Onları her sokakta, ellerinde büyük çuvaldan yapılmış çekçekleriyle çöp kutularında kâğıt, karton, atık madde toplarken görebilirsiniz. Esmer tenleri, kararmış elleri, hırpani giyimleriyle dikkat çeken bu insanlar, çöplükten ekmek parasını kazanmak için sabahtan akşama dek sokaklarda koştururlar. Akşamdan dolan çöp kutularını karıştırarak kâğıdı, kartonu, geri dönüşüme uygun atık maddeleri arabalarına yükler, satar, evlerine üç beş kuruş girmesini sağlarlar.

Aralarında üniversite mezunlarının da bulunduğu 500 bin yoksul insan, çöplerin arasından kâğıt toplayarak geçimini sağlar. Ekonomiye yılda 10 milyar lira katkıları vardır. Günde 50 ile 100 lira arasında para kazanırlar. Her gün 20 kilometre yürüyen kâğıt toplayıcıları çıplak elle, maskesiz her türlü riski alırlar, adına “vahşi toplayıcılık” denen meslekleri için. 

Güvencesiz, sağlıksız koşullarda ekmeğini arayan kâğıt toplayıcılarına, gerekli belgeleri olmadığı gerekçesiyle İstanbul’da belediye zabıtaları ve polis tarafından müdahale ediliyor son günlerde. Aralarında yabancı sığınmacıların da bulunduğu bu kişilerin çekçeklerine el konulurken kaçak sığınmacılar ülkelerine gönderildi. İstanbul Valiliği, izinsiz-ruhsatsız atık toplama ve ayırma faaliyetlerinin, başta çevre ve halk sağlığı sorunları olmak üzere, kayıt dışı istihdama yol açması, kamu zararı ve haksız kazanca sebebiyet vermesi gerekçesiyle çekçeklere el konulduğunu açıkladı.

HANGİ VİCDANA SIĞAR?

Aslında, kâğıt toplayıcılarına gelene kadar toplumda izinsiz-ruhsatsız o kadar çok iş yapan, haksız kazanç sağlayan, halkı soyan kişi ve grup var ki... Dudak uçuklatan kazançlarına karşın, paralarını vergi cenneti ülkelere kaçıran iş insanları, üreticinin ve emekçinin emeğini gasp edenler, yasal hakları olmasına karşın sendikalaştıkları gerekçesiyle işçiyi kapının önüne koyan patronlar, davet usulüyle kamu ihalesi alan müteahhitler... Bunlar ortadayken evine ekmek götürmeye çalışan gariban kâğıt emekçilerini hedef almak hangi vicdana sığar?

ONURLUCA ÇALIŞIYORLAR

Eğer o yoksul insanlar kayıt altına alınacak, sosyal güvenceye kavuşturulacak, insanca çalışma koşulları ve ellerine daha fazla para geçmesi sağlanacaksa kesinlikle meslek statüsü verilmeli, gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilmeli. Atıkların yüzde 80’ini sokaklardan toplayan bu insanları ekmeğinden etmek, sosyal devlet anlayışına da aykırı. 

Üniversiteyi bitirip iş aramaktan yorulan bu insanlar, günde 20 kilometre dolaşarak 50-100 lira için mi bu işi yapıyorlar? Yokluk, yoksulluk, çaresizlik onları zorunlu olarak sokağa ve çöp kutularına itiyor. Çalmıyor, emekleriyle onurluca kazanıyorlar. 

ŞÜKRÜ KARAMAN

GAZETECİ