Annan: Geçiş sürecinde uzlaşıldı

BM ve Arap Birliği'nin Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan, Suriye Toplantısı'na katılan ülkelerin, Suriye'de barışın tesisi için geçiş hükümetinin kurulması konusunda hemfikir olduklarını söyledi.

Kofi Annan, İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılan Suriye konulu uluslararası toplantının sonuç bildirisinin yayımlanmasından sonra yaptığı açıklamada, katılımcı ülkelerin, Suriye'de barışın tesisi için geçiş hükümetinin kurulması konusunda anlaştıklarını belirtti.

Annan, siyasi bir anlaşmaya varmanın Suriye halkına düştüğünü ifade etti.

Toplantının sonuç bildirisinde ise geçişin mümkün olacağı tarafsız bir ortam yaratılabilmesi için bir geçiş hükümetinin kurulması konusunda anlaşıldığı bildirildi.

Söz konusu geçiş hükümetinin, mevcut yönetimin, muhaliflerin ve diğer grupların üyelerini içerebileceği, ortak rıza temelinde oluşturulabileceği belirtilen bildiride, ülkenin geleceğine Suriye halkının karar vereceği, Suriye'de toplumun tüm kesimlerinin, ulusal diyalog sürecine dahil edilmesi gerektiği vurgulandı.

Bildiride bu temelde anayasal düzenin ve adalet sisteminin gözden geçirilebileceği, sonucun, halkın onayına sunulacağı, anayasal düzen kurulduğunda, özgür ve çok partili seçimler için hazırlanılması, kadınların geçiş sürecinin tüm safhalarında tam anlamıyla temsil edilmeleri gerektiğinin altı çizildi.

Geçiş sürecinde güvenlik, istikrar ve sükunetin önemine değinilen bildiride, tüm tarafların, şiddetin kalıcı biçimde durmasının temini için geçiş hükümetiyle işbirliği yapmak zorunda olduğu belirtildi.

Suriye'nin toprak bütünlüğü, bağımsızlığı ve birliğine saygı gösterilmesi gerektiği dile getirilen bildiride, Eylem Grubu'nun üyeleri dahil olmak üzere uluslararası toplumun, bu ülkedeki tarafların varacağı anlaşmanın uygulanmasına önemli destek vermeye hazır olduğu ifade edildi.

Bildiride ayrıca Eylem Grubu'nun, Suriye'de süregelen ve artan ölümleri, yıkım ve insan hakları ihlallerini kınadığı, şiddetin ve insan hakları ihlallerinin sona erdirilmesi ve Suriyelilerin liderliğinde geçiş hükümetine yönelik sürecin başlatılması için ivedilikle ve yoğun biçimde çalışmaya kararlı olduğu bildirildi.

Davutoğlu'ndan açıklama

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Cenevre'de yapılan Suriye konulu toplantının ardından kabul edilen ve Suriye'de bir geçiş hükümeti oluşturulması yönündeki metinle ilgili, ''Bu mutabakat önemli bir ilk adımdır. Önemli olan bundan sonra bu mutabakat çerçevesinde anlaşılan hususların alana nasıl yansıyacağı, alanda nasıl hayat bulacağı'' dedi.

Davutoğlu, Cenevre'de 9 ülke dışişleri bakanları ve AB ile BM'den yetkililerin katılımıyla yapılan Suriye toplantısının ardından yaptığı açıklamada, ''Daha önce de birçok sözler, çerçeveler ortaya konuldu ama alana yansıtılmadığı zaman bunlar önemini kaybediyor. Türkiye olarak bunun alana yansıması bağlamında yakın takipçisi olacağız'' diye konuştu.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, şunları kaydetti:

''Biz bugün uzun müzakereler sonucunda böyle bir metnin ortaya çıkmasını olumlu bir gelişme olarak, olumlu bir ilk adım olarak değerlendiriyoruz. Birçok müzakereler yapıldığı için herkesin zihnindeki tam persfektif yansıtılmamış olabilir ama metnin zaten kendisi bir değişim ve geçiş süreci perspektifini barındırıyor. Bundan sonra uygulamaya bakacağız.''

Clinton'dan yaptırım çağrısı

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, toplantının sonuç bildirisinin yayınlanmasından sonra yaptığı konuşmada, kabul edilen planın, ''Esad sonrası hükümetinin yolunu açtığını'' söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı, ''Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın, bildiride dile getirilen ortak rıza testini elindeki kanla asla geçemeyeceğinden gitmek zorunda olduğunu'' kaydetti.

Hillary Clinton, konuşmasında ayrıca BM Güvenlik Konseyi'ne Suriye'ye askeri müdahale yetkisi veren yaptırımlar geçirmesi çağrısında bulundu.

Rusya Dışişleri Lavrov'dan açıklama

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, BM'nin Suriye barış planına göre, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın görevini bırakmasının gerekmediğini söyledi.

Lavrov, İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılan Suriye konulu uluslararası toplantının sonuç bildirisinin yayımlanmasından sonra yaptığı açıklamada, bildiride, ''Suriye halkına, herhangi bir geçiş süreci biçimini empoze etme girişiminin bulunmadığını'' söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanı, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in görevini bırakmasının gerekmediğini öne sürdü.


Toplantıdan notlar

Cenevre'deki BM merkezinde yapılan toplantıya İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Çin Dışişleri Bakanı Yang Jiechi, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius'un yanı sıra Arap Birliği'nden Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Kuveyt Dışişleri Bakanı Hamid El Sabah, Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Hamid bin Casim bin Cabir El Tani katıldı.

Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun temsil ettiği toplantıda BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ile AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton da yer aldı.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ile ABD Dışişleri Bakanı Clinton'ın dün Cenevre toplantısının hemen öncesinde St. Petersburg'da yaptıkları görüşmede, Suriye konusundaki görüş ayrılıklarına çözüm bulunamadığı belirtilmişti.

İngiltere Dışişleri Bakanı Hague de toplantı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, Cenevre'de bir anlaşmaya varılmasının "çok zor" olduğunu söyledi. Hague, "Öteden beri bizim inandığımız şey Suriye'nin istikrarlı bir geleceğe sahip olması ve gerçek anlamda siyasi gelişme elde edilebilmesi için Esed'ın yönetimi bırakması gerektiğidir" dedi.

Cenevre toplantısı, Kofi Annan'ın davetiyle yapıldı. Toplantı bundan bir ay kadar önce Rusya'nın girişimiyle gündeme gelmiş, Rusya'nın toplantıya İran'ı dahil etme isteği, ABD'nin ise katılmak için İran'ın dışarıda tutulmasını şart koşması nedeniyle, toplantının yapılıp yapılmayacağı son ana kadar netlik kazanmamıştı.

ABD ve Rusya arasındaki görüşmelerde, İran'ın davet edilmesinden vazgeçilmesi, bunun yerine Annan'ın toplantının hemen ardından İran yönetimine bilgi vermesi yönünde uzlaşmaya varılmasıyla, Cenevre toplantısının önündeki engel kalkmış oldu.