Avustralya’da 16 yaş altı çocukların sosyal medya kullanımı çarşamba gecesi yarısından itibaren yasaklanıyor. Yeni düzenleme kapsamında, ülkedeki en büyük 10 sosyal medya platformu 16 yaşın altındaki kullanıcıları engellemek zorunda kalacak; aksi hâlde 49,5 milyon Avustralya dolarına (yaklaşık 1,4 milyar TL) kadar para cezasıyla karşı karşıya kalacak.
Bu adım, büyük teknoloji şirketleri ve ifade özgürlüğü savunucularının sert itirazına yol açarken, ebeveynler ve çocuk güvenliği uzmanları tarafından memnuniyetle karşılandı. Karar, modern yaşamın ayrılmaz parçası hâline gelen dijital platformlardan çocukları uzak tutmanın mümkün olup olmayacağını test eden ilk somut uygulama olacak.
KÜRESEL ETKİ BEKLENİYOR
Reuters’ın Beacon bülteninde yer alan değerlendirmeye göre, bu karar yalnızca Avustralya ile sınırlı kalmayabilir. Danimarka’dan Malezya’ya, hatta güvenlik politikalarını gevşeten bazı ABD eyaletlerine kadar birçok hükümetin benzer düzenlemelere hazırlandığı belirtiliyor.
Bu süreç, dört yıl önce Meta’nın sızdırılan şirket içi belgelerinde, platformların gençlerde beden algısı bozukluğu ve intihar eğilimi gibi sorunlara yol açtığını bildiği hâlde bunu kamuoyuna inkâr ettiğinin ortaya çıkmasının ardından hız kazandı.
Curtin Üniversitesi İnternet Çalışmaları Profesörü Tama Leaver, bu kararın uzun vadeli etkilerine dikkat çekerek şunları söyledi:
Avustralya bu işin ilk adımını attı ama son olmayacak. Büyük teknoloji şirketlerinin gücünün sınırlanabildiğini gören diğer hükümetler de harekete geçecektir. Bu yasak, adeta kömür madenindeki kanarya etkisi yaratıyor.
İngiltere hükümeti, Temmuz ayında 18 yaş altına pornografik içerik engeli getiren benzer düzenlemeyi yürürlüğe sokmuş ve Avustralya’daki uygulamayı yakından izlediklerini açıklamıştı:
Çocukların güvenliği söz konusu olduğunda, masadan hiçbir seçenek kalkmış değildir.
UYGULAMA NASIL OLACAK?
Yasak ilk etapta YouTube, Instagram, TikTok ve sekiz büyük platformu kapsıyor. Hükümet, yeni uygulamaların ortaya çıkmasıyla listenin genişletileceğini belirtiyor. Platformların kullanıcı yaşını tespit etmek için şu yöntemleri kullanması bekleniyor:
- Çevrimiçi davranışlardan yaş analizi
- Selfie ile yaş doğrulama
- Kimlik belgesi veya banka hesabı eşleştirme sistemi
MUSK, KARARA TEPKİ GÖSTERDİ
Öte yandan, bu platformlardan tek muhalif tutum, Elon Musk’ın sahibi olduğu X’ten geldi.
Musk, uygulamanın, “Tüm Avustralyalıların internete erişimini kontrol etmeye yönelik arka kapı niteliğinde olduğunu” savundu. Bazı siyasetçilerin, Yüksek Mahkeme’de yasal itiraz hazırlığında olduğu biliniyor.
SOSYAL MEDYA İÇİN BİR DÖNÜM NOKTASI
Uzmanlara göre bu yasak, teknoloji sektöründe yeni bir döneme işaret ediyor. Avustralya hükümeti, yasa yürürlüğe girmeden hemen önce ülkede 8 ila 15 yaş arasındaki çocukların yüzde 86’sının sosyal medya kullandığını açıkladı.
Sydney Üniversitesi Yapay Zekâ, Güven ve Yönetişim Merkezi Eş Direktörü Terry Flew ise gelişmeyi şöyle yorumluyor:
Özgür ve sınırsız ifade alanı olarak görülen sosyal medya devri sona eriyor. Platformlar, genç kullanıcılar için yeni güvenlik standartlarını çok geç uyguladı. Eğer bu önlemler ilk günlerden beri geçerli olsaydı, bugün bu tartışmayı yapmıyor olurduk.
Avustralya’nın aldığı bu karar, yalnızca ulusal bir düzenleme değil; dünya genelinde teknoloji şirketlerinin denetlenmesi ve çocukların dijital ortamda korunması konusunda yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor.
