Çin, uzay keşfini derinleştiriyor

Uzay çalışmalarında 20 Kasım 1999'da gönderdiği ilk insansız uzay aracı Şıncou-1 (kutsal, harika gemi) ile adından söz ettirmeye başlayan Çin, 1 Ekim 2001'de Şıncou-2'yi göndermişti.

Hızlı bir şekilde uzay çalışmalarına devletin de desteğiyle devam eden ülke, 2002 senesinde Şıncou-3 ve Şıncou-4 uzay araçlarını göndererek çalışmalarını sürdürmüştü.
İlk uzay aracını göndermesinin ardından teknolojisini geliştiren Çin, 15 Ekim 2003'de ilk insanlı uzay aracı Şıncou-5'i başarılı bir şekilde fırlatmış ve Çin'in ilk uzaya giden "taykonotu" 38 yaşındaki Yang Livey olmuştu.

Ülke buna müteakip 2005'de Şıncou-6 ile iki taykonot daha gönderdi ve uzay konusunda daha derin ve kapsamlı araştırmalara başladı.

Yaptığı çalışmalar özellikle son birkaç yıl içerisinde daha da hızlanarak, ay araştırmaları, güneş sistemi üzerine çalışmalar ve yeni geliştirilen uydu çalışmalarıyla devam etti.

İnsanlı uzay istasyonu

Çin, son dönemde başladığı araştırmalar ve özellikle uzaya insanlı istasyon kurma çalışmasının ardından bu alanda da dikkatleri üzerine çekmeye başladı.
Ülke bu alanda geçmişte yaptığı hızlı ilerlemeye ek olarak yeni geliştireceği taşıyıcı roketlerden, mekiklere kadar birçok projesini kamuoyuyla paylaşıyor.

Çin'in 2000'li yılların başında hayata geçmeye başlayan uzay projeleri 2003'de uzaya ilk taykonotunu göndermesiyle hızlanırken 2006'dan bu yana büyük bir ivme kazanan süreçte ülke, ABD ve Rusya'nın ardından uzay çalışmalarında birçok alanda başarıya ulaştı.
Ülkenin hedefleri arasında uzayda yeni keşiflerin yanı sıra insanlı uzay laboratuvarı kurma planı yer alıyor ve gelecek 5 yılın uzay çalışmaları açısından yeni fırsatlar oluşturacağına inanılıyor.

Çin'in "Semavi Sarayı"

Ülke gelecek uzay projelerini açıklarken gelecek 5 yıllık planları içerisinde uzay ulaşım sistemleri, uydu projeleri, insanlı uzay yolculukları ve uzayın derinliklerinde keşifler gibi birçok alanda çalışmayı hedefliyor.
Çin'in geçen yıl 29 Eylül'de fırlatılan ve ülkenin insanlı uzay istasyonu programının ilk adımı Semavi Sarayı Tiengong-1'e, ardından gönderilen Şıncou-8 mekiği başarılı bir şekilde kenetlenmişti.

Bu son çalışma ülkenin uzay alanındaki çalışmalarında tarihi bir yer edinmiş ve ülke çapında büyük ses getirmişti.

Çin insanlı uzay istasyonu programı çerçevesinde bu yıl Şıncou-9 ve Şıncou-10 uzay araçlarını da uzaya göndererek Semavi Sarayı ile kenetlemeyi planlıyor ve bu araçlardan en azından birinin insanlı olarak gönderilmesi bekleniyor.

Çin, son 5 yıl içinde uzay macerasında ve ay ile ilgili çalışmalarında "dönüm noktası olacak" çalışmalara imza attı.

Ay çalışmaları ve uzayın derinlikleri

Çin başarılı bir şekilde Ekim 2007'de Çang'ı -1'mekiğini göndererek ay çalışmalarına başlamış, Ekim 2010'da Çang'ı-2'yi başarıyla fırlatmış ve Ay'ın tam haritasını çıkarmış, ayrıca yüksek çözünürlükte Sinus İridyum'un imajını elde etmişti.
Ülkede yayımlanan Beyaz Kitabın ardından gündeme gelen uzay laboratuvarı kurulumu, insanlı uzay araçları, uzay taşımacılığında kullanılan yük araçları gibi konuları planlayan

Çin, ABD ve Rusya'nın ardından Ay'a ayak basmak için temel araştırmalar yapmayı hedefliyor.

Çin uzayın derinliklerinde yapacağı çalışmaları açıklarken bunun üç ana aşamadan oluşacağını belirtirken bunların yörüngeye girme, inme ve geri dönüş olarak sıralıyor.
Ülke gelecek 5 yıl içinde Ay'a uzay araçları göndermeyi, ay üzerinde araştırma yapmayı ve oradan aldığı örnekleri dünyaya getirmeyi planlıyor.

Uzun vadede ise Ay'a ayak basmak için çalışmalara hızla devam edileceği kaydediliyor.

Üç boyutlu izleyecek

Bu tür çalışmaların yanı sıra konumlandırma çalışmalarına son yıllarda büyük önem veren Çin, "ABD'nin küresel konumlandırma sistemine (GPS) olan bağımlılığından kurtulmak için" 2000 yılında Beydou konumlandırma sistemini inşa etmeye başlamıştı.
Ülke bu çerçevede Beydou Navigasyon Uydu sistemini göndermiş ve çalışmaya başladığını bildirmişti.

Çin yakın gelecekte konumlama sistemini daha da genişleterek, dünya gözlem uyduları, haberleşme uyduları, ayrıca navigasyon ve konumlandırma uydularından oluşan bir uzay altyapısı inşa hedeflemeyi planlıyor.

Ülke bu bağlamda Asya-Pasifik bölesinde "görüş alanını genişletmek" için bu yıl 6 tane daha uydu göndermeyi hedefliyor.

Çin özellikle 2011'de uzaya birçok uydu göndererek, gözlemden, hava tahminine ve iletişime kadar birçok alandaki çalışmasına hız kazandırdı.

Çin aynı zamanda son yıllarda bölgede ve ülkede meydana gelen doğal felaketler nedeniyle birçok dünya gözlem uydusu üzerinde çalışma yapıyor.

Ülke şu ana kadar Fıngyün (Rüzgar ve Bulut), Hayyang (Okyanus), Zıyüen (kaynaklar), Yao-gan (Uzaktan algılama) ve Tienhui (Uzay haritalandırma) gibi uydu serilerini hava tahmini ve doğal felaketler için geliştirildi.

Bunların arasında özellike Fıngyün uyduları üç boyutlu ve küresel gözlemin yanı sıra, multispektral yeteneğe sahip.

Bilimsel uydular

Bunların yanında bilimsel çalışmalar için de uydu gönderen Çin, Şıcien adlı birçok küçük ve mikro uyduyla uzayda keşif, bilimsel test yapmaya çalışıyor.

Ülke gelecekte planladığı projeleri kapsamında yeni gezegenlerin keşfi, güneş ve güneş sistemi ötesinin incelenmesi gibi çalışmalara da hız vermeyi planlıyor.

Ayrıca Çin yapılacak çalışmalarda uzay araçları kullanılarak, kara delikler, zor koşullarda fizik yasalarının özellikleri gibi konuları da ele almayı hedeflerken, karanlık madde parçacıklarının özelliklerini keşfetmek ve kuantum mekaniğinin temel teorilerini test etmeyi hedefliyor.

Öte yandan Beyaz Kitaba göre Şıcien uyduları ve Şıncou uzay mekikleri sayesinde yüksek radyasyon ve yerçekimsiz alanlarda birçok alanda çalışmalar yapıyor.

Uzay üsleri ve taşıyıcı roketler

Çin'de hali hazırda 3 adet uydu fırlatma merkezi bulunuyor. Ciuçüen, Şiçang ve Tayyüen fırlatma merkezlerinin kapasiteleri ve teknolojileri geliştirilirken, ülke şu anda güneyde bulunan Haynan'da yeni nesil araçların fırlatılması için yeni bir fırlatma üssü inşa ediyor.
Fırlatılan birçok mekik ve uzay aracı tamamen Çin yapımı taşıyıcı roketler tarafında yapılırken, Çin Devlet Konseyinin hazırladığı Beyaz Kitaba göre 2006 yılından bu yana Uzun Yürüyüş roketleri 67 başarılı fırlatmaya imza attı ve 79 uzay aracını planlanan yörüngelerine yerleştirdi.

Ülke gelecek 5 yıl içerisinde Uzun Yürüyüş 5, 6 ve 7 gibi yeni nesil taşıyıcı roketler yapmayı da hedefleri arasına almış durumda.

Geliştirilecek Uzun Yürüyüş 5 tipi roketlerde toksit olmayan ve kirliliğe neden olan itici gazlar kullanılmayacağını, dünyanın yörüngesine 25 tonluk yükü, GEO yörüngesine ise 14 tonluk yükü yerleştirebileceği belirtiliyor.

Uzun yürüyüş 6 tipi roketleri ise yeni tür yüksek hız tepkimeli roketler olacak. Bu roketler, 700 kilometre yükseklikte Güneş'le eş zamanlı yörüngede bir tondan daha az olmayan yükü yerleştirme kabiliyetine sahip olacak.

Taşıyıcı roketlerin 7. nesli Uzun yürüyüş 7 roketleri ise güneşe eşzamanlı bir yörüngeye 5,5 tonluk yükü yerleştirme yeteneğine sahip olacak.

Uzayın barışçıl amaçlar için kullanımı

Çin, uzay endüstrisini ülkenin kalkınma stratejisiyle paralel olarak yürütmüş ve bu alanda barışçı bir yol izleyeceğini vurgulamıştı.
Çin yaptığı uzay alanındaki çalışmalara hızlı bir şekilde devam etmeyi planladığını açıklarken her fırsatta barışçıl ve ilkeli bir yol izleyeceğinin altını çiziyor.
Çin Milli Uzay İdaresi Sözcüsü Cang Vey, ulusal basında yer alan açıklamalarda, Çin'in uzayın barışçıl amaçlar için kullanımına ve uzayda barışçı gelişim ilkelerine bağlı olduğunu ifade etmişti.
(AİÇ-GÖK) 05.01.2012 11:05:03