Dubai'deki krizin Türkiye'ye etkisi

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Dubai'nin söz konusu durumu nedeniyle Türk müteahhitlik sektörü ve ihracatçılar açısından bir sorun yaşanmadığını belirtirken, ihracatçıların bu ülkeden hiçbir tahsili gecikmiş alacağının bulunmadığını, müteahhitlik firmalarının ise 80 milyon dolarlık alacaklarının bulunduğunu, ancak bunların vadesinde bir gecikme söz konusu olmadığını kaydetti.

Dubai'de yaşanan ekonomik gelişmelerin Türkiye'ye olası etkisi, Devlet Bakanı Çağlayan başkanlığında bugün Dış Ticaret Müsteşarlığı'nda (DTM) düzenlenen toplantıda ele alındı.

Toplantıya, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türk Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, İNTES Başkanı Şükrü Koçoğlu, TOBB Başkan Yardımcısı Faik Yavuz, TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Hamdi Akın, TUSKON Başkan Yardımcısı Doğan Kaynak, MÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Murat Kalsın, ASKON Başkan Yardımcısı Mehmet Coşkun ile DEİK bünyesinde Körfez bölgesindeki ülkelerin iş konseylerinin temsilcileri katıldı.

Bakan Çağlayan, toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, Dubai'nin borç erteleme talebi konusunda,BAE'nin ödeme kapasitesi dikkate alındığında paniğe sevk edecek bir durum olmadığını vurgularken, bu dönemde Türkiye'nin BAE'nin yanında olduğunu göstermek üzere bu ay sonunda veya yılbaşından sonra özellikle müteahhitlik sektörünün de katılımıyla bu ülkeye bir ziyaret gerçekleştireceklerini bildirdi.

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, BAE'nin, geçen yıl itibariyle Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı 3. pazar olduğunu belirtirken, Dubai'nin borç erteleme talebinin küresel krizin devamından kaynaklandığını, ihracatçıların BAE'den bir alacak sorunu bulunmadığını, müteahhitlerin de normal ödeme süreci devam eden 80 milyon dolar alacağı olduğunu söyledi.

Dubai'nin borç erteleme talebi konusunda ''BAE'nin ödeme kapasitesi dikkate alındığında ortada panik yapacak bir durum yok'' değerlendirmesinde bulunan Bakan Çağlayan, basında bu konuda yer alan haberleri ''abartılı'' olarak nitelendirdi.

Çağlayan, Türkiye'nin, bu dönemde BAE'nin daha da fazla yanında olacağını belirtirken, bu ay sonunda veya yılbaşından sonra bir heyet ile bu ülkeye gideceğini bildirdi. Dubai'de yaşanan ekonomik gelişmelerin Türkiye'ye olası etkisi, Devlet Bakanı Çağlayan başkanlığında, ihracat ve taahhüt sektörü ile iş adamı örgütlerinin temsilcilerinin katılımı ile bugün Dış Ticaret Müsteşarlığı'nda (DTM) düzenlenen toplantıda ele alındı. Çağlayan, 2,5 saat süren toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, sektör temsilcilerinden alınan bilgilerin değerlendirilerek Başbakan ve ilgili bakanlara da aktarılacağını söyledi.

Türkiye'nin 2003'ten beri uyguladığı Çevre ve Komşu Ülkeler Stratejisi kapsamında BAE'ye yönelik ihracatta önemli gelişmeler kaydedildiğini, ihracatın 2003-2008 döneminde yüzde 600'den fazla artarak, geçen yıl sonunda 8 milyar dolara ulaştığını ve BAE'nin Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı 3. pazar durumuna geldiğini hatırlatan Çağlayan, ancak bu yıl küresel krizin de etkisiyle ihracatta, genel bir düşüş yaşandığına işaret etti.

Geçen yıl Ocak-Eylül döneminde 6 milyar dolar olan BAE'ye ihracatın bu yıl aynı dönemde 2 milyar dolara gerilediğini açıklayan Çağlayan, bu ülkeye ihracatın yüzde 75'ini demir-çelik ürünlerinin oluşturduğunu, işlenmiş altın, mücevheratın da önemli yer tuttuğunu belirtti. İnşaat ve yatırım çalışmalarının azalması nedeniyle, bu ülkeye yönelik demir-çelik ihracatında yüzde 80 düzeyinde azalma kaydedildiğini bildiren Çağlayan, BAE'ye ihracatın artmasında, Türk müteahhitlik firmalarının bu ülkede aldığı işlerin etkili olduğuna işaret etti.

Türk müteahhitlerinin bu ülkede şimdiye kadar, 4,7 milyar doları son dönemde olmak üzere toplam 5,5 milyar dolarlık iş aldığını belirten Bakan Çağlayan, şu bilgiyi verdi:
''BAE'de alınan 5,5 milyar dolarlık işin 4,7 milyar dolarlık bölümü son dönemde üstlenildi. Bunun 1,7 milyar dolarlık bölümü gerçekleştirildi, 3 milyar dolarlık bölümü devam ediyor. 800 milyon dolarlık bölümüne henüz başlanmadı. Müteahhitlerimizin yaptıkları işlerden dolayı hak edişe bağlanmış 80 milyon dolar civarında alacağı bulunuyor. Bunların normal ödenme süreci devam ediyor. Burada iş yapan müteahhitlerimiz son derece güçlü firmalar ve bu 80 milyon dolarlık tutarın kendileri açısından bir sıkıntı yaratmadığını ifade ediyorlar. Yani müteahhitlik sektörümüz açısından bir sıkıntı yok. Önümüzdeki dönemde, gelişmelere göre ödeme programları yeniden gözden geçirilebilir.''

İhracatçıların da BAE'den alacak sorunu yaşamadığını vurgulayan Bakan Çağlayan, zaten ihracat bedellerinin yüzde 25'inin avans alındığını, kalan bölümünün akreditife bağlandığını hatırlatarak, ''İhracatçılarımız ve müteahhitlik firmalarımız açısından bir sorun yok'' dedi.

''Başbakan'ın küresel krizle ilgili sözlerinin teyidi..."

Dubai'nin ertelemek istediği borç tutarının, BAE'nin kendi kapasitesi, varlığı, zenginliği açısından çok önemli bir rakam olmadığını vurgulayan Bakan Çağlayan, şöyle devam etti:
''Vadesi gelen borçların ertelenmesi yönünde bir talep. Küresel krizden bütün ülkeler etkilendi. ABD'de bankalar battı. Avrupa'da mevduata yüzde 100 garanti verildi. Türkiye'de çok şükür finans sektörü ve bankalar dimdik ayakta duruyor. Başbakanımızın kriz sırasında söylediği 'krizin teğet geçmesi' konusu, bazı kesimler tarafından net anlaşılamadı. Bakın; Türk mali ve finans sektöründe hiç bir problem yaşanmadı ve yaşanmayacak. Kredi derecelendirme kuruluşları birçok ülkenin notunu düşürürken, en son Fitch Türkiye'nin notu yükseltti. Bu, Sayın Başbakanımızın ifade ettiği küresel krizle ilgili sözlerinin çok net bir şekilde teyididir. Yapılan reformların, mali ve bütçe disiplini uygulamalarının bir sonucudur.''

''Kardeşlerimizin yanında olacağız"

''Dubai açısından veya diğer ülkeler açısından panik gerektirecek durum bulunmadığını, BAE'nin ödeme gücünün çok yüksek olduğunu'' vurgulayan Bakan Çağlayan, şunları söyledi:
''BAE'nin, Dubai'nin durumunu, ödeme kapasitesini bildiğimiz için, bu sıkıntının abartıldığı kadar o ülkeler açısından da sorun yaratmayacağını ve bu ülkelerin sorunlarını çok çabuk çözebileceğini yapmış olduğumuz projeksiyonlar gösteriyor. Gerek hükümet olarak, gerek bakanlığım ve bugün orada iş yapan özel sektörümüz olarak geldiğimiz nokta şudur: ciddi manada işbirliği yaptığımız, müteahhitlerimize, ihracatçılarımıza, iş adamlarımıza kucak açmış, Türk iş adamlarına güvenmiş olan Dubai başta olmak üzere BAE ile ilişkilerimizi daha fazla artırma yönünde çaba sarf edeceğiz.

Böyle sıkıntılı bir günde biz kardeşlerimizin yanında olacağımızı tüm dünyaya duyurmak istiyoruz. Bu sıkıntının küresel krizin devamı olduğunu, ama atlatılamayacak, çözülemeyecek sorun olarak görmediğimizi, daha evvel bu ülkeye giden iş adamlarımızın ve müteahhitlerimizin mevcudiyetlerini daha fazla artırarak göstereceğiz. Müteahhitlerimiz, mevcudiyetlerini daha fazla artırarak, kardeşlerimiz açısından yapılabilecek şeyler varsa o konuda moral desteği vermek, o ülkedeki işlerine devam etmek istediklerini ve orada olduklarını çok net bir şekilde ortaya koyacaklar.

Bununla ilgili belki bu ay sonunda veya yılbaşından sonra, müteahhitlerimizin yoğun olarak yer aldığı bir heyet ile BAE'ye gitmeyi planlıyoruz. Gezide, Türkiye açısından eskisinden daha fazla kardeşlerimizin yanında ve onlara olacağımızı, iş adamlarımızla birlikte o piyasalarda sayımızı artırarak daha fazla yer almak istediğimizi ifade edeceğiz.

Tekrar ediyorum, şu an itibariyle ortaya çıkan durum, ne Türkiye'nin mali piyasaları açısından ne de ihracatı ve yurt dışı müteahhitlik sektörü açısından endişeye sevk edecek, paniğe yol açacak bir durum değil.''

Çağlayan, DTM'nin proaktif bir şekilde çalışmalarına devam edeceğini, yurt dışı müteahhitlik sektörünün dünyada ilk sıraya yükselmesini öngördüklerini kaydetti.
Basında, ''bazı Türk müteahhitlerinin çok sayıda işçisini geri gönderdiği'' yönünde haberlerin yer aldığının hatırlatılması üzerine Bakan Çağlayan, BAE'de son derece güçlü Türk firmalarının iş yaptığını ve alacak tutarlarının da 80 milyon doları geçmediğini, yatırımların düşmesi nedeniyle işçi sayısında azaltmaya gidilmiş olabileceğini söyledi.
Körfez sermayesinin Türkiye'ye yönelik yatırımlarının azalması ile ilgili bir soru üzerine Bakan Zafer Çağlayan, bunun küresel krizin etkisi ile başlayan bir durum olduğunu kaydetti.