Danıştay’ın gerekçesi henüz açıklanmayan Andımız kararı tepki çekti: "Değerleri inkârdır"

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkan Yardımcısı Hüseyin Özbek, “Siyasetin gölgesi yargı üzerine düştü” derken, avukat Cihan Arık ise kararın Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşınabileceğine dikkat çekerek “AYM, ‘karar hukuka uygundur’ derse anayasa ile çelişir. AYM, okutulmasına karar verebilir” ifadelerini kullandı.

Danıştay 8. Dairesi’nin Andımız’ın okutulması yönündeki kararı, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) temyiz etmesinin ardından Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından iptal edildi. Andımız’ın kaldırılması kararını yargıya taşıyan Eğitim-İş Sendikası ile Türk Eğitim-Sen, kararın kendilerine tebliğ edilmediğini ve basından öğrendiklerini belirterek tepki gösterdi. Hukukçular, geçmiş süreci ve bundan sonra atılabilecek adımları Cumhuriyet’e değerlendirdi. 

Avukat Cihan Arık, 2008’de de Andımız’ın kaldırılması için dava açıldığını ancak Danıştay 8. Daire’nin “iptale gerek olmadığı” yönünde karar verdiğini, MEB’in ise o dönemde Andımız’ın “iç hukuk normlarına ve anayasaya uygun olduğu” yönünde görüş belirttiğini anımsattı. Arık, “Ne hikmetse 2013’te bakanlık ‘dayatmadır, çocuklar için uygun değildir, iptali hukuka uygundur’ görüşünü savunuyor. Burada, siyasi konjonktürün ortaya koyduğu etken var” dedi. Anayasadaki “Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür” hükmünü ve Milli Eğitim Temel Yasası’nı anımsatan Arık, “Milli Eğitim Bakanı, kendi kanunuyla çelişiyor. Andımız’ın anayasa ve üst hukuk normları açısından hiçbir hukuka aykırılığı yok” dedi. Arık, AYM’ye başvuru yapılabileceğine işaret ederek “AYM, ‘Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun kararı hukuka uygundur’ derse anayasa ile çelişir. İptalin hukuka aykırı olduğu ve yeniden görülmesi kararı verilebilir ya da esastan değerlendirip okutulmasına karar verebilir” ifadelerini kullandı. 

Eski Bakan Türk ise iptal kararının, siyasi iktidarın baskılarıyla ve isteği doğrultusunda verildiğini belirtti. “Andımız ile gençlere benimsetilmek istenen değerler, Türk toplumunun, anayasanın temel değerleridir. Bunların hangisi anayasaya aykırı?” sorusunu yöneltti. Türk, Andımız’ın anayasaya dayandığını belirterek, “İptal kararı, bir bakıma anayasaya aykırıdır” diye konuştu. 

Türkiye Barolar Birliği Başkan Yardımcısı Hüseyin Özbek, “Cumhuriyetin ulus devlet, üniter yapı temelinde kuruluş felsefesine karşı çıkılıyor” dedi. Andımız’ın “şoven ve militer olduğu, totaliter bir anlayışın ürünü olduğu” şeklinde söylemler geliştirildiğine dikkat çeken Özbek, “Andımız, Türk ulusuna mensup olmanın bir aidiyet ifadesidir. Bu, başka ülkelerde de ülkenin değerlerini benimsetmede başvurulan bir pedagojik yöntem” diye konuştu.

ERDOĞAN, DANIŞTAY’I HEDEF ALMIŞTI

Mustafa Kemal Atatürk’ün onayıyla, 1933’te dönemin Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından yazılan ve 2013’e dek okullarda okutulan Andımız, 2013’te “Çözüm Süreci” döneminde AKP’nin isteği ile MEB tarafından kaldırıldı. Dönemin başbakanı Tayyip Erdoğan, Andımız’ın kaldırılma gerekçesine ilişkin “Reşit Galip, insanları kafataslarına göre sınıflandırıyordu” dedi. “Çözüm Süreci”nin sonlanmasının ardından Danıştay 8. Dairesi 2018’de açılan iptal davalarını kabul ederek, Andımız’ın yeniden okutulmasına karar verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, kararın ardından iptal edilmesi yönünde oy kullanan Danıştay üyelerini hedef alırken MEB, kararı, Andımız’ın “çağdışı” olduğu gerekçesiyle temyiz etti. Tepkiler sonrası dilekçeyi hazırlayan Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü ve iki avukat görevden alındı ancak dilekçe geri çekilmedi.