Doğum parası hakkın

Sigortalı bir işte çalışıyorsunuz, evlendiniz bir de çocuk yapmak istediniz. Ya da bir çocuğunuz vardı ona bir de kardeş gelsin dediniz. 4857 sayılı İş Kanun hamile, doğum yapan ya da evlat edinen kadın işçilerin haklarını ayrıntılı olarak düzenlemiş ve kadın işçinin doğum izinleri yasa ile güvence altına alınmış durumda. Yasaya göre, “Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esas. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye, iki hafta süre ekleniyor. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi, isterse, doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.”

Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.

Raporlu olunan süreler için işyeri, çalışan kadına ödeme yapmaz. Fakat bu dönemdeki ücretin üçte ikisini SGK çalışan kadına “doğum parası” ya da “analık geçici iş göremezliği” adı altında öder. Ancak çalıştığınız işyeri, kendi insiyatifinde, bu izinli olduğunuz sürede size ödeme yapmaya devam edebilir. Tabi iznin sonunda SGK’dan aldığınız doğum parasını sizden isteyecektir. Bazı işyerleri bunu istemediği gibi toplu iş sözleşmesi olan işyerlerinde bu durum sözleşme ile rüzenlenebilir. 

32. HAFTA KRİTİK

Hamileliğin 32. haftasının gelmesiyle kadın çalışna ayrılma hakkını kazanır ve 32. haftasında izne ayrılmak isterse hekimi tarafından kendisine verilecek  Doğum İzin Belgesiyle (Bu belge de Rapor başlığı altındadır) izne ayrılabilir. Bu belgede Gebelik Haftası ve beklenen tahmini doğum tarihi belirtilir. Ancak kadın çalışan doğum tarihinden 3 hafta öncesine (37+0.gün) kadar çalışmak istiyorsa ve doktoru da bunu uygun görüyorsa, 32. haftasındayken "Doğum Öncesi Çalışabilir Raporu", 37 haftayı doldurduğunda da ‘’İş Göremezlik Raporunu’’ alması gerekiyor. Aradaki beş haftalık süre doğum sonrasına eklebilir. Hatta bu durum, bebekle daha fazla vakit geçirmek için yaşamsal öneme sahip olduğundan pek çok anne bu seçeneği tercih ediyor.

Çoğul gebelik yaşanıyorsa 30. haftada izne çıkılabilir ya da doktorla mutabık kalınırsa, 37. haftaya kadar beklenerek aradaki yedi haftalık süre doğum sonrasına eklenebilir.

KOŞULU VAR

Yasadaki adıyla "Analık Sigortası" kapsamında sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için, iznin başladığı tarihte sigortalı olması, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması ve doğumun (canlı ya da ölü) gerçekleşmiş olması gerekiyor.

Koşulları yerine getiren kadın, SGK’dan 16 haftalık/112 günlük doğum parası alır. İş göremezlik ödeneği çalışan kadının doğumdan önce aldığı son 3 aylık brüt maaş miktarı üzerinden hesaplanır. Asgari ücretli bir çalışan bir kadın yaklaşık 9 bin lira civarında doğum izni ödeneği alır. Analık parasına hak kazanan kadına, işverenin raporu SGK 'ya bildirmesinin üzerinden en geç 15 gün geçmesiyle hesabına yatırılır.

EMZİRME ÖDENEĞİ

Doğum yapan çalışan kadının bir başka hakkı da emzirme ödeneği ya da halk ağızyla 'süt parası'.  Sigortalı kadına veya Medeni Kanuna göre evli olmak şartıyla sigortalı olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe verilen ödenek bu yıl için 232 lira olarak belirlendi. Emzirme ödeneği rapor parasına eklenerek ödeniyor, bunun için ayrıca başvurya gerek yok. 

Bir de doğum yapan çalışsın-çalışmasın tüm annelere verilen 'doğum yardımı' var. Doğum yardımının tutarı ilk çocuk için 300, ikinci çocuk için 400, üçüncü ve sonraki çocuklar için de 600 lira.