fay hatlarını “Bu aslında yoksulun zenginle, küreselleşmenin kaybedeninin kazananı ile, vasıfsızın vasıflı ile, eğitimlinin eğitimsiz ile, gençlerin yaşlılar ile, kentlinin kırsaldaki ile karşı karşıya gelmesiydi” diye özetlerken aynı fay hatlarının diğer gelişmiş ekonomilerde yani ABD ve kimi Avrupa ülkelerinde de benzer şekilde kırıldığını vurguluyor. Roubini’ye göre kazananlar kaybedenleri telafi ettiği sürece küreselleşme herkesin yararına yapılabilir. Bu, doğrudan tazminat biçimi ya da ücretsiz ya da yarı ücretsiz kamu malları gibi daha büyük hükmün sağlanması biçimini alabilir.
Rodrik ise bu öneriyi “Amaç, Donald Trump gibi popülist politikacıların bugüne kadar büyük beceri ile suiistimal ettikleri küreselleşme karşıtlarının önüne yeni bir havuç koyarak onları sakinleştirmek” diye özetliyor. Rodrik’e göre, “küreselleşmenin herkese fayda sağladığı” konusundaki boş söylemden artık zorunlu olarak vazgeçildi. Çünkü artık buna inanacak kimse kalmadı ortada. Şimdi küreselleşmenin hem kazananlar hem de kaybedenler ürettiğini kabul ederek, kaybedenlerin zararını birtakım yeni politikalarla bir şekilde telafi etmeye çalışmak zamanı. Ve bunu yaparken kaybedenlerin, “nihayet kendilerinin de kazananların saflarına girebileceklerini” düşünmelerini sağlamak... Ancak diyor Rodrik, “Bunu yapmak için çok geç. Tren artık kaçtı”...