İnsanlık kaybetti

İşgal ettiği bölgelerde inanışları gereği mezar ve türbe gibi yapıları yıkan, insan figürlü heykelleri de “put” saydığı için yok eden IŞİD’in önceki gün sosyal medyadan yayınladığı videoda militanlar, Mezopotamya bölgesinde yaşamış uygarlıklara ait binlerce yıllık heykelleri, kabartma ve diğer tarihi eserleri balyozlarla parçalarken görülüyor. Videoda Musul’a yakın Ninevah Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen ve Asur İmparatorluğundaki kentlerin kapılarını koruduğu düşünülen Lamaşu adlı dev kanatlı boğa adamları balyozlarla parçalarken görülüyor. Bölgenin Osmanlı hâkimiyetinde olduğu 1850’li yıllarda İngiliz ve Fransız arkeologların kazılarında bulunan Ninevah kentine ait eserlerin büyük bölümü bugün Londra’daki British Müzesi ve Paris’te bulunan Louvre’da sergileniyor. Bu dönemin ardından yapılan kazılarda bulunan 2700 yıllık bu son eserlerin de tahribiyle Mezopotamya’ya ait kültür varlıklarının geri dönüşü olmamak kaydıyla kaybedildiği görülüyor. Tarih Dergisi Genel Yayın Yönetmeni ve İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim görevlisi Doç. Dr. Şevket Dönmez durumu ‘Bir arkeoloğun görebileceği en acı fotoğraf’ olarak değerlendirdi.

Mezopotamya tarihi geri dönülmez şekilde yok ediliyor

Dönmez, “Babil’le birlikte Mezopotamya’nın en önemli iki şehri kabul edilen Ninevah İncil ve Tevrat’ta da adı geçen kutsal bir şehir. Burada arkeolojik eserlere yapılan hareket ilk değil. IŞİD bundan önce de Musul’a yakın Neb-i Yunus Tepesi’nde Yunus Peygamber’in mezarı olduğuna inanılan türbe ve sandukaları imha etmişti. Fakat ben bu örneklerin buz dağının sadece görünen yüzü olduğuna inanıyorum. Irak ve Suriye’de ciddi bir tarihi eser yağması var. Halep Müzesi ve Rakka Müzeleri’nden hiç haber alamıyoruz. Bu eserler dünyanın kültürel mirası, ne acıdır ki Mezopotamya’nın kültürel mirası geri dönüşsüz bir şekilde yok ediliyor” diyor.

Osmanlı eserleriyle dolu Musul Kütüphanesi’ni de yaktılar

IŞİD militanları, önceki gün de Musul Kütüphanesi’nde, aralarında el yazması kitapların bulunduğu yaklaşık 8 bin eseri yaktı. Patlayıcı malzemeler kullanılarak yok edilen eserler arasında UNESCO’nun Nadir Eserler Listesi’nde yer alan kitaplarla, Osmanlı arşivinden değerli el yazmaları da vardı. Bu gelişme üzerine UNESCO acil toplantı çağrısı yaptı.