Çanakkale’de isimsiz bir komutan

Her savaşın bir dönüm noktası vardır. Birinci Dünya Savaşı’nın dönüm noktası Çanakkale Cephesi’dir. Çanakkale’nin dönüm noktası ise kanımca Anafartalar ve Conkbayırı muharebeleridir.

Hatırlanacağı gibi Müttefik Ordusu’nun dev zırhlıları ile Çanakkale’ye çıkma hayalleri önce Nusret mayın gemisinin Erenköy koyuna döşediği mayınlara çarpmıştır. 18 Mart 1915 günü yaralı zırhlılarını alıp, batan zıhlılarına baka baka geri dönmüşlerdir.

Tarih 25 Nisan 1915. Şanslarını bu kez donanma korumasında karaya çıkarak denemek isterler. 13 Temmuz’a kadar belirledikleri hedeflere ulaşamayınca General Ian Hamilton Arıburnu-Anafartalar harekâtına karar kılar. Hedef, Anafartalar sahillinden ilerleyerek Kocaçimen Tepe’ye ulaşmak, Arıburnu’ndan da Conkbayırı-Kocaçimen hattını tutup kuzeyden gelen birliklerle birleşerek Çanakkale Boğazı’na inmektir. 6 Ağustos’ta harekât eş zamanlı olarak başlar.

Türklerin dikkatini önce Kanlısırt’a yönelten Hamilton, Conkbayırı güneyinde Kocaçimen hattına da saldırır. Türk tarafı büyük kayıp verir. 5. Ordu Komutanı Liman von Sanders 8 Ağustos günü karşı taarruz yapılmasını emreder. Ancak Müttefikler durdurulamaz. İşte bu koşullarda Albay Mustafa Kemal, bölgedeki tüm birliklerin emri altında toplanmasını gerekli görür ve düşüncesini Sanders’e iletir.

Alman ordu komutanı biraz nazlansa da Mustafa Kemal’in isteğini onaylar. Albay Mustafa Kemal 8 Ağustos gecesi saat 01.30’da Çamlıktepe’ye gelerek Anafartalar Grubu komutasını alır. Taarruz hazırlıklarını inceler, Kocacimen ve Conkbayırı’nda savunmada kalmak, Anafartalar sırtlarında ise taarruza geçmek kararı alır. 9 Ağustos günü başlayan Türk karşı taarruzuyla Anafartalar bölgesi güven altına alınır. Sahile çıkan İngiliz kolordusu ile Anzak tümeninin bağlantısı kesilir. (Birinci Anafartalar Zaferi)

Müttefik Yüksek Komutanlığı yorgun birliklerin değiştirilmesi ve siper kazılmasına başlanması kararını alır. Ancak Albay Mustafa Kemal onlara bu fırsatı da vermez. 10 Ağustos sabahı saat 04.30’da baskın taarruzla Türk askerleri İngiliz siperlerine dalar. Muharebe kısa sürer ama etkisi büyüktür. (Conkbayırı Muharebeleri)

Mustafa Kemal Anafartalar’da Müttefik Ordusu’nu adeta perişan etmiştir. Ama İttihatçıların sözcüsü Tanin gazetesi Mustafa Kemal adını hiç anmaz. Onu sansürleyen Enver Paşa’dır. Albay Mustafa Kemal zaferlerine yeni zaferler ekler. Bizzat yönettiği Kireçtepe Muharebelerini ve İkinci Anafartalar Muharebesini de kazanır.

Müttefiklerin Çanakkale’deki tüm etkinliğini kıran bu zaferleri Tanin sütunlarına taşır. Ancak zaferi Mustafa Kemal adını anmadan vermeye çabalar. Nasıl mı? Görelim…

Tanin’in Çanakkale muhabirinin cephe mektubu 9 Eylül 1915’te yayınlanır. Muhabir, zaferi muharebelere bizzat katılan bir askerin ağzından anlatmayı yeğler. Söylediğine göre bu asker muharebeler sırasında Arıburnu’nda beş bin Türkle yirmi beş bin İngiliz’i perişan ederek düşmana ilk darbeyi vurmak şerefini kazanan kumandanın ismiyle yad edilen tepeceğin ilerisinde bulunmuştur.

Bu tepe; Kemalyeri’dir. O yılın mayıs ayında bu isimle anılmaya başlanmıştır.

Mustafa Kemal henüz Yarbay rütbesindeyken, 10 Mayıs 1915 günü komuta ettiği bölgede harita ve arazi incelemesi yapmaktadır. 3. Kolordu Kurmay Başkanı Albay Fahrettin (Altay) ne yapığını sorar. Mustafa Kemal bölgeyi incelediğini ve bulunduğu yerin ismini araştırdığını söyler. Fahrettin Bey de madem ki bir isim bulamadın, o halde buranın adı Kemalyeri olsun der ve o günden sonra bölge bu isimle anılmaya başlar.

Ve Tanin muhabiri muharebeleri anlatmayı sürdürür;

Durum son derece nazikti ki müttefiklerin Kocaçimen’e çıkmak istediği haberi geldi… Kumandan (yani Mustafa Kemal), fırkanın ve alayların bulunduğu mevki hakkında olabildiğince ayrıntılı bilgi aldıktan sonra bir plân yapmış ve uygulamasını bizzat üzerine almıştı. Sabahleyin erkenden taarruz edilecek ve düşman kovulacaktı. Fakat kumandan soğukkanlılığını koruyor, etrafındakilerin de sinirlerini kendisininki gibi çelikleştirmeye çalışarak: “düşmanı tepeleyeceğiz” diyordu. Taarruz nihayet şafakla birlikte başladı... Karaya çıkan yüz bin askerin yarısı yok edilmişti.

Müttefikler, 10 Ağustos günü şafaktan itibaren saldırılarını birkaç kez yineledi. Conkbayırı’na kadar ilerledi. Ancak aynı gün Türk askerinin verdiği baskın ve süngü savaşları ile pek çok kayıp ve esir vererek geri çekilmek zorunda kaldı. Türk birlikleri müttefiklerin, 15 Ağustos’ta Kireçtepe yönünde başlattıkları saldırıdan da istedikleri sonucu almalarını önledi.

Tanin’in Rumeli muhabirine göre Anafarta Ovası’nda çalılarla gizlenemeyen her açık toprak, yığın yığın müttefik askerleri ile örtülüydü. Kana boyanmış ümitleri ile gafil avına çıkan Hamilton’ı Komutan gafil avlamıştı. Yani Albay Mustafa Kemal.

21-28 Ağustos arasında yeni denemeler yapan Müttefiklerin umudunu ise yine Komutan’ın yönetimiyle Türk askeri söndürmüştü. Yani Albay Mustafa Kemal’in yönetimiyle…