Türkiye siyaset ve yargıda yaşanan kaos ortamının yanı sıra ekonomide kırılganlık ve öngörülemezlik döneminden geçiyor. Uzun yıllardır yüksek enflasyonun derinleştirdiği yoksulluk alarm vermeye başladı. Asgari ücrete yıllık yüzde 31,07'lik enflasyondan yüzde 27 ile daha düşük oranda zam yapılması 2026 yılının dar gelirli için zor geçeceğinin sinyalini verdi.
31 Mart yerel seçimlerinde birinci parti konumuna yükselen CHP’nin ekonomi alanında önerdiği reformlar önem kazandı. Partinin 29 Kasım günü gerçekleştirdiği 39. Olağan Kurultay’da seçilerek Parti Meclisi’ne giren Ekonomist Kerim Rota, ana muhalefetin ekonomi politika kurulunun başına geçti ve Cumhurbaşkanlığı Aday Ofisi'nde ekibiyle beraber çalışmalarına başladı.
ASGARİ ÜCRET AÇLIK SINIRI ALTINDA!
Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Rota, iktidarın asgari ücret kararını eleştirdi. Rota, “İşçilerin talepleri tamamen duyulmaz ve görülmez oldu. Açlık sınırı bir kriter olmamalı ancak açıklanan ücret şimdiden açlık sınırının altında kaldı. Yeni bir reform paketi ile ücretlerin asgari ücretten uzaklaştırılması gerekiyor. Hem sanayide hem tarımda hem de hizmet sektöründe asgari ücret herkesin ücreti oldu. Mevcut vergi düzeni ve ekonomi politikaları ile bu sorun çözülemez. Öncelikle asgari ücreti insan onuruna yakışır bir seviyeye çekip diğer ücretleri sanayideki beceri setini arttırarak, hizmet sektörünü çeşitlendirerek yükseltmek gerekiyor. Sanayide ve maliye politikasında yapılacak dönüşüm ile 3-4 yılda bütün bunlar başarılabilir” dedi.
Hazine ve Maliye Politika Kurulu’nun bu hafta ilk toplantısını yaptığını söyleyen Rota, tarımda küçülmeye ve konut krizine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Tarıma “verimli ve etki analizi yapılmış destek” verilmesi gerektiğini vurgulayan Rota, “Türkiye’nin ekonomik bağımsızlığı, gıda güvencesi ve ekolojik sürdürülebilirliğini merkeze alıyoruz. Planlı, veriye dayalı ve çevreyle uyumlu bir tarım politikası planlıyoruz. Birkaç ay içerisinde daha somut önerilerimiz olacak” ifadelerini kullandı.
(CHP Parti Meclisi Üyesi Ekonomist Kerim Rota)
CHP KONUT KRİZİNİ NASIL ÇÖZECEK?
Konut krizinin sadece sosyal konut üretimiyle çözülemeyeceğini söyleyen Rota, “Gıda, konut ve eğitim hemen hemen enflasyonun sürükleyicileri. Bu üç alanda da yapısal sorunlarımız var. Bu sorunlarla yüzleşmeden enflasyonu da çözemeyiz. Mevcut konut değerlemelerin doğru yapılması, kayıt dışının ortadan kaldırılması, sanayinin bazı şehirlerdeki ağırlığının azaltılması gibi birbirini besleyen unsurlar planlıyoruz. Konut kredisi destekleri, kamunun üreteceği sosyal konutlar, kiradaki konutların doğru takip edilmesi çok önemli. Devletin şehircilik ve konut işlerinde müdahil olması şart” diye konuştu.
“Fiyat algımızın darmadağın olduğunu” söyleyen Rota şöyle devam etti:
“Bu genelde enflasyonun çift haneli ya da 3 haneli olduğu yerlerde yaşanır. 2022 yılında neredeyse 3 haneli enflasyonla tekrar tanışacaktık. Vatandaşın algısı ile kurumların algısı biraz farklıdır. Hollanda’daki biri yüzde 3’lük enflasyona inanmayıp ‘benim enflasyonum yüzde 5’ diyebilir; biz yüzde 30’luk enflasyona inanmıyoruz yüzde 70 enflasyon hissediyoruz. Aradaki fark korkunç. Enflasyon yüzde 10’un altına inmedikçe fiyat algısının düzelmesi mümkün değil. Çünkü satıcıların kendini koruma refleksi çok güçlü, ve enflasyonu fırsat gören fiyat yapıcılar da var.”
CHP'NİN HEDEFİ: VERGİ REFORMU
Vergi reformunun CHP programında adım adım belirlendiğini söyleyen Rota, ayrıntıları şu ifadelerle anlattı:
“Bu sene dolaylı vergilerden elde edilecek pay yüzde 62. OECD ülkeleri içindeki en korkunç oran. Tamamen dolaylı vergi topluyoruz. Geçen sene 1.6 trilyon kurumlar vergisi toplamayı hedefleyen hükümet bu sene de aynı seviyeyi hedefliyor. Ama her ay maaşlardan otomatik olarak kesilen gelir vergisi ise yüzde 65 daha fazla toplanacak. Bu vergi düzeni baştan aşağı değişmeli. CHP iktidarında dolaylı vergiler 5 senede yüzde 50’nin altına inecek. Doğrudan vergiler ise artacak. Bu durumda KDV, ÖTV gibi bazı vergilerde indirim yapma şansımız olacak. Bu da otomobile ve konuta ulaşımı kolaylaştıracak.”
BÜTÇEDE 3,6 TRİLYON TL VERGİ AFFI!
2026 bütçesine ilişkin konuşan Rota, iktidarın bütçe yönetimini ve tasarruf politikasını eleştirdi:
“2024’ün nisan-mayıs ayında 100 milyar kadar kamuda tasarruf hedeflediler. Ne kadarı gerçekleşti? Hesap verilebilirlik ve şeffaflık yoksa tasarruf yapılamaz. Şununla yüzleşmek lazım, bu yılın bütçesi oldukça katı bir bütçe. 13 trilyon vergi geliri hesaplanıyor, bunun dışında elle tutulur pek bir gelir yok. 19 trilyonluk harcamanın 2.7 trilyonu faiz harcaması. Bu son 15 senenin en yüksek oranı. Bu sene 3.6 trilyon istisna ve muafiyetlere para ayırılıyor. Bunun 1.1 trilyonu asgari ücret muafiyeti diye açıkladılar kalanı ise kimlere teşvik olarak veriliyor bilmiyoruz. İstisnaların tamamı 75 milyar dolar, bu dünyanın bütün ülkeleri için büyük bir para ve detaylarına hakim değiliz. Buralardan önemli ölçüde katma değer çıkacaktır.”
ÇOCUKLARA BİR ÖĞÜN ÜCRETSİZ YEMEK BÜTÇEDE YOK!
CHP’nin 2026 bütçesine 800 sayfalık bir doküman ile şerh koyduğunu söyleyen Rota, partisinin çocuk yoksulluğu ile yeterli mücadele edilmeyen bütçeye tepki gösterdiğini belirtti. Okullarda bir öğün ücretsiz yemek kampanyasının hayata geçirilmesi için çağrı yapan Rota, bu projenin yalnızca 4 milyar dolara mal olacağını açıkladı. Sponsorlar ile maliyetin daha da düşeceğini belirten Rota, “1970’lerden beri çocuklar bir öğün ücretsiz yemeğe hiç bu kadar ihtiyaç duymamıştı. Bu projeye on binlerce sponsor gelir. Bunu yapmıyorlar. Bu bir tercih artık, para meselesi değil. Çocukların en azından bir öğün sağlıklı beslenmesi sağlanabilirdi. Genel sağlık sigortasını ödeyemeyen 6 milyon kişi var, bunların çoğu genç. Yoksullukla mücadele kaynak değil zihniyet meselesidir. Bunların bütçenin ilk kalemleri olmadı” dedi.
