Görüşmelerden sonuç alınamadı

Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev, bugün Moskova'da yapılan uluslararası doğalgaz zirvesinde, Avrupa'ya doğalgazın yeniden verilmesini sağlayabilecek bir anlaşmaya varılamadığını söyledi.

Dimitriy Medvedev, Rus doğalgazını kullanan ve ileten transit ülke temsilcilerinin katıldığı zirvenin sonunda düzenlediği basın toplantısında, Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gönderilen transit doğalgazın yeniden verilmesi konusunda bir anlaşma ortaya çıkmadığını belirterek, Rusya Başbakanı Vladimir Putin ve Ukrayna Başbakanı Yulya Timoşenko'nun, soruna çözüm bulmak için ikili düzeydeki görüşmelerini sürdüreceğini kaydetti.

Ukrayna üzerindeki transit doğalgazın Avrupa'ya birkaç gün içinde yeniden ulaşmasını umduğunu ifade eden Medvedev, bugün yapılan ve Avrupalı yetkililerin de katıldığı toplantının en önemli sonucunun, tarafların sorunla ilgili görüş alışverişinde bulunabilmesi olduğunu vurguladı.

Uluslararası bir konsorsiyumun doğalgazı Rusya'dan satın alabileceğini ve konsorsiyumun doğalgazı Avrupa'ya iletebileceğini ifade eden Medvedev, Avrupa'nın önde gelen enerji şirketlerinin Gazprom'un da içinde yer alacağı konsorsiyumda eşit hisseye sahip olacaklarını bildirdi.

Medvedev, Kiev'in, doğalgaz borcunu ödeyebilmesi için uluslararası kredi bulunması yönündeki önerilerini yineleyerek, Ukrayna'nın, batılı bir bankaya Rus gazı ödemelerini güvence altına alacak geri alamayacağı bir güvence mektubu vermesinin de anlamlı olacağına inandığını dile getirdi.

Bir gazetecinin sorusu üzerine Medvedev, fiyat konusuyla ilgili herhangi bir ödünle ilgili konuşmayı uygun bulmadığını belirterek, tarafların piyasa koşullarına uymaları gerektiğini kaydetti. Medvedev, bir başka soru üzerine de Ukrayna Başbakanı Yulya Timoşenko'nun transit doğalgaz konusunda Rusya ile görüşmeleri yürütme konusunda tam yetkili olduğunu umduğunu söyledi.

Türkiye'den de zirveye Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler ve Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı katıldılar.
AB dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti, üye ülkelerden AB'nin tek ses olarak konuşması için ayrı ayrı katılmamalarını isterken, toplantıya AB üyesi ülkelerden Çek Cumhuriyeti dışında yalnızca Slovakya geldi.

Gazprom Sözcüsü Sergey Kupriyanov, zirvede gazetecilere yaptığı açıklamada, Avrupa'ya transit doğalgaz akışının yeniden başlatılabilmesi için bugün Ukrayna ile bir anlaşmaya varılmasını umduğunu belirterek, ''Evet bekliyoruz ve bugün bir karar alınmasını umuyoruz'' demişti. Vladimir Putin de Almanya'da yaptığı açıklamada, Moskova'nın Avrupa yeniden doğalgaz gönderilmesi konusunda bir anlaşmaya yakın olduğunu bildirmişti.
 

Anlaşmazlık noktaları

Rusya ve Ukrayna arasındaki en önemli anlaşmazlık konusunu 2009 yılı doğalgaz fiyatı oluşturuyor. Ukrayna, geçen yıl 1000 metreküpüne 179.5 dolar ödediği doğalgaz için bu yıl 210 dolar ödeyebileceğini açıklamıştı.

Gazprom, geçen yıl sonunda yapılan müzakerelerde, bu yıl vereceği 1000 metreküplük doğalgaz için 250 dolar istemiş, ancak Ukrayna'nın görüşmelerden çekilmesi üzerine bu fiyatı önce 418, ardından da Doğu Avrupa ülkelerine verdiği fiyat olduğunu belirttiği 450 dolara yükseltmişti.

Ukrayna'nın kendilerine yükümlülüklerini zamanında yerine getirmemesinden kaynaklanan cezalarla birlikte 2.1 milyar dolar borcu olduğunu belirten Gazprom, söz konusu borcun da tamamıyla kapatılmasını istemişti. Ukrayna'nın 1.5 milyar dolar göndermesi üzerine Gazprom, Ukrayna'nın kalan 604 milyon dolarlık borcu da ödemesini istemişti.

Gazprom, görüşmelerin olumsuz biçimde sonuçlanması üzerine, Ukrayna'ya gönderdiği doğalgazı 1 Ocak'tan itibaren keserken, 7 Ocak'ta da Kiev'in Avrupa'ya gönderdiği transit doğalgazı çaldığını belirterek, Avrupa'ya sattığı doğalgazı da kesmişti. Kiev, bu iddiaları reddederek, Rusya'nın boruların çalışması için ihtiyaçları olan teknik doğalgazı göndermediğini ve çalındığı belirtilen miktarın da bu amaçla kullanıldığını açıklamıştı.
Gazprom ve Naftogaz arasında yaşanan anlaşmazlık, en az 15 Doğu Avrupa ve AB ülkelerinde milyonlarca kişiyi olumsuz biçimde etkilerken, çok sayıda işyeri de enerji sıkıntısından dolayı üretimi kesmek zorunda kalmıştı. AB'nin devreye girmesiyle Rusya ve Ukrayna arasında doğalgaz gönderilmesi konusunda yeniden anlaşmaya varılınca Rusya, dün sabah AB gözlemcilerinin gözetiminde vanaları yeniden açtı.

Ancak Rusya'dan doğalgaz vanalarının açılmasından birkaç saat sonra Naftogaz, doğalgazın gönderildiği hattan Avrupa'ya göndermesi durumunda ülke sanayisinin önemli oranda konuşlandığı doğu bölgesinin tamamıyla doğalgazsız kalacağını, dolayısıyla bu hattan Avrupa'ya doğalgaz gönderemeyeceğini açıklamıştı.

Naftogaz Başkanı Oleh Dubina, bugün yaptığı açıklamada, Gazprom'un bugün yeniden doğalgazın Avrupa'ya gönderilmesi isteğinde bulunduğunu belirterek, ''Ukraynalı tüketicileri doğalgazsız bırakamayız. Ne yazık ki, biz kendilerine yeniden bölgelerimizi doğalgazsız bırakamayacağımız yanıtını verdik'' ifadelerini kullanmıştı. Gazprom ise Ukrayna'nın bu hatla ilgili iddialarını reddederek, söz konusu hattan doğalgaz gönderilmesi konusunda herhangi bir sıkıntı olmadığını savunmuştu.