Dünya'ya en yakın kara delik keşfedildi

Yeni bulgularla beraber, Samanyolu galaksisinde faal olmayan yıldız kütleli bir kara delik ilk defa kesin şekilde tespit edildi. Dünya’ya sadece 1600 ışık yılı uzaklıkta olan bu kara delik, ikili sistemlerin evrimini daha iyi anlama doğrultusunda ilginç bir araştırma hedefi sunuyor.

BUNLARDAN SADECE 100 MİLYON TANE VAR

Populer Science Türkçe'de yer alan içerikte kara deliklerin evrendeki en olağanüstü cisimler olduğu aktarılıyor. Akıl almaz derecede yoğun olan bu cisimlerin süperkütleli olanları, bütün büyük galaksilerin merkezinde yer alıyor. Ağırlıkları Güneş’in kütlesinin beş ila 100 katına kadar çıkan yıldız kütleli kara delikler ise çok daha yaygın durumda. Bunların sadece Samanyolu galaksisinde 100 milyon tane olduğu tahmin ediliyor.

Ancak şimdiye kadar onaylananlar bir elin parmaklarını geçmiyor ve bunların neredeyse hepsi aktif; yani kendilerine eşlik eden civardaki bir yıldızdan madde tüketip, parlak biçimde X-ışını yayıyorlar.

NOIRLab tarafından işletilen ve Uluslararası Gemini Gözlemevinin ikiz teleskoplarından biri olan Hawai’deki Gemini Kuzey teleskobunu kullanan gökbilimciler, Gaia BH1 ismini taktıkları ve Dünya’ya en yakın olduğunu tespit ettikleri bir kara delik keşfetti.

Güneş’ten yaklaşık 10 kat daha fazla kütleye sahip olan bu atıl kara delik, Ophiuchus takımyıldızında ve yaklaşık 1600 ışık yılı uzakta bulunuyor. Kara deliğin bu mesafesi, onu Monoceros takımyıldızında yer alan ve önceki rekorun sahibi olan bir X-ışını ikilisine göre Dünya’ya üç kat daha yakın hale getiriyor.

Yeni keşif, kara deliğe eşlik eden ve kara deliğin etrafında Dünya ile Güneş arasındaki mesafeye benzer bir uzaklıkta dönen Güneş benzeri bir yıldızın hareketinin detaylı şekilde gözlenmesiyle mümkün oldu.

Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi ve Max Planck Enstitüsü Gökbilim Bölümünde çalışan makale baş yazarı astrofizikçi Kerim El-Bedri, “Güneş sistemini alıp Güneş’in olduğu yere bir kara delik ve Dünya’nın olduğu yere de Güneş’i koyun, işte bu sistemi elde ettiniz” diyor. “Bu gibi sistemlerin tespit edildiği birçok kez iddia edilse de, söz konusu keşiflerin neredeyse tamamı sonradan çürütülmüştü. Galaksimizdeki yıldız kütleli bir kara deliğin etrafında geniş bir yörüngede dönen Güneş benzeri bir yıldız, ilk defa belirsizliğe yer verilmeden tespit edildi.”

Samanyolu galaksisinde dolaşan milyonlarca yıldız kütleli kara delik olabilse de, tespit edilen az miktardaki kara delik kendilerine eşlik eden bir yıldızla yaptıkları enerjik etkileşimlerle ortaya çıkarıldı. Yakındaki bir yıldızdan çekilen maddeler kara deliğe doğru sarmal hareket yaptıkça aşırı ısınarak güçlü X-ışınları ve madde jetleri meydana getiriyor. Bir kara delik etkin şekilde beslenmiyorsa, mesala atıl durumdaysa, çevresine karışıyor.