İngiliz Kralı Charles, 47 yaşındaki, Hint kökenli, İngiltere’nin en zenginleri listesinde yer alan milyoner Rishi Sunak’ı başbakan atadı.

Türkiye’de bazı gazeteler Sunak’ı “en genç İngiliz başbakanı(!)” diye yazdılar!

Başta İngiliz basını olmak üzere, dünya medyası da Rishi Sunak’ı şöyle tanıttı:

“İngiltere’de, eski Maliye Bakanı Rishi Sunak, iktidardaki Muhafazakâr Parti’nin yeni lideri seçildi. Sunak, İngiltere tarihinin en genç ve ilk Hint asıllı başbakanı oldu!”

Ne var ki İngiltere’nin günümüzdeki bu “dünyada en genç başbakanı olma rekoru”, yine bir İngiliz olan 24 yaşındaki Villiam Pitt’e aittir... Sunak’tan gelecek hafta söz edeceğim, bugün Villiam Pitt’i tanıyacağız...

Villiam Pitt

***

28 Mayıs 1759-23 Ocak 1806 tarihleri arasında 47 yıl yaşayan, iki kez başbakan olan Villiam Pitt’e karşılık Rishi Sunak, 47 yaşında başbakan oldu! Pitt, Birleşik Krallık tarihinin en genç başbakanıdır. Kimilerine göre eşcinseldi!

1773 yılında, henüz 14 yaşındayken üniversiteye kabul edilmiştir. Göreve geldiğinde henüz 24 yaşındaydı! Çocukluğundan itibaren matematik ve eski dillere özen gösteren Pitt, 21 yaşında Avam Kamarası’na milletvekili seçilmişti!

1776’da, sağlık sorunlarıyla boğuşan Pitt, yalnızca soyluların oğulları için geçerli olan az kullanılan bir ayrıcalıktan yararlandı ve sınavları geçmek zorunda kalmadan mezun olmayı seçti!

***

Maliye bakanlığı görevinden alınan Pitt, muhalefete katıldı. Reformun hem destekçilerini hem de karşıtlarını içeren huzursuz “Foks-Kuzey koalisyonunu” zorlamak için gündeme getirdi.

Seçim hakkının genişletilmesini savunmadı ancak rüşvete yatkın ve çürümüş ilçeleri de ele almaya çalıştı. Önerisi başarısız olmasına karşın parlamentodaki birçok reformcu, Charles James Foks yerine, onu liderleri olarak görmeye başladı!

***

Başbakanlığı döneminde uluslararası ilişkilerde güncel gündemini, ABD’nin bağımsızlığı, Avrupa’da savaşlar, iç politikada ise parlamentonun düzenlenmesi, köleliğin kaldırılması, İrlanda ile birleşme, ekonomik sorunlar oluşturuyordu.

İlk başbakanlığını 1783-1801 tarihleri arasındaydı... Bu dönemde Rusya’da Çariçe 2. Katerina’yı savaşla korkuttu! Türklere yardım için bir filosunu Karadeniz’e, eliyle yazdığı bir “ültimatom mektubunu” Ruslara gönderdi. 

Pitt, Rusların Karadeniz’e yayılmasından, İstanbul’u işgalinden çok korkuyordu. Britanya halkı aynı kanıda değildi. Ancak sonraki hükümetler onun siyasasını sürdürdüler, Rusları Ukrayna’daki Osmanlıların Özi Kalesi’nden çıkaramadı ama Karadeniz’de ilerlemelerini önledi. Pitt, Prusya ve Hollanda ile işbirliği yaptı... 

Özi Kalesi

Pitt, İngiltere’nin dış siyasasının temel hedeflerinden birinin Osmanlı Devleti’nin “toprak bütünlüğünü” korumak olduğuna inanıyordu, bunun için bütün önlemler alınmalıydı. Pitt’ten sonra da aynı siyasa benimsense de kırılmalar yaşandı!

Rus General Grigori Potemkin, Özi’de 25 bin kişiyi kılıçtan geçirdi. İsmail Kalesi’nde de 38 bin kişi katledildi...

Sultan I. Abdülhamit, Özi Kalesi elden çıkınca büyük bir üzüntü ile “Asker evlatlarım ve masum ahalim parçalandı!” demiş, onların ıstırabını kendisinde hissetmiş ve bu acıya fazla dayanamayarak kısa bir süre sonra vefat etmiştir.

***

Pitt, 1804 yılında istifa etmiş ve iki yıl sonra, Napolyon’un İngiltere’ye karşı galip olduğu haberini duyduğu sıralarda çok hastayken ölmüştür.

Pitt toplam 18 yıl 343 gün başbakanlık yaptı ve Robert Valpole’den sonra tüm zamanların en uzun süre hizmet veren ikinci İngiliz başbakanı oldu...

Not: Haftaya Rishi Sunak...