Öztin Akgüç

2014 Enflasyon Hedefi Gerçekçi mi?

13 Aralık 2013 Cuma

TCMB 2006 yılından itibaren enflasyon hedeflemesi yapmakta, ancak kriz yılı olan 2009 yılı dışında hedef tutturulamadığı gibi hedefe de yaklaşılamamaktadır.
2006 yılından bu yana TÜİK verilerine göre tüketici fiyatlarında (TÜFE) yıl sonu ve yıllık ortalama olarak fiyat artış hızları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tüketici Fiyatları Artış Hızları (%)
    Yıllar  
 Yıl Sonu
  12 Aylık
Yıllık  
Ortalama
2006 9.65 9.60
2007 8.39 8.76
2008 10.06 10.44
2009 6.53 6.25
2010 6.40 8.87
2011 10.45 6.47
2012 6.16 8.89
2013 7.32 7.39
(*) Kasım ayı sonu itibariyle

 

2014 yılı için de geçen yıl olduğu gibi yıl sonu tüketici fiyatları TÜFE artışı yüzde 5.3 olarak hedeflenmiştir.
2013 yılında fiyatlardaki gelişmeler izlenerek TCMB tarafından hedef yıl sonu 12 aylık dönem olarak en son yüzde 6.8 olarak düzeltilmiş, revize edilmiştir.
Kasım 2013 sonu itibarıyla tüketici fiyatlarında artış, bir önceki yılın kasım ayına göre yıllık yüzde 7.32, yıllık ortalama olarak da yüzde 7.39 düzeyindedir. Kasım ayı sonuçları 2013 yılında da fiyat artış hızının başlangıç hedefi bir yana, orta vadeli planda da yer alan yüzde 6.8 düzeyindeki fiyat artış hedefini aşacağını göstermektedir. Kaldı ki aralık ayında baz etkisiyle de yıllık fiyat artışının hem dönem sonu hem de yıllık ortalama olarak, Kasım/2013 düzeyini aşması olasıdır. 2013 yılında da fiyat artış hedefinden ciddi sapma gerçekleşmektedir.
Geçmiş yıllarda hedeflere ulaşılamaması bir göstergedir, ama 2014 yılında da hedefin tutturulamayacağının bir kanıtı da değildir.
2014 yılında fiyat artış hızı gerçekten yavaşlayacaksa bunun ekonomik nedenleri açıkça ortaya konulmalıdır. Hangi etkenler 2014 yılında fiyat artış hızını, enflasyonu yavaşlatacaktır? Bu sorunun yanıtı açıkça ortaya konulmalıdır.
Kaldı ki 2014 yılında fiyat artış hızında bir yavaşlama beklenmemesini gerektiren nedenler söz konusudur. 2013 yılında TL, Avro ve USD’den oluşan döviz sepetine karşı yüzde 16 düzeyinde değer yitirmiştir. Bu değer kaybının getirdiği maliyet artışı işletmelerce henüz fiyatlara yansıtılmamıştır. 2014 yılı için bütçelerini hazırlamakta olan firmalar, maliyet artışını yeni yılda fiyatlarına yansıtmak zorunda kalacaklardır. Maliyet artışı ancak fiyatlardaki yapışkanlık ve sık fiyat değişikliğinin getirdiği menü maliyeti nedeniyle, bir zaman aralığı ile fiyatlara yansıtmakta ve sık aralıklarla da fiyat değişikliğine gidilmemektedir.
2014 yılında fiyatlar üzerinde bir talep baskısı da beklenmemektedir. Orta Vadeli Plan (OVP) 2014 yılı için yüzde 3.2 oranında tüketim harcaması artışı hedeflenmiştir. 2013 yılı için tüketim harcaması artış tahmini yüzde 4.3’e kıyasla 2014 yılında planda tüketim harcamalarında belirgin bir yavaşlama öngörülmektedir.
2014 yılında fiyatlar üzerinde maliyet baskısı yaşanacaktır. İthal girdi fiyatlarında artışın yanı sıra, dövizde açık pozisyonu 160 milyar USD düzeyinde olan özel kesimin finansman maliyetlerindeki yükseliş de fiyatlara yansıyacaktır. Ücretler, en azından 2013 yılı fiyat artış hızına göre ayarlanacaktır. IMF’nin Ekim/2013 tarihinde revize edilen Dünya Ekonomisine Bakış raporunda (World Economic Outlook), Türkiye’de fiyat artış hızı yüzde 8 olarak tahmin edilmiştir.
Tüm bu etkenler, 2014 yılı için enflasyon hızında bir yapışkanlık doğuracaktır. Bu durumda 2014 yılı fiyat artış hızı yüzde 6.8’e çekilebilse dahi bu iyi sonuç olarak değerlendirilmelidir.  



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Yeni anayasa alalaması 15 Mayıs 2024

Günün Köşe Yazıları