Dünya nüfusu 8 milyara ulaştı: 5, 6 ve 7 milyarıncı bebekler bugün ne yapıyor?

Stephanie Hegarty | BBC Nüfus Muhabiri

Birleşmiş Milletler (BM) dünya nüfusunun 8 milyara ulaştığını açıkladı. Nüfusun 7 milyardan 8 milyara çıkması 11 yılda gerçekleşti.

20. yüzyılın ortalarında nüfus artışı oldukça hızlıyken artık yavaşlamaya başladı.

9 milyara ulaşmak 15 yıl alabilir; 10 milyar ise BM tahminlerine göre 2080'den önce mümkün değil.

Dünyadaki insan sayısını doğru bir şekilde hesaplamak zor. BM de yaptığı hesaplamalarda 1-2 yıl yanılma payı olabileceğini kabul ediyor.

Ama 8 milyar sınırının aşılacağı tarih olarak 15 Kasım ön görülmüştü.

BM önceki yıllarda 5, 6 ve 7 milyarıncı çocukları temsil edecek bebekler belirlemişti. Peki bu bebeklerin hikayeleri bize dünya nüfus artışı hakkında ne anlatıyor?

5 MİLYARINCI BEBEK ZAGREB'DE

Temmuz 1987'de eski Yugoslavya'nın Zagreb kentinde doğan doğan Matej Gaspar, 5 milyarıncı bebek olarak belirlenmişti.  

Halen Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'de küçük bir doğumevinde Gaspar'ı özel bebek olarak seçme fikrini İngiliz BM yetkilisi Alex Marshall şöyle açıklıyordu:

"Temel olarak projeksiyonlara baktık ve dünya nüfusunun 1987'de beş milyarı geçeceğini düşündük. Ve istatistiklerin gösterdiği tarih 11 Temmuz'du."

Bu fikrini açıklamak için gittiği BM'nin nüfus bilimcilerine çok öfkelenmiş:

"Bize ne yaptığımızı bilmediğimizi, bu kadar çok kişi arasından tek bir kişiyi seçmememiz gerektiğini söylediler."

Ama Marshall ve ekibi planı hayata geçirdi. Marshall, "Bu, sayılara bir yüz koymakla ilgiliydi" diyor.

Dünyanın 5 milyarıncı bebeği bugün 35 yaşında. Facebook sayfasında Zagreb'de yaşadığı, mutlu bir evliliği olduğu ve kimya mühendisi olarak çalıştığı yazıyor. Ancak BBC'ye röportaj vermek istemiyor.

O zamandan bu yana dünya nüfusuna 3 milyar insan daha eklendi. Ancak önümüzdeki 35 yıl içinde sadece 2 milyarlık bir artış bekleniyor. Sonrasında ise küresel nüfusun düz bir çizgide seyredeceği öngörülüyor.

DEMOGRAFLARI ŞAŞIRTAN GELİŞMELER

Küresel nüfusa ilişkin projeksiyonlar yapan üç ana kuruluş var: BM, Washington Üniversitesi Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü (IHME) ve Viyana'daki IIASA-Wittgenstein Merkezi. Eğitimde beklenen kazanımlar konusunda bunların tahminleri farklılık gösteriyor.

BM, küresel nüfusun 2080'lerde 10,4 milyarla zirveye ulaşacağını söylerken, IHME ve Wittgenstein bunun daha erken gerçekleşeceğine inanıyor.

Ancak bunlar sadece tahminler. Oishee'nin 2011'de doğmasından bu yana dünyada çok şey değişti ve demografları sürekli şaşırtan gelişmeler oluyor.

IIASA'da demografi uzmanı olan Samir KC, "Aids ölüm oranının bu kadar düşeceğini, tedavinin bu kadar çok insanı kurtaracağını beklemiyorduk" diyor. Çocuk ölümlerindeki iyileşmenin de uzun vadeli bir etkisi var. Bunlar nüfus projeksiyon modelinin değişmesine neden oluyor.

Bir de doğurganlıktaki şaşırtıcı düşüşler var.

Samir KC, Güney Kore'de kadın başına doğan çocuk sayısı ortalama 0,81'e düştüğünde demografların şoke olduğunu söylüyor. "Peki, ne kadar düşecek? Bizim için en büyük soru bu" diyor.

Bu, giderek daha fazla ülkenin uğraşmak zorunda kalacağı bir konu.

Önümüzdeki 1 milyarlık nüfus artışının yarısı, çoğu Afrika'dan olmak üzere sadece 8 ülke kaynaklı olacak. Nüfus artışını sağlıklı bir seviyede tutmak için kadın başına doğum oranının 2,1 çocuk düzeyinde seyretmesi gerekiyor. Ancak çoğu ülkede doğurganlık oranının bundan daha düşük olması bekleniyor.

6 MİLYARINCI BEBEK SARAYBOSNA'DAN

Dünyada nüfusu en hızlı azalan ülkelerden biri olan Bosna-Hersek'te 23 yaşındaki Adnan Mevic bu konuda kaygılı.

"Emekli maaşlarını ödeyecek kimse kalmayacak" diyor. "Bütün gençler gitmiş olacak."

Ekonomi alanında yüksek lisans yapmış ve iş arıyor. Eğer iş bulamazsa AB'ye taşınacak. Pek çok Doğu Avrupa ülkesi gibi Bosna-Hersek de düşük doğurganlık ve yüksek göçün çifte darbesine maruz kalmış.

Adnan'ın annesi Fatima'nın, doğumuyla ilgili gerçeküstü anıları var.

"Bir şeylerin olağandışı olduğunu fark ettim çünkü doktorlar ve hemşireler etrafta toplanıyordu ama ne olduğunu anlayamıyordum" diyor. Adnan dünyaya geldiğinde, dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan onu dünyanın altı milyarıncı bebeği olarak kaydetmek üzere orada bulunuyordu.

6 milyarıncı bebek olmak ona bazı kapıları açmıştı; 11 yaşındayken Adnan'ın Real Madrid'de oynayan kahramanı Cristiano Ronaldo ile tanışmak için davet edilmesini sağladı.

Dünya nüfusunun 23 yıl içinde 2 milyar artmasını şaşırtıcı buluyor:

"Bu gerçekten çok fazla. Gezegenimiz bununla nasıl başa çıkacak bilmiyorum."

7 MİLYARINCI BEBEK DAKKA'DAN

Bangladeş'te Dakka'nın hemen dışında Sadia Sultana Oishee akşam yemeği için patates soyan annesine yardım ediyor. Sadia 11 yaşında; dışarıda futbol oynamayı tercih ederdi ama ailesinin işi çok.

Kumaş ve sari satan dükkanları pandemiden etkilenince aile buraya taşınmak zorunda kalmış. Köyde hayat daha ucuz olduğu için üç kızlarının okul masraflarını karşılayabiliyorlar.

Oishee en küçükleri ve ailenin "uğurlu" kızı. 2011'de doğan Oishee, dünyanın yedi milyarıncı bebeği seçildi.

Annesi, başına gelecekleri bilmiyordu. O gün doğum yapmayı bile beklemiyorken, acil sezaryen için doğumhaneye gönderildi.

Oishee gece yarısını bir dakika geçe dünyaya gelmiş, etrafı onu görmek için yarışan televizyon ekipleri ve yerel yetkililerle çevrilmişti. Aile şaşkın ama sevinçliydi.

Babası bir erkek çocuk beklerken, şimdi çalışkan ve zeki üç kızıyla mutlu. En büyük kızları üniversitede okuyor ve Oishee de doktor olmak istiyor.

"Durumumuz o kadar iyi değildi, Covid işimizi daha da zorlaştırdı" diyor ve ekliyor:

"Ama onun hayallerini gerçekleştirmek için her şeyi yapacağım."

Oishee'nin doğumundan bu yana Bangladeş nüfusuna 17 milyon kişi daha eklendi.

Bu artış büyük bir tıbbi başarı öyküsü ancak Bangladeş'in büyüme hızı büyük ölçüde yavaşladı. 1980'de ortalama bir kadın altıdan fazla çocuk sahibi olurken, şimdi bu sayı ikiden az. Bu da ülkenin eğitime verdiği önem sayesinde oldu. Kadınlar daha eğitimli hale geldikçe daha küçük ailelere sahip olmayı tercih ediyorlar.