Timsah gözyaşları

Eminim "Sil o timsah gözyaşlarını" cümlesini sıklıkla duymuşsunuzdur. Bu ifade birinin üzüntüsünün veya kederinin diğerleri tarafından samimi bulunmadığı zaman kullanılır.

Peki işin biyolojik kısmını hiç merak ettiniz mi? Eğer yanıtınız “Evet” ise bu yazı tam size göre. Timsah gözyaşı tanımının nereden türediğini tam olarak bilemesek de yaygınlaşmasının nedenini 14. yüzyılda yayımlanan "The Voyage and Travel of Sir John Mandeville" (Sir John Mandeville'nin Seyahati) kitabına dayandığı söylenir. Kitabın bir kısmında insan yiyen gözü yaşlı timsahlar resmedilmiş ve resimle ilgili açıklamalar timsah gözyaşı tanımının Avrupa'da sıklıkla kullanılmasına yol açmıştır.

Uzun yıllar doğru kabul edilen bu tanımı George Johnson isimli bir bilim insanı 1927 yılında test etti. Bu canice diyebileceğimiz deneyde, dört farklı timsah türünün gözlerine soğan ve tuzdan oluşan bir karışım sürerek gözyaşı döküp dökmediklerini inceledi ve deney sonunda timsahların ağlamadıklarını raporladı.

Ancak bu rapor, 2007’de Malcolm Shaner ve Kent Vliet tarafından yayımlanan bir makale ile çürütüldü. Farklı tür timsahlarla yapılan bu deneyde yedi timsahtan beşinin yemek öncesi, yemek yerken veya yemek yedikten sonra gözyaşı döktüğü gözlemlendi.

GÖZYAŞI MI KORUYUCU MU?

Timsahların gözlerinde kir ve aşırı tuzdan kurtulmak için gözyaşı üreten gözyaşı kanalları bulunur. Ayrıca bu kanallar timsahların su dışında kaldığı zaman gözlerinin nemlenmesine yardımcı olur. Ancak bu gözyaşları, duygularla ilişkilendirilmez tabii ki.

İşin ilginç kısmı, bu durumun insanlarda da görülebilmesidir! "Timsah gözyaşı sendromu" veya resmi adıyla “Bogorad sendromu”, yüz felci tarafından tetiklenir. Hasar görmüş veya zayıflamış tat alma sinirleri yeniden büyür ve gözyaşı bezleriyle olağandışı bağlantılar kurar. Bu sürpriz bağlantı, yemek yerken gözyaşı dökülmesine neden olur.

Söz konusu sendrom genellikle yüz felci yaşayan insanların yüzde 3'ünde görülür ve 6-9 ay sonra başlar. Timsah gözyaşı sendromundan kurtulmanın yaygın bir tedavisi ise botulinum toksin (Botoks) enjeksiyonudur.

Bu cümleyi tekrar duyduğunuzda işin biyolojik kısmını çevrenize anlatmaktan keyif alacağınızı umuyorum. 

Referans: https://doi.org/10.1641/B570711