Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Şarlatanlık
Şarlatanlık, toplumu yanıltarak kişisel çıkar sağlama amaçlı davranış bozukluğudur.
Şarlatan, bazı yetenek, artam, becerilere sahip olduğunu, övününe, ağız kalabalıklığıyla yanıltıcı davranışlarla topluma benimsetmeye çalışan, hakkı olmadığı unvan, paye, orun, şöhret, güç elde etme amaçlı aferist, çıkarcıdır.
Şarlatan, etik değerleri özümsemez. Mevlana’nın “Ya göründüğün gibi ol ya da olduğun gibi ol” etik değer kuralını şarlatan, olduğun gibi görünme, görünmek istediğin gibi de olma kuralına dönüştürür. Gerçek düşünce ve niyetini gizler, dürüst, tutarlı davranmaz, “saman altından su yürütür”.
Şarlatan, toplumun bilgi eksikliğinden yer yer saflığından yararlanır. Şarlatanın muhatapları, bilmedikleri, anlamadıkları halde biliyormuş, anlıyormuş gibi davrandıklarında şarlatan işbirlikçi yalakalarının da desteği ile kendini topluma kabul ettirerek amacına ulaşır. Şarlatanın çenesi işler, günümüzde “tweet” atar ama eli iş tutmaz.
Şarlatan, kendinde olmayan beceri, yetenekleri sahip olduğu zekâsına kapılır, sanır; özsever, narsisttir. Kendine hayrandır. Baki’nin “Zinhar eline ayine vermem o kâfirin / Zira görünce kendini putperest olur” beyti, şarlatanın belki de en iyi tanımıdır. Şarlatanlık toplumların genelinde her alanda yaygındır.
Günümüzün yaygını görünür, siyasal sistemi “demokrasi”dir. Demokrasi, özetle egemenliğin halktan kaynaklandığı, yetkinin toplum yararına kullanıldığı bir yönetim biçimi, siyasal sistemdir. Hangi ülke gerçekten demokratik sisteme sahiptir? Demokrasi de serbest pazar ekonomisi, tam rekabet piyasası gibi sözdedir. Ülkelerin gerçek siyasal düzeni, otokrasi (tek adam), oligarşi (az sayıda kişinin, azınlığın egemenliği), plütelerası (varlıklı sınıfın egemenliği), mediyokrasi (sıradanlığın egemenliği), mobokrasi (ehliyetsiz kalabalıklığın egemenliği), kleptokrasi (ülke kaynaklarını sömürenlerin egemenliği) gibi gruplara ayrılabilir. Bu düzenlerde sosyal refahı ençoklamak gibi bir amaç sözdedir, daha çok klientalizm denilen yandaş karşılıklı çıkar sağlama geçerlidir. Siyasal sistemin yozlaşmasında şarlatanlık etkendir.
Şarlatanlık, insanların kutsalı din alanında yaygındır. Şarlatanlar, kendilerinde gizli güçler olduğu, uhrevi âlemle ilişkili oldukları sanısını uyandırarak, insanların zaaf, inanç, korkulardan yararlanarak çıkar sağlarlar. Bağnazları kindar ve acımasızdır. İslamda, Nesimi’nin derisi soyulurken Hıristiyanlıkta “Tanrı iradesini hâkim kılmak için yeryüzünde iyi insanları kullanın, kötü insanlar ise kendi iradelerini hâkim kılmak için Allah adını kullanır” diyen Giordino Bruno diri diri yakılmıştır. Aldatmaca, istismar ortaçağ kadar olmasa da günümüzde de sürmektedir. Bu bağlamda Maradona’nın davranışı; metafor olmalı. Maradona’yı, Napoli’de futbol oynadığı yıllarda papanın elini öptürmek üzere Vatikan’a götürmüşler. Maradona, Vatikan’daki iktisama bakıp papaya “Her sabah aç çocuklar için dua edeceğine, altınları sat çocukları doyur” öğüdünü vermiş. Tüm gösteri yapanlar için geçerlidir bu öğüt.
Teknoloji şarlatanlığı da tehlikeli. Teknoloji, insanların temel gereksinimlerini karşılamak yerine, iklim krizi yaratıyor, doğayı, havayı, toprağı okyanusları dahi kirletiyor, beslenme çoğunluğun kalitesini düşürüyor, belki de kronik hastalıkları artıyor. Temel sorunlara çözüm getirmiyor.
Finans ekonomi alanında borsa, dijital para vb. ile sanal kuvvetler yaratılıyor ve el değiştiriyor, ekonomiler ya enflasyon ya durgunluk içinde yaşıyor; gelir servet dengesizlikleri artıyor, şarlatanları ise reel kazançlar servetler ediniyor, kamuoyu sürekli yanıltılıyor.
Yaşanan tüm olumsuzlukları, şarlatanlığa bağlamak abartılı olsa da şarlatanlığın bir etken olduğunu da kabul etmek gerekir. Şarlatanlık bir pandemi getirisi olduğu sürece de toplumları yanılgıya sürükleyecekler.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Türkiye'deki sağlık sistemi ne durumda? Mersin Tabip Oda
- Çorlu tren faciası davasında 6 yıl sonra karar çıktı!
- Beslenme çantalarının içi boş kaldı...
- Böylesi görülmedi: Tavuk mu horoz mu?
- Özel yeni üye kampanyasını başlattı
- Bugün 23 Nisan! Arşiv görüntüleriyle Meclis'in açılışı..
- Erdal Sağlam'dan ekonomi analizi!
- Belediye başkanı 'sıkıntı olmayan belediyemiz yok' dedi
- Özdağ'dan hükümete Dünya Bankası tepkisi
- Meclis'te gerilim
En Çok Okunan Haberler
- AFAD duyurdu: Ege Denizi'nde korkutan deprem!
- AKP'de toplu istifa!
- Uçum'dan bu kez '50+1' ayarı
- Kurum kazanacak diyen astrolog neden yanıldığını anlattı
- Cem Yılmaz'dan 'gönder'meli' paylaşım
- Kayıp ekonomist Berzeg olayında yeni gelişme!
- Ayrılık iddialarına cevap niteliğinde fotoğraf!
- O il için gök gürültülü sağanak uyarısı!
- Otobüsteki dehşetten acı haber geldi
- Hamza Dağ'ın 'içkili mekan turları' bitmedi