Akbabalar bir ülkeyi batırdı

Arjantin ABD’li hedge fonlara olan yapılandırılmış tahvil borçlarını zamanında ödeyemedi. Uzun süredir tartışılan yapılandırılmış tahvil borçları için sürenin dolmasına saatler kala Arjantin Ekonomi Bakanı Axel Kicillof, hedge fonlarla anlaşamadıklarını belirterek ülkenin iflasını ilan etti. Arjantin’in ABD’li hedge fonlara 1.33 milyar dolarlık borcu bulunuyor.

New York’ta gerçekleştirdiği basın toplantısında konuşan Kicillof, Amerikan yargısının “Borç veren hedge fonlar kabul ederse borç bekleyebilir” kararını hatırlatarak “Ancak akbaba fonlar beklememeye karar verdi, biz de anlaşamayıp iflası ilan ettik” dedi.

Arjantin’in 1.33 milyar dolar borcunu geri ödeyebilmesi için başta ABD’li hedge fonu NML Capital olmak üzere diğer fonları ödeme planında ikna etmesi gerekiyordu. Ekonomi Bakanı Kicillof kritik görüşmeleri gerçekleştirmek için New York’a uçtu. Arjantinli bankalar, borcun 2015’te ödeneceğine dair iyi niyet göstergesi olarak ABD’li fonlara 250 milyon dolar ödemeyi taahhüt etti. Ancak tüm bunlara rağmen tahvil kupon ödemesinin son gününde de anlaşma gerçekleşmedi. Hedge fonlar 2002’de Arjantin’in iflasından sonra aldıkları tahvillerin tam olarak geri ödemesini talep ediyordu.

Ülke notu düştü

Diğer yandan kredi derecelendirme kuruluşu Standars&Poor’s (S&P) Arjantin’in kredi notunu CCC -/C’den “tercihli temerrüt”e indirdi. Bu not derecesi borçlarının faizleri ile birlikte ödeyemeyen ülkeler için kullanılan bir derece olarak biliniyor. S&P not indirimine gerekçe olarak Arjantin’in döviz cinsi borçlarını ödeyememesini gösterdi.

Temerrüdün kısa sürmesi halinde bile, şirketlerin borçlanma maliyetleri yükselecek ve para birimi peso üzerindeki baskı artacak. Böylece ülkenin zaten azalan döviz rezervleri eridikçe, dünyanın en yüksekleri arasında olan Arjantin enflasyon oranı da tırmanacak.

Türkiye’yi nasıl etkileyecek?

Arjantin’in iflası piyasalar için sürpriz olmazken yatırımcılar gözünü tehlike çanlarının çaldığı diğer ülkelere çevirebilir. Türkiye’de ise bankalar ve gösterge faiz üzerinde baskı oluşabilir. TEB Yatırım Stratejisti Işık Ökte iflasın ve ABD faizlerindeki artışın Türk bankalarında satış baskısı yaratabileceğini belirtti. Venezüella ve Arjantin’in toplam borcunun tüm gelişen piyasa borcunun üçte birine denk geldiğini söyleyen Cornerstone Varlık Yönetimi’nden Alan Skrainka ise USA Today’a verdiği röportajda iflasın diğer gelişen ülkelerin tahvil fiyatını da olumsuz etkileyeceğine dikkat çekti.

2010’da Avrupa borç krizi sırasında AB’nin dağılabileceği iddia edilmiş, bu da borsalarda satış dalgasına neden olmuştu. ABD’de işlem gören JP Morgan Gelişen Ülkeler Tahvili Borsa Yatırım Fonu bu yıl yüzde 9’dan fazla yükseldi. BYF’nin yüzde 1’nin oluşturan Arjantin’in iflası ise fiyatın sadece yüzde 0.04 düşmesine neden oldu.

'Baş Akbaba' yine sahnede

Arjantin’in anlaşamadığı ABD’li hedge fonları arasında en dikkat çekeni Elliott Management Corporation’a bağlı olan NMC Capital. Elliott Management 20 milyar doları yönetiyor ve ABD ’nin en büyük 15 hedge fonu arasında yer alıyor. Fon’un sahibi İşadamı Paul Elliott Singer, ‘Baş Akbaba’ olarak tanımlanıyor. Singer, 2001’de Arjantin krizinde ortaya çıkmadan önce 1996’da Peru’nun 11 milyar dolarlık borcunu alıp 56 milyon dolarlık kâr elde etmişti. Singer; Zambiya, Kongo ve Nikaragua krizlerinde de baş aktör olarak ortaya çıkmıştı. Arjantin’in Singer’a 1 milyar dolara yakın borcu var.

13 yılda ikinci iflas

Güney Amerika’nın üçüncü büyük ekonomisi olan Arjantin, son 13 yıl içinde ikinci kez temerrüde düşüyor. Ülke 2001 yılında yaşadığı büyük krizle iflas ilan etmiş, o dönem yaklaşık 100 milyar dolar civarında olan dış borç ödemelerini durdurmuştu. O tarihten bu yana ikinci iflası getiren gelişmeler ise şöyle:

2003 yılında iktidara gelen Nestor Kirchner hükümeti, kreditörlerin yüzde 93’üyle borçların ortalama yüzde 65 oranında indirime gidilmesi ve 2005 ve 2010’da toplu ödemeler yapılması konusunda anlaştı. Anlaşma dışında kalan yüzde 7’lik kesim o tarihten itibaren hukuksal mücadele başlattı. Kirchnerler hükümeti son on senede 173 milyar dolar dış borç ödedi.

Arjantin, borç yapılandırmasını kabul etmeyen alacaklılara olan 1.33 milyar dolarlık borç ve faizinin ödenmesi yolunda bir ABD mahkemesinin verdiği kararın ertelenmesi için son ana kadar mücadele etti. Mahkeme, 2002’nin ardından 100 milyar dolar tutarındaki dış borcunu iki kere yeniden yapılandıran Arjantin’in, borçların yeniden yapılandırılmasını kabul etmeyen kreditörlere olan borcunu geri ödemeden diğer kreditörlere ödeme yapamayacağına hükmetmişti.