Yunanistan’da perde kapanıyor

Yunanistan referanduma gidiyor. Ülkenin modern tarihindeki ikinci referandum 5 Temmuz Pazar günü gerçekleştirilecek. Söz konusu oylama ile hükümet, Yunan halkına Troyka’nın kemer sıkma tedbirlerini onaylayıp onaylamadığını soracak. Bunların ilki, 1974 yılında Albaylar Cuntası’nın devrilmesi üzerine Monarşinin kaldırılması için yapılmış ve seçmenlerin yaklaşık yüzde 70’i ülkenin Anayasal Monarşiden Cumhuriyete geçilmesine onay vermişti.

EKONOMİK GÖRÜNÜM: Yunanistan'ın 323 milyar euroyu bulan toplam borcunun yüzde 60'ı Euro Bölgesine, yüzde 15'i devlet tahvillerine, yüzde 10'u IMF'ye, yüzde 8'i yerli ve yabancı bankalara, yüzde 7'si Avrupa Merkez Bankası'na. Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan verilere göre, 2014 yılında, Yunanistan ekonomisinde milli gelir 179 milyar euro oldu. Yunan ekonomisi 2014’te, 48 milyar euro ithalat ve 27 milyar euro ihracat doğrultusunda 21 milyar euro dış ticaret açığı verdi. Ülkede, işsizlik oranı yüzde 26 ve genç işsizliği ise yüzde 44 seviyesinde.

DÜĞÜMÜ REFERANDUM ÇÖZECEK: Avrupa Merkez Bankası, Yunan bankalarının bir iflas durumunda batmaması adına sağlanan “Acil Yardım Fonu”nu uzmanlarca yetersiz bulunduğu seviyeden arttırmazken, SYRIZA hükümeti bankaları ve Yunan borsasını 6 Temmuz’a dek kapatma kararı aldı. Başbakan Tsipras, 5 Temmuz’daki referandumda yurttaşlara "hayır" oyu vermeleri yönünde çağrı yaptı ve sandıktan "evet" çıkması halinde, "hayır"ı savunan hükümetlerinin bu karara saygı duyacağını belirterek Başbakanlıktan istifa edeceğini sözlerine ekledi. Kreditörler cephesinde ise, Euro Bölgesi Maliye Bakanları'nın gerçekleştirdiği Euro Grubu toplantılarından bir sonuç çıkmadı ve Yunanistan hakkında alınacak bir kararın referandum sonrasına bırakılması kararlaştırıldı.

Nobel ödüllü ekonomist Krugman “Troyka teknokratları her aşamada yanıldılar. Yunanistan artık yapamayacağı düşünüleni yapmalı. Aksi takdirde sonsuz bir kemer sıkmayla karşılaşacak ve bu buhran sonlanmayacak” ifadesi ile Tsipras’a destek verdi. Bir diğer Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz ise Troyka’nın Yunanistan’a uygulattığı programın “GSYİH’da yüzde 25’lik daralmaya yol açtığını” hatırlattı ve “kreditörlerin kendilerini sorumlu tutmamasının şaşırtıcı olduğunu” belirtti. Stiglitz, bugüne dek sağlanan krediler hakkında “Söz konusu para özel sektör borçlarını ödemek suretiyle Avrupa’nın bankacılık sistemini kurtarmak için kullanıldı” tespitinde bulundu.

YUNANİSTAN TEMERRÜDE DÜŞTÜ; PEKÜ YA BUNDAN SONRA?.. Yunanistan, Uluslararası Para Fonu’na (IMF) olan 1,6 milyar euroluk borcunu ödeyemeyerek temerrüde düşerken; referandum sonuçlarına bağlı olarak Euro Bölgesi’nden ayrılmak (Grexit) zorunda kalabilir. IMF, Yunanistan’dan acilen tüm borcun geri ödemesini talep edebilir ya da mevcut geri ödeme takviminin işletilmesini isteyebilir. 1 Temmuz itibarıyla vadenin dolması üzerine tarihte ilk kez gelişmiş bir ülke borcunu zamanında ödemezken, Yunanistan IMF’nin tempoyu düşük tutması ile “borcunu ödeyemeyen ülkeler” listesi yerine “bakiye borçlar listesinde” yer aldı. Ülkenin kaderi referanduma bağlı olarak belirlenecek.

Capital Economics Ltd. kıdemli ekonomisti Jennifer McKeown, “Yunanistan'ın Euro Birliği'nden çıkış riski yüzde 50'nin üzerine yükselmiş durumda” diye ifade etti. Oxford Economics Ltd. küresel araştırmalar başkanı Gabriel Sterne, "Bankaları bir kez kapattığınızda mevduat sahiplerinin yeniden paralarını bankalara emanet etmesini sağlamanız çok zor” dedi.Elinde Yunanistan’ın devlet tahvili tutan şahıs ve kurumlar, borçlarının geri ödenmediğini iddia ederek faiz harici ana paranın acilen ödenmesini talep edebilirler. Yunanistan’ın temerrüde düşmesi ile AMB’nin Yunan bankalarına sağladığı ve “Acil Likidite Yardımı” olarak adlandırılan finansal destek kesilebilir. Kamu çalışanlarının ve emeklilerin maaşlarının ödenememesine dek uzanabilecek temerrüt yükünü aşmak adına Yunanistan’ın elinde kalan tek seçeneğin para basmak olması durumunda; Euro Bölgesi ülkesi olan Yunanistan’da Merkez Bankası’nın para basma yetkisi bulunmadığından Drahmi’ye geri dönülmek zorunda kalınabilir.

TROYKA'NIN TALEPLRİ... Troyka ve Yunanistan arasındaki anlaşmazlık ise Yunanistan’ın borcunun sürdürülebilirliği bahsinde düğümleniyor. Çünkü kamu borcu'nun GSYİH'ya oranı yüzde 177 ile sürdürülemez boyuta ulaştı. Troyka’nın Yunanistan’dan acil talepleri ise şunlar: Kamu çalışanlarının ve emeklilerin maaşları aşağıya çekilerek yeniden düzenlenecek. KDV tüm ülkede standart olarak yüzde 23 olacak. Gelir vergisi peşin alınacak. Emeklilik yaşı 67 veya 40 yıl hizmet şartıyla 62 olacak. Savunma harcamalarına kısıtlamaya gidilecek. 40 adet havalimanı özelleştirilecek. Vergi kaçakçılığına engel olmak için yeni kanunlar hazırlanacak. Sosyal yardım politikaları gözden geçirilerek tasarruf sağlanacak. Gelir vergisinde reforma gidilecek. Televizyon reklamlarından vergi alınacak.

UZMANLARIN GÖRÜŞLERİ... Uluslararası finans kuruluşlarının uzmanları, Yunanistan'ın, kreditörlerin öne sürdüğü şartları referanduma götürme kararı almasının ardından ülkenin Euro Birliği'nden çıkışı dahil tüm senaryoları değerlendirmeye başladılar. Standard Chartered Bank stratejisti Demetrios Efstathiou, “Bankaların kapalı kalması ve sermaye kontrolünün getirilmesi Yunanistan'a zaman kazandırıyor” dedi. Oxford Üniversitesi küresel ekonomi profesörü Ngarie Woods, "Maliyetli olsa da, Yunan halkı birlik içerisinde kalmak isteyecektir” şeklinde konuştu.

Capital Economics Ltd. kıdemli ekonomisti Jennifer McKeown, “Yunanistan'ın Euro Birliği'nden çıkış riski yüzde 50'nin üzerine yükselmiş durumda” diye ifade etti. Oxford Economics Ltd. küresel araştırmalar başkanı Gabriel Sterne, "Bankaları bir kez kapattığınızda mevduat sahiplerinin yeniden paralarını bankalara emanet etmesini sağlamanız çok zor” dedi.