Bale, sanat tarihinde Fransa’da doğan İtalya’da gelişen ve İngiltere’de profesyonelleşen bir sanat dalı olarak geçer. Aslında dünyaya mal olmasında ve benimsenmesinde beş asırlık geçmişinin yanı sıra Rusya’nın bu sanatta katkısının da büyük payı vardır. Tutucu rejimlerin ve baskıların aksine sahip çıkılıp el üstünde tutulan ve sunulan imtiyazlar sayesinde aristokratik bir yaşantının uzantısı sayılan bale, bu kimliğinden kurtularak 20. yüzyılda geniş kitlelere yayılmıştır. Bale, sahne sanatlarının kültürel zenginliğine katkı sağlarken en sevilen klasik müzik bestecilerinin de esin kaynağı olmuştur. Rusya’da gelişen Vagonova ekolü beraberinde insanlara güzellikler dolu bir sahne düzeni ve disiplin sunmuş, dünyaya güçlü ve şiirsel bir dans kültürü armağan etmiştir.

Atatürk Devrimlerinin ve uygarlık yolundaki ilerlemenin önemli parçası olan sanat ve kültürdeki atılımlar, sanatı yaşatmak için gösterilen özveri ve tek yürek olma prensipleri hâlâ devam edebiliyor. Türkiye’nin coğrafi konumu ne kadar stratejik risk taşırsa taşısın, çevre ülkelerdeki sanat ve kültür farkılıkları ve bunun getirdiği olumsuz koşullar bizi bölgemizde ne kadar yalnız bırakırsa bıraksın, günümüzde yaşadığımız kısıtlamalar ve engellemelere rağmen Cumhuriyetin çağdaş ve uygar olma yolundaki ilkeleriyle kuvvet bulup yolumuza devam edebiliyoruz. İşte bunun güncel bir örneği: İstanbul Uluslararası Bale Yarışması. Bu yarışmanın organizasyonunda Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün büyük gayreti var. Bu başarıdan ülke olarak gurur duymamamız olanaklı değil. Bunun paralelinde moralimizi yükselten sanatsal olaylardan da bahsetmek istiyorum.

İstanbul Uluslararası Bale Yarışması yalnızca Türkiye için değil dünya sahne sanatları açısından da önemli bir olaydır. Çünkü böyle sanat olaylarının ev sahipliğini uzun kültür ve sanat birikimi olan, belli başlı ülkeler yapabiliyor. Paris, Roma, Helsinki, Moskova, Londra, New York gibi metropollerde uzun yıllardır yapılan bu tür bale yarışmaları yapıldığı şehirlerin adlarıyla anılır.

DANS TUTKUSU BİTMEYECEK

Türk balesi, repertuvar ve dansçı kalitesi yönünden özellikle Ankara Devlet Balesi seneler evvel dünya çapında bir topluluk haline gelmiştir. Türk balesi yurtdışına gitme fırsatı bulduğu zamanlar gösterdiği performanslarla yabancı seyirciyi şaşırtacak başarılara imza atmıştır. Türkiye’nin balede bu düzeye gelmesi doğal bir olaydır. Hiçbir güç asırlardır bu topraklar üzerindeki kültür birikiminin bir parçası olan dans tutkusunu insanlar üzerinden alamamış ve dans kültürünü unutturamamıştır. Onun içindir ki bu sanatsal zenginlik zamanımıza kadar aynı duygular, aynı müzikler ve ritimlerle korunarak gelebilmiştir. Böylesine dans etme ruhunu ortaya çıkaran ve Türkiye’de klasik balenin temellerini atan İngiliz Kraliyet Balesi ve Türk Devlet Balesi’nin kurucusu Dame Ninette de Valois, Türkiye’deki bu zengin kültürel mirası ve dans ruhunu ortaya çıkarmıştır. Türk balesini dünya sahnelerine çıkaran Madam Valois’nın Anadolu insanının dans yeteneğine olan güvenidir. 75 yıl önce sağlam akademik temeller üzerine oturan Türk balesi, Türkiye’deki kültür ve sanatla çağdaşlaşma çabalarının sentezi olmuştur. Bunca yıllık birikim ve sentezin şu anda vardığı zirvelerden biri de İstanbul Uluslararası Bale Yarışması’dır. Bu yarışma bütün bu çabaların üstün sonuçlarından biri olduğu için önemlidir.

6. İstanbul Uluslararası Bale Yarışması 10-13 Haziran 2024 tarihlerinde Kadıköy Süreyya Operası’nda düzenlendi. Ödül kazanan, yarışmada ter döken bütün bale sanatçılarını ve emeği geçenleri kutluyoruz. Bütün alkışlar sizler için...

OĞUZ ÖZLEM

ANKARA DEVLET BALESİ SANATÇISI