İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın neden ayrı basın toplantısı düzenlediğini soran gazetecilere şu yanıtı verdi: “Savunma bakanına bu akşam bir ortak basın toplantısı düzenlemeyi önerdim. Karar onun kararı.” (Sputnik, 2.12.2023)

Peki başbakanın istemesine rağmen savunma bakanı neden ayrı bir basın toplantısı düzenlemişti?

Bizi bu sorunun yanıtına götürebilecek iki konu var:

SİYASİ HEDEF-ASKERİ HEDEF UYUMSUZLUĞU

Gazze için siyasi hedef belirleyen İsrail hükümeti ile o siyasi hedefe hangi askeri hedeflerle ulaşılacağını belirleyen kuvvetler arasında bir çelişki olduğu anlaşılıyor.

İsrail Başbakanı Netanyahu, en başından beri siyasi hedefi “Gazze’den Hamas’ı temizlemek” diye belirlemişti. Nitekim Netanyahu, Gallant’ın reddetmesi nedeniyle tek başına yaptığı ortak basın toplantısında da aynı hedefi yineledi: “Nihayetinde kararları biz veriyoruz ve nihai kararımız Hamas’ı yok etmek.”

Bunun gerçekçi olmadığını sahadaki uygulayıcılar görüyor olmalı ki İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi şöyle söylüyor: “İsrail ordusu, Gazze’deki esirlerin tamamı serbest bırakılıncaya kadar durmayacak.” (AA, 28.11.2023)

Böylece ortaya şu tablo çıkmış bulunuyor: İsrail hükümeti “Hamas’ı bitirene kadar savaş”, ordu ise “esirleri kurtarana kadar savaş” diyor.

GAZZE’DE HAMAS’SIZ SEÇENEK YOK

İsrail kabinesi de İsrail güvenlik birimleri de çok parçalı; bu nedenle hükümet içinde Netanyahu’nun, güvenlik bürokrasisi içinde Halevi’nin söylediklerine katılmayanlar elbette vardır ama resmi açıklamalarla kamuoyuna yansıyan bu...

Sahadaki uygulayıcılar genelde gerçeğe daha yakın olurlar. İsrail ordusunun da Gazze’de Hamas’ın bitirilemeyeceğini hükümet üyelerine göre daha net tespit etmiş olabileceği büyük olasılık.

ABD ile İsrail’in Hamas’tan sonra “Gazze’nin nasıl yönetileceğini” müzakere etmelerini değerlendirdiğim CGTN Türk’teki 14 Kasım tarihli “Gazze senaryoları” başlıklı analizde belirtmiştim: Gazze’de Hamas’sız bir çözüm gerçekçi değil.

Dahası Hamas’ın ideolojisi, Gazzelilerin de ideolojisi...

İSRAİL’DE FATURA ÇATIŞMASI

Öte yandan daha önce bu köşede ayrıntılı incelediğimiz gibi İsrail’de hem hükümetle ordu arasında hem de güvenlik birimlerinin kendi aralarında bir “fatura” çatışması yaşanıyor.

7 Ekim başarısızlığının faturasını kimin ödeyeceği sorunu, bir iç çatışmaya dönmüş durumda. Öyle ki Netanyahu, bu konuda güvenlik ve istihbarat birimlerini suçladığı açıklamasını silmek ve kurumlardan özür dilemek zorunda bile kalmıştı.

Güvenlik ve istihbarat birimleri ise gazetelere belge sızdırarak birbirlerini suçluyorlar.

ABD’NİN ASIL KAYGISI

Özetle İsrail’de hem kabine içinde hem de kurumlar içinde, yani toplamda İsrail devleti içinde Gazze çatlağı yaşanıyor. Sadece İsrail bombalarına ve ölü sayılarına bakarak değil bütünlüklü bir analiz için meselenin bu yanına da bakmak gerekiyor.

Böylece ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in “ABD, Filistinlilerin zorla tehcir edilmesine hiçbir koşulda izin vermeyecektir” mesajının nedeni de daha iyi anlaşılacaktır.

Washington, İsrail planlarını revize etmediği ve savaşın uzadığı şartlarda, asıl savaşı kaybedeceğini görüyor: Körfezi, Arapları ve Ortadoğu’yu...